ныра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1. Поўнасцю апускацца ў ваду.
2. Лётаючы ў паветры, крута і хутка апускацца ўніз.
3. перан. Хутка знікаць з вачэй і зноў з’яўляцца (разм.).
Месяц зрэдку ныраў за воблакі.
4. У боксе: ухіляцца ад бакавых удараў праціўніка ў галаву.
|| аднакр. нырну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.
|| наз. ныра́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ны́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.
Орган мочавыдзялення ў чалавека і пазваночных жывёл.
Запаленне нырак.
|| прым. ны́рачны, -ая, -ае.
Нырачныя сасуды.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
нырэ́ц¹, -рца́, м.
1. Скачок у ваду з галавой.
Даць нырца.
2. мн. -рцы́, -рцо́ў. Той, хто ўмее ныраць, хто добра нырае.
Майстэрства нырцоў.
3. У боксе: прыём, калі баксёр хутка прыгінаецца, каб ухіліцца ад бакавых удараў у галаву.
|| прым. нырцо́ўскі, -ая, -ае (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
нырэ́ц², -рца́, мн. -рцы́, -рцо́ў, м.
Вадаплаўная птушка сямейства качыных, якая здабывае сабе корм, ныраючы пад ваду.
|| прым. нырцо́вы, -ая, -ае.
Нырцовая качка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ны́цік, -а, мн. -і, -аў м. (разм.).
Чалавек, які ўвесь час ные, на ўсё скардзіцца.
Надакучлівы н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ныць, ны́ю, ны́еш, ны́е; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Балець (пра адчуванне тупога, цягучага болю).
Зуб ные.
2. Надакучліва скардзіцца на што-н.
3. перан. Цягуча, жаласна гусці (разм.).
Ные ў коміне вецер.
◊
Сэрца ные — пра пачуццё непакою, хвалявання.
|| наз. ныццё, -я́, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
нью́тан, -а, мн. -ы, -аў, м. (спец.).
Адзінка сілы, роўная сіле, якая перадае масе ў 1 кг паскарэнне 1 м/сек².
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
нэ́ндза, -ы (разм.).
1. ж. Галеча, беднасць, незабяспечанасць сродкамі існавання.
Жыць у нэндзы.
2. ДМ -у, Т -ам, м.; ДМ -е, Т -ай (-аю), ж., мн. -ы, -аў. Той (тая), хто ўвесь час ные, скардзіцца; нуда (у 2 знач.).
3. ж. Тое, што і нуда (у 1 знач.).
Захварэць з нэндзы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
нэп, -а, м.
Скарачэнне: новая эканамічная палітыка, якая праводзілася савецкай дзяржавай у 1921—1928 гг. з мэтай адраджэння народнай гаспадаркі пры часовым дапушчэнні капіталістычных элементаў, аднак пры захаванні камандных вышынь у руках пралетарскай дзяржавы.
|| прым. нэ́паўскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
нэ́пман, -а, мн. -ы, -аў, м. (разм.).
Прыватны прадпрыемец перыяду нэпа; гандляр.
|| прым. нэ́пманскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)