глыта́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., каго-што і без дап.
1. Пры дапамозе мышцаў горла праштурхоўваць што-н. у стрававод.
Г. ежу.
2. перан. Паглынаць, убіраць у сябе.
Г. кнігі.
Г. слёзы.
Г. паветра.
Г. словы.
|| аднакр. глыну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.
|| наз. глыта́нне, -я, н.
|| прым. глыта́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ве́ра, -ы, ж.
1. Упэўненасць у кім-, чым-н.
В. ў свае сілы.
В. ў людзей.
2. Перакананне ў існаванні звышнатуральных сіл.
В. ў Бога.
3. Тое, што і рэлігія.
Хрысціянская в.
Чалавек другой веры.
◊
Браць (узяць) на веру (разм.) — верыць, давяраць (паверыць, даверыць) без доказаў.
Верай і праўдай (служыць) — аддана, чэсна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
куры́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., ку́рыцца; незак.
1. Слаба гарэць, тлець, вылучаючы многа дыму.
На вогнішчы курыліся галавешкі.
Папяроса не курыцца.
2. чым і без дап. Вылучаць выпарэнні, лёгкі туман, пару.
Ад летняга дажджу лес курыўся парай.
3. Паднімацца ўверх, кружыцца (пра дым, туман, пыл і пад.).
За машынай курыўся пыл.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прадста́віцца, -та́ўлюся, -та́вішся, -та́віцца; зак.
1. каму і без дап. Назваць сябе, знаёмячыся з кім-н.
П. прысутным.
2. Уявіцца, паказацца.
Яго словы прадставіліся цяпер у іншым святле.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Узнікнуць, надарыцца.
Прадставіўся зручны выпадак.
|| незак. прадстаўля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
|| наз. прадстаўле́нне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
працячы́, 1 і 2 ас. не ўжыв., -цячэ́; -цёк, -цякла́, -ло́; зак.
1. Прайсці дзе-н. сваім цячэннем (пра раку, ручай).
2. Прасачыцца, пранікнуць.
Вада працякла ў лодку.
3. Стаць пранікальным для вільгаці, дзіравым.
Страха працякла.
4. перан. Прайсці, мінуць.
Гады працяклі.
Хвароба працякла без ускладненняў.
|| незак. працяка́ць, -а́е.
|| наз. працяка́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ублы́тацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак.
1. у што. Заблытацца ў чым-н.
Конь ублытаўся ў пастронкі.
2. чым. Абвязацца, абматацца чым-н.
У. рознымі лахманамі, каб машкара не кусала.
3. перан., у што і без дап. Умяшацца, увязацца ў што-н. (разм., неадабр.).
У. ў чужую справу.
|| незак. ублы́твацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
этымало́гія, -і, ж.
1. Раздзел мовазнаўства, які вывучае паходжанне і роднасныя сувязі слоў.
2. Паходжанне таго або іншага слова ці выразу.
○
Народная этымалогія (спец.) — памылковае пераасэнсаванне запазычанага слова шляхам устанаўлення сувязі з вядомым словам роднай мовы на аснове некаторых агульных прымет, без уліку рэальных фактаў паходжання.
|| прым. этымалагі́чны, -ая, -ае.
Э. слоўнік.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
неде́ля ж. ты́дзень, род. ты́дня м.;
ка́ждую неде́лю ко́жны ты́дзень;
на той (на бу́дущей) неде́ле на тым (на бу́дучым) ты́дні;
на той (на про́шлой) неде́ле на тым (на міну́лым) ты́дні;
по (це́лым) неде́лям па (цэ́лых) ты́днях, ты́днямі;
◊
с неде́ли на неде́лю з ты́дня на ты́дзень;
без го́ду неде́ля без го́да ты́дзень;
семь пя́тниц на неде́ле сем пя́тніц на ты́дзень.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мянці́ць, мянчу, менціш, менціць; незак.
1. што. Вастрыць мянташкай. Неўзабаве касцы выйшлі да дарогі і прыпыніліся на хвіліну адпачыць. Некаторыя сталі мянціць косы. Даніленка.
2. перан.; што, чым і без дап. Разм. Гаварыць многа і без толку, гаварыць бязглуздзіцу; трапацца, лапатаць. Языкі быццам з прывязі пазрываліся і мянцілі немаведама што. Сабаленка. [Даміра:] — А вы языком толькі менціце. Мы ды мы. А дзе тыя брыгады, што на сходзе старылі? Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нездарма́, прысл.
Разм. Не без падстаў, не без прычыны. Родная Балтыка! Сінь... Маякі... Любяць цябе Нездарма маракі. Жычка. [Шынкевіч:] — Нас выклікаюць у абком. — Ого! — устрапянуўся Каліта.. — Нездарма інструктар абкома сядзеў у нас цэлы тыдзень. Паслядовіч. // З намерам, не так сабе. Гамрэкелі зразумеў, што Саламон толькі прыкідваецца п’яным і што гэтую гулянку ён завёў нездарма. Самуйлёнак. Міхал адчуваў: механік падышоў нездарма, яму карціць пра нешта расказаць, ды не можа асмеліцца. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)