сове́тский в разн. знач. саве́цкі;

сове́тская власть саве́цкая ўла́да;

сове́тское госуда́рство саве́цкая дзяржа́ва;

сове́тский наро́д саве́цкі наро́д;

сове́тский о́браз жи́зни саве́цкі лад жыцця́;

сове́тский челове́к саве́цкі чалаве́к;

Сою́з Сове́тских Социалисти́ческих Респу́блик ист. Саю́з Саве́цкіх Сацыялісты́чных Рэспу́блік;

Сове́тская А́рмия ист. Саве́цкая А́рмія.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

форма́ция в разн. знач. фарма́цыя, -цыі ж.;

трети́чная форма́ция геол. траці́чная фарма́цыя;

пе́рмская форма́ция геол. пе́рмская фарма́цыя;

мелова́я форма́ция геол. мелава́я фарма́цыя;

дево́нская форма́ция геол. дэво́нская фарма́цыя;

социа́льно-экономи́ческая форма́ция ист. сацыя́льна-эканамі́чная фарма́цыя;

челове́к но́вой форма́ции чалаве́к но́вай фарма́цыі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

хозя́йственный

1. (экономический) гаспада́рчы;

хозя́йственные зада́чи гаспада́рчыя зада́чы;

хозя́йственный спо́соб ремо́нта гаспада́рчы спо́саб рамо́нту;

2. (заботящийся о хозяйстве) гаспада́рлівы, гаспада́рны;

хозя́йственный челове́к гаспада́рлівы (гаспада́рны) чалаве́к;

3. (служащий для хозяйства) гаспада́рчы;

хозя́йственный отде́л магази́на гаспада́рчы аддзе́л магазі́на;

хозя́йственное мы́ло гаспада́рчае мы́ла.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

упа́рты

1. прил. упо́рный, насто́йчивый;

у. хара́ктар — упо́рный (насто́йчивый) хара́ктер;

~тая пра́ца над сабо́й — упо́рная (насто́йчивая) рабо́та над собо́й;

2. прил. упря́мый, стропти́вый;

у. чалаве́к — упря́мый (стропти́вый) челове́к;

3. в знач. сущ. упря́мец, стропти́вец;

фа́кты — ~тая рэч — фа́кты — упря́мая вещь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Domus sua cuique est tutissimum refugium

Свой дом ‒ кожнаму бяспечны прытулак.

Свой дом ‒ каждому безопаснейшее убежище.

бел. Дома і сцены бароняць. Дома і вутлы памагаюць.

рус. Мой дом ‒ моя крепость. Дома и стены помогают. Своя хатка ‒ родная матка. Мышь в коробе, как воевода в го роде.

фр. Un homme est bien fort sur son palier (Человек очень силен на своей лестничной площадке).

англ. An Englishman’s house is his castle (Дом англичанина -его крепость).

нем. Zu Hause helfen die Wände (Дома помогают стены).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

ДАЛЬ Уладзімір Іванавіч

(22.11.1801, г. Луганск, Украіна — 4.10.1872),

рускі лексікограф, этнограф, пісьменнік. Чл.-кар. Пецярбургскай АН. Скончыў мед. ф-т Дэрпцкага ун-та (Тарту, 1829), быў ваен. урачом. Даследаваў мову і побыт рус. народа. Аўтар прац «Пра гаворкі рускай мовы» (1852), «Прыказкі рускага народа» (1861—62, частку працы Д. бел. фалькларыст І.І.Насовіч змясціў у сваім «Зборніку беларускіх прыказак», 1867), «Тлумачальны слоўнік жывой велікарускай мовы» (т. 1—4, 1863—66; больш за 200 тыс. слоў і 30 тыс. прыказак і прымавак; за яго атрымаў званне ганаровага акадэміка Пецярб. АН). У слоўніку шмат бел. нар. лексікі. Складаў слоўнікі бел. і ўкр. моў. Апрацоўваў казкі («Рускія казкі», 1832, «Быліцы і небыліцы», кн. 1—4, 1833—39), пісаў этнагр. нарысы («Падалянка», «Цыганка», «Балгарка», «Уральскі казак» і інш.), апавяданні і аповесці ў духу рус. натуральнай школы (пад псеўд. Казак Луганскі).

Тв.:

Полн. собр. соч. Т. 1—10;

СПб., М., 1897—98;

Толковый словарь живого великорусского языка. Т. 1—4. М., 1955;

Пословицы русского народа. М., 1957;

Повести. Рассказы. Очерки. Сказки. М.; Л., 1961.

Літ.:

Канкава М.В. Даль как лексикограф. Тбилиси, 1958;

Бессараб М.Я. Владимир Даль. 2 изд. М., 1972;

Булатов М.А, Порудоминский В.И. Собирал человек слова... М., 1969;

Порудоминский В.И. Даль. М., 1971;

Яго ж. Повесть о «Толковом словаре». М., 1981.

І.У.Саламевіч.

У.І.Даль. Партрэт мастака В.Пярова. 1872.

т. 6, с. 21

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

бо́жий

1. рел. бо́жы, бо́скі;

2. / бо́жья коро́вка зоол. бо́жая каро́ўка;

бо́жий челове́к бо́жы чалаве́к;

дар бо́жий дар бо́жы;

я́сно, как бо́жий день я́сна, як бо́жы дзень;

ка́ждый бо́жий день ко́жны бо́жы дзень;

бо́жья во́ля бо́жая ла́ска, бо́жая во́ля, як бог дасць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нетерпи́мый

1. (недопустимый) нецярпі́мы, недапушча́льны; (несносный) нязно́сны;

нетерпи́мое поведе́ние недапушча́льныя паво́дзіны; в знач. сказ. переводится чаще выражением не́льга цярпе́ць;

э́то нетерпи́мо гэ́тага не́льга цярпе́ць;

таки́е посту́пки нетерпи́мы такі́х учы́нкаў не́льга цярпе́ць;

2. (лишённый терпимости) нецярпі́мы;

он челове́к о́чень нетерпи́мый ён чалаве́к ве́льмі нецярпі́мы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

почте́нный

1. (внушающий почтение, заслуживающий почтения) паважа́ны; (уважаемый) шано́ўны; (солидный) пава́жны;

почте́нный челове́к паважа́ны (шано́ўны) чалаве́к;

почте́нная нару́жность пава́жны вы́гляд;

подойди́, почте́нный! фам. падыдзі́, шано́ўны!;

2. перен., разг. (большой) пава́жны; (значительный) зна́чны;

почте́нный во́зраст пава́жны ўзрост;

статья́ почте́нных разме́ров арты́кул зна́чных паме́раў.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сто́йкий

1. в разн. знач. сто́йкі;

сто́йкая го́рная поро́да сто́йкая го́рная паро́да;

сто́йкая инфе́кция мед. сто́йкая інфе́кцыя;

сто́йкий газ сто́йкі газ;

сто́йкий хара́ктер сто́йкі хара́ктар;

сто́йкая уве́ренность сто́йкая (цвёрдая) упэ́ўненасць;

сто́йкое равнове́сие физ. сто́йкая раўнава́га;

2. (выносливый) трыва́лы;

сто́йкий челове́к трыва́лы чалаве́к;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)