ацэтальдэгі́д
(ад ацэт- + альдэгід)
арганічнае злучэнне, альдэгід воцатнай кіслаты, вадкасць, якая кіпіць пры 20°C; выкарыстоўваецца для вытворчасці воцатнай кіслаты, фармацэўтычных прэпаратаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
бензо́л
(фр. benzol, ад с.-лац. benzoe = духмяны сок)
арганічнае злучэнне, бясколерная гаручая вадкасць, якая атрымліваецца пры перагонцы каменнага вугалю і нафты.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
гваяко́л
(ад гваяк)
арганічнае злучэнне араматычнага рада, метылавы эфір піракатэхіну, які змяшчаецца ў букавым дзёгці, гваякавай смале і інш.; выкарыстоўваецца ў медыцыне.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
гідразі́н
[ад гідр(аген) + аз(от)]
хімічнае злучэнне вадароду з азотам, бясколерная вадкасць, якая дыміцца на паветры; выкарыстоўваецца для вырабу пластмас, як элемент рэактыўнага паліва і інш.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
меламі́н
(ад гр. melas = чорны + аміны)
арганічнае злучэнне гетэрацыклічнага рада, бясколернае крышталічнае рэчыва; выкарыстоўваецца ў вытворчасці пластмас, лакаў, клеяў, у тэкстыльнай прамысловасці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
поліэтыле́н
(ад полі- + этылен)
высокамалекулярнае злучэнне, прадукт полімерызацыі этылену, які выкарыстоўваецца як электраізаляцыйны матэрыял і для вытворчасці пластмас, плёнак, труб і інш.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
этылбензо́л
(ад этыл + бензол)
арганічнае злучэнне, вуглевадарод араматычнага рада, бясколерная вадкасць; выкарыстоўваецца для вырабу стыролу, а таксама як дабаўка да маторнага паліва.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
этыленгліко́ль
[ад этылен + гр. glykys = салодкі + (алкаг)оль]
арганічнае злучэнне, найпрасцейшы двухатамны спірт, выкарыстоўваецца пры вырабе сінтэтычных смол, штучнага валакна і інш.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
сінкрэты́зм
(гр. synkretismos = злучэнне)
1) злітнасць, нерасчлянёнасць, якія характарызуюць першапачатковы, неразвіты стан якой-н. з’явы (напр. с. першабытнага мастацтва);
2) філас. разнавіднасць эклектызму, неарганічнае спалучэнне разнародных элементаў — філасофскіх поглядаў, рэлігійных сістэм і інш.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
саста́ў, ‑таву, м.
1. Сукупнасць частак, прадметаў, якія складаюць адно цэлае; склад. Асноўнай задачай лексікалогіі з’яўляецца планамернае навуковае апісанне слоўнікавага саставу мовы і выяўленне гістарычных заканамернасцей яго развіцця. Гіст. лекс. бел. мовы. Па саставу лічэбнікі падзяляюцца на простыя.., складаныя.. і састаўныя. Граматыка. // Сукупнасць элементаў, якія ўваходзяць у хімічнае злучэнне, рэчыва і пад. Састаў глебы. Састаў крыві.
2. Злучэнне, сумесь, раствор, якія складаюцца з розных элементаў або рэчываў. Састаў для бальзамавання. Лекавы састаў.
3. чаго або які. Сукупнасць людзей, з якіх складаецца які‑н. калектыў, арганізацыя (з колькаснага або якаснага боку). Састаў выканаўцаў спектакля. Састаў бюро. □ Цяпер у саставе мясцовых Саветаў рэспублікі 80648 дэпутатаў, больш за 63 працэнты якіх складаюць рабочыя і калгаснікі. Машэраў.
4. (з азначэннем). Асобы, якія складаюць якую‑н. катэгорыю (па роду службы, прафесіі і пад.). Камандны састаў. Выкладчыцкі састаў. Лётны састаў.
5. Рад счэпленых разам чыгуначных вагонаў, падрыхтаваных для адпраўкі ў рэйс. Таварны састаў. Пасажырскі састаў. □ Састаў з двума паравозамі прагрукатаў па мосце за Дняпро. Грахоўскі. Над самым вухам пранізліва закрычаў паравоз — побач праляскаў таварны састаў. Шамякін.
•••
Асабовы састаў — тое, што і асабовы склад (гл. склад 2).
Рухомы састаў — сукупнасць лакаматываў і вагонаў на чыгунках.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)