разгарну́цца, -гарну́ся, -го́рнешся, -го́рнецца; -гарні́ся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Расправіцца, расхінуцца (пра што-н. згорнутае, загорнутае).
Пакунак разгарнуўся.
Цукерка разгарнулася.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Раскрыцца (пра што-н. складзенае).
Кніга разгарнулася.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Раскрыцца, распусціцца (пра кветкі, лісты і пад.).
Бутоны маку разгарнуліся.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Раскінуцца, быць бачным на вялікай адлегласці.
Перад вачамі разгарнулася маляўнічая прастора.
5. перан. Праявіць свае сілы і здольнасці, выявіцца ў шырокім маштабе.
Р. на свабодзе.
Талент мастака разгарнуўся.
6. перан. Прыняць шырокі размах.
Жніво разгарнулася.
7. Падрыхтавацца да дзеяння; прыняць баявы парадак (спец.).
|| незак. разго́ртвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. разго́ртванне, -я, н. і разгарне́нне, -я, н. (да 5 і 6 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хілі́ць, хілю́, хі́ліш, хі́ліць; незак.
1. што. Прыгінаць уніз, нахіляць.
Вецер хіліць бярозку да зямлі.
2. што. Нахіляць набок.
Вецер хіліў лодку.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), каго-што і безас. Ахопліваць, адольваць каго-н. (пра сон, дрымоту).
Яго хіліць сон.
Дзяцей хіліла на дрымоту.
4. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан., на што. Хіліцца, набліжацца да чаго-н.
Хіліла (безас.) ужо на вечар.
5. перан., што да чаго, куды і без дап. Накіроўваць да чаго-н. (думку, справу і пад.).
Было зразумела, куды ён хіліць гутарку.
6. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан., каго да каго-чаго. Прыцягваць, вабіць; гарнуць, цягнуць.
Сумны настрой не хіліў да песень.
Яго хіліла (безас.) да навукі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
амплуа́
(фр. emploi = прымяненне)
1) блізкае па характару кола роляў, якія адпавядаюць сцэнічным здольнасцям артыста;
2) перан. кола заняткаў каго-н.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
апрыёры
(лац. a priori = з папярэдняга)
1) незалежна ад вопыту, да вопыту (проціл. апастэрыёры);
2) перан. не правяраючы чаго-н., загадзя.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ас1
(фр. as = майстар сваёй справы)
1) лётчык, які валодае лётным і баявым майстэрствам;
2) перан. дасканалы майстар сваёй справы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
байба́к
(тат. bajbak)
1) стэпавая жывёла атрада грызуноў, якая восень і зіму праводзіць у спячцы; стэпавы сурок;
2) перан. абібок, гультай.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
гандля́р
(польск. handlarz, ад ням. Handler)
1) той, хто займаецца гандлем;
2) перан. беспрынцыповы чалавек, які гандлюе сваім сумленнем, талентам, перакананнямі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
дэліба́ш
(тур. delibas, ад deli = дзікі, смелы + bas = галава)
1) ахоўнік пашы ў султанскай Турцыі;
2) перан. адважны воін, ліхі коннік.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ілюстрава́ць
(польск. ilustrować, ад лац. illustrare = рабіць ясным)
1) забяспечваць тэкст ілюстрацыямі;
2) перан. пацвярджаць думкі, выказванні нагляднымі прыкладамі, словамі, жэстамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
капітулява́ць
(лац. capitulare = дамаўляцца)
1) аб’яўляць капітуляцыю 1;
2) перан. адмаўляцца ад працягу барацьбы, адступаць перад цяжкасцямі (напр. к. у спрэчцы).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)