палеалі́т

(ад палеа- + -літ)

першая эпоха каменнага веку ў геалагічнай гісторыі Зямлі; старажытны каменны век.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

сідэралі́т

(ад гр. sideros = жалеза + -літ)

жалезакаменны метэарыт з вялікім змяшчэннем сілікатаў і нікелістага жалеза.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

сідэрыталі́ты

(ад сідэрыт + -літ)

асадачныя горныя пароды, якія больш чым на палавіну складаюцца з сідэрыту.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

танталі́т

(ад тантал + -літ)

мінерал класа вокіслаў і гідравокіслаў чорнага, буравата-чорнага колеру; руда танталу.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

шу́ла, шуло́

(літ. Sùlas)

замацаванае ў сцяне вертыкальна бервяно; слуп, да якога прымацоўваецца створка варот.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

пале́міка, ‑і, ДМ ‑міцы, ж.

Спрэчка ў друку, на дыспуце, сходзе пры абмеркаванні якіх‑н. пытанняў (навуковых, палітычных і пад.). Вострая палеміка. Весці палеміку. □ У некаторых творах Глебкі пачатку 30‑х гадоў узмацняецца адкрытая палеміка з прыхільнікамі абстрактнай рамантыкі. Гіст. бел. сав. літ. У арыгінальнай «Гісторыі вёскі Пількаўшчына» [М. Танка] за тонкай іроніяй праглядвае палеміка з вульгарызатарамі айчыннай гісторыі. Рагойша.

[Ад грэч. polemikos — варожы.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыстасава́нец, ‑нца, м.

Чалавек, які прыстасоўваецца да абставін, утойваючы свае сапраўдныя намеры, погляды. У аповесці «Здрада» В. Быкаў непрымірыма, страсна выкрывае «філасофію» шкурніка і прыстасаванца Блішчынскага, аднаго з тых, хто ў першыя дні вайны перабягаў на бок ворага. Гіст. бел. сав. літ. — А Сашка таксама добры прыстасаванец! Пішчом лезе туды, дзе выгодней. Трэба пайсці іх разагнаць. Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

супярэ́члівы, ‑ая, ‑ае.

Які мае ў сабе супярэчнасці (у 1 знач.). Супярэчлівыя паказанні. Супярэчлівыя пачуцці. □ Даволі доўгі час пра Саўку не чуваць было нічога... Аб ім хадзілі супярэчлівыя чуткі. Колас. У паэме «Лясун» [А. Лойкі] лірычны герой — больш складаная, супярэчлівая натура. Арочка. Фарміраванне творчых індывідуальнасцей у гушчы самадзейнай паэзіі — гэта складаны і супярэчлівы працэс. Гіст. бел. сав. літ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цані́цца, цанюся, цэнішся, цэніцца; незак.

1. Мець пэўную цану; валодаць каштоўнасцю. Цвёрдыя сарты пшаніцы вельмі цэняцца на сусветным рынку. □ [Алег:] — Тут, у гэтых бязлесных мясцінах, паша сасна здорава цэніцца. Радкевіч.

2. Лічыцца значным, важным, каштоўным. Сёння больш пачынае цаніцца ў літаратуры такая якасць, як настраёвасць, філасофская глыбіня, добрая апавядальнасць. Гіст. бел. сав. літ.

3. Зал. да цаніць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Касыда (літ.-фальк. жанр) 1/251, 404; 5/144, 145; 7/564

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)