до́нар

(англ. donar, ад лац. donare = дарыць, ахвяраваць)

1) чалавек, у якога бяруць кроў для пералівання ці які-н. орган для перасадкі хвораму (рэцыпіенту 1);

2) фіз. дэфект крышталічнай рашоткі паўправадніка (напр. дамешкавы атам), здольны аддаваць электроны ў зону праводнасці.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

кіпе́ць несов.

1. кипе́ть;

2. перен. кипе́ть, кипяти́ться;

◊ рабо́та кіпі́ць — рабо́та кипи́т;

кроў кіпі́ць — кровь кипи́т;

як у гаршку́ (катле́) к. — как в котле́ кипе́ть;

жыццё кіпі́ць — жизнь бьёт ключо́м;

к. ад зло́сці — кипе́ть от зло́бы

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

лі́цца, льецца і ліецца; пр. ліўся, ‑лася, ‑лося; заг. ліся; незак.

1. Цячы струменем, цурком. З .. жолаба ў коўш ліўся магутны струмень зіхотнага чыгуну. Карпаў. Лілася кроў з глыбокіх ран, з вачэй — ні кроплі слёз. Непачаловіч. / у безас. ужыв. З неба то лілося як з вядра, то сыпаўся дожджык, дробненькі, як пыл. Гарэцкі. // Сыпацца патокам. Алёша прыпыняе камбайн і любуецца, як цераз латок льецца з бункера ў скрыні жывы і вясёлы струмень збожжа. Шамякін. // перан. Ісці, рухацца суцэльнай масай, натоўпам. Бежанцы на падводах, бежанцы пешкі бясконцым патокам льюцца, пакідаюць Маскву... Васілевіч.

2. перан. Распаўсюджвацца ў паветры (пра святло, пах і пад.). З-пад сініх абажураў-парасончыкаў ліецца мяккае святло. Навуменка. Кусты вербалозу .. былі абсыпаны жоўтымі пушыстымі каплямі. Ад іх ліўся прыемны і веснавы пах. Чарнышэвіч. Чырвань льецца на загоны, Нішчыць цьмы пасады-троны. Колас. // Плаўна разносіцца, раздавацца (пра гукі музыкі, песні і пад.). З рэпрадуктараў лілася вясёлая танцавальная музыка. Шыцік. Па вуліцы прайшлі дзяўчаты. Галасістая песня не змаўкала, па-маладому лілася, будзіла наваколле. Каршукоў. Ідуць касцы, ідуць, як хмары, І льецца смех іх разудалы, Як веснавыя перавалы. Колас.

3. перан. Лёгка і свабодна цячы (пра мову, гутарку і пад.). Шумна гудзе партызанская раць, Льецца гаворка жывая. Колас. [Дзеці] туляцца бліжэй да маці, слухаюць яе словы, якія льюцца і булькочуць, як вясновы ручаёк. Васілевіч.

4. перан. Пранікаць (у душу, сэрца і пад.). Радасць льецца ў душу з кожным шэптам вясны. Васілёк. Льецца ў ногі стома, бы свінец. Звонак.

5. Зал. да ліць (у 4 знач.).

•••

Ліцца цераз край — тое, што і біць цераз край (гл. біць).

Льецца кроў гл. кроў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

набра́кнуць, ‑не; пр. набрак, ‑ла; зак.

1. Набрыняўшы, павялічыцца ў аб’ёме; набухнуць. Бурыя і цяжкія кірзавыя боты набраклі. Ісці было вельмі цяжка. Лукша. Другі валёнак не злазіў з нагі — набрак. Пташнікаў. Тарфянікі набраклі, нібы губка, а потым пачалі хавацца ў верхаводдзі. Новікаў.

2. Тое, што і набухнуць (у 1, 3 знач.). Ужо набраклі і покаліся ад веснавога соку пупышкі на дрэвах. Паслядовіч. Ад напружанасці і злосці ў Кузняцова набраклі на скронях вены: кроў хлынула ў галаву. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

расшыфрава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., што.

Разабраць, прачытаць напісанае або перададзенае шыфрам. Расшыфраваць радыёграму. □ [Сербаноўскі:] — Я вось разбіраю судовых матэрыялы. На жаль, тады ніхто не расшыфраваў гэтай запіскі. Шамякін. Немцы, вядома, сумку падабралі. Будзе кроў. Калі расшыфруюць спіскі, страшна падумаць. Навуменка. // Разм. Раскрыць, зразумець змест, сэнс якіх‑н. слоў, знакаў. // перан. Разм. Зразумець, разгадаць сэнс чаго‑н. невядомага, загадкавае. Падышоўшы да вырашэння справы з гэтага боку, мы можам вельмі проста расшыфраваць гэтае туманнае на першы погляд пытанне. Васілёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

issue​2 [ˈɪʃu:, ˈɪsju:] v.

1. абвяшча́ць;

He issued a solemn warning. Ён зрабіў сур’ёзнае папярэджанне.

2. выпуска́ць; выдава́ць;

issue passports/visas выдава́ць пашпарты́/ві́зы;

a book issued last year кні́га, вы́дадзеная ў міну́лым го́дзе

3. (from) выцяка́ць; выхо́дзіць;

Smoke issued from the chimney. З коміна ішоў дым;

Blood was issuing from his wounds. З яго ран сачылася кроў.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

spout​2 [spaʊt] v.

1. біць струме́нем, лі́цца пато́кам; цурчэ́ць;

Blood spouted out from the wound. З раны хлынула кроў.

2. выліва́ць; выпуска́ць;

A volcano spouts lava. Вулкан вывяргае лаву;

The chimney spouted smoke. З коміна валіў дым.

3. infml, derog. разглаго́льстваваць; красамо́ўнічаць;

Children dislike being spouted at by pompous teachers. Дзеці не любяць, калі настаўнікі гавораць пафасныя словы.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

ігра́ць і граць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. што на чым і без дап. Выконваць (музычны твор, п’есу на сцэне, ролю і інш.).

І. на акардэоне.

І. ролю партызана.

2. на чым, у чым. Блішчаць, пералівацца рознымі колерамі, быць у руху, змяняцца (пра ўсмешку і пад.).

Усмешка іграе на твары.

3. Тое, што і гуляць (у 2 знач.).

І. у хакей.

4. перан. Быць у бадзёрым, узбуджаным стане (пра пачуцці, уяўленні і пад.).

Кроў іграе.

◊

Іграць на нервах (разм., неадабр.) — гнявіць, нерваваць каго-н.

Іграць у адну дудку (разм., неадабр.) — быць заадно з кім-н.

|| зак. сыгра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; сы́граны (да 1 і 2 знач.).

|| наз. ігра́, -ы́, мн. ігры, іграў, ж. і ігра́нне, -я, н. (да 1 знач.).

І. на цымбалах.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

surge

[sɜ:rdʒ]

1.

v.

1) уздыма́цца й апада́ць, хвалява́цца (пра ваду́, нато́ўп)

2) рапто́ўна наплыва́ць (пра кроў, ду́мкі, пачу́цьці)

2.

n.

1) вялі́кая хва́ля; бу́рнае хвалява́ньне

2) Figur. бу́рныя пачу́цьці, пры́ступ -у m.

a surge of anger swept over him — пры́ступ зло́сьці апанава́ў яго́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

пералі́ць I сов., в разн. знач. перели́ть;

п. малако́ з паке́та ў шкля́нку — перели́ть молоко́ из паке́та в стака́н;

п. кроў — перели́ть кровь;

п. це́раз край — перели́ть че́рез край

пералі́ць II сов. перели́ть;

п. ста́тую — перели́ть ста́тую

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)