wsteczny

wsteczn|y

1. пагард. рэакцыйны, кансерватыўны;

~e poglądy — рэакцыйныя погляды;

2. рэгрэсіўны; зваротны; накіраваны назад;

~y bieg — задні ход;

lusterko ~e — люстэрка задняга агляду

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

галерэ́я

(фр. galerie)

1) вузкі крыты праход, які злучае дзве асобныя часткі будынка, а таксама доўгі балкон уздоўж сцяны дома;

2) падземны ход у ваенных збудаваннях або шахтах;

3) верхні ярус у тэатры, цырку;

4) спецыяльна прыстасаванае памяшканне, музей для выстаўкі мастацкіх твораў (карцінная г.);

5) перан. рад, шэраг (напр. г. літаратурных вобразаў).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

інтры́га, ‑і, ДМ ‑рызе, ж.

1. звычайна мн. (інтры́гі, ‑рыг). Скрытыя непрыстойныя дзеянні з мэтай нашкодзіць каму‑, чаму‑н.; нагаворы, падкопы. Інтрыгі міжнароднай рэакцыі. □ Не менш бязлітасна зрабіла, эксплуатавала сялян і гарадскі люд духавенства, пускаючы ў ход побач з грубым насіллем усякага роду падман, подкуп, шпіянаж, інтрыгі. Алексютовіч.

2. Сюжэтная лінія ў мастацкім творы, для якой характэрны асаблівы драматызм і напружанасць дзеяння. У бытавой драме і камедыі Галубок здзіўляў жывасцю дзеяння, дынамічнасцю і майстэрствам інтрыгі. Гіст. бел. сав. літ.

3. Нядоўгая любоўная сувязь. Любоўная інтрыга.

[Фр. intrigue.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стрыво́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., каго-што.

1. Патрывожыць, патурбаваць каго‑н. Каб не стрывожыць .. [немца],.. [жанчына] ціхом адышлася, пасля пабегла. Чорны.

2. перан. Парушыць, перапыніць звычайны ход чаго‑н. Калі ж напад стрывожыць Жыццё маёй краіны — Ад ярых куль варожых Я марна не загіну. Глебка. // Парушыць спакой. Не стрывожыць цішы ліха. Гора сэрца не пратне. Жылка. / у паэт. ужыв. Калі сівым святлом стрывожыць крышталь-рубін, то ўспыхне ў ім прамень, які адразу можа граніт ператварыць у дым. Русецкі.

3. Разм. Зрушыць з месца. Стрывожыць сустаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кан’юнкту́ра

(с.-лац. conjunctura)

1) сукупнасць умоў, становішча, абставіны, якія склаліся ў той ці іншай галіне дзейнасці, напр. у палітыцы, эканоміцы, гандлі, уплываюць на ход якіх-н. падзей, спраў (напр. спрыяльная к.);

2) сукупнасць прымет, якія характарызуюць стан эканомікі, фінансавых адносін за пэўны перыяд развіцця дзяржавы (напр. к. рынку).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

move​1 [mu:v] n.

1. крок, учы́нак;

a wise/good move разу́мны крок;

a false move памылко́вы крок

2. рух;

His eyes followed her every move. Яго вочы сачылі за кожным яе рухам.

3. перае́зд

4. ход (у гульні)

♦

be on the move не застава́цца на адны́м ме́сцы;

Get a move on! infml Паспяша́йся!

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

range​1 [reɪndʒ] n.

1. (of) шэ́раг; ланцу́г, чарада́; се́рыя;

a range of mountains го́рны ланцу́г;

the whole range of events уве́сь ход падзе́й

2. дыяпазо́н

3. сфе́ра, зо́на;

a range of influence сфе́ра ўплы́ву

4. дасяга́льнасць, да́льнасць дзе́яння

5. паліго́н

♦

in/within range (of smth.) у ме́жах (чаго́-н.);

out of range недасяга́льна, недася́жна

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

reverse​3 [rɪˈvɜ:s] v.

1. мяня́ць (на процілеглае); по́ўнасцю змяня́ць (напрамак, палітыку, рашэнне); паваро́чваць наза́д;

The situation was reversed. Сітуацыя крута змянілася.

2. дава́ць за́дні ход;

He reversed his car into the garage. Ён заехаў у гараж заднім ходам.

3. адмяня́ць, анулява́ць;

reverse a sentence адмяні́ць прыгаво́р;

He reversed his decision. Ён адмяніў сваё рашэнне.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

movement

[ˈmu:vmənt]

n.

1) рух -у m. (такса́ма грама́дзкі)

the movement for peace — рух прыхі́льнікаў мі́ру

2) перамяшчэ́ньне, перакіда́ньне (во́йска)

3) ход, мэхані́зм -у m

4) Mus.

а) тэмп -у m.

б) рытм -у m.

в) ча́стка до́ўгага музы́чнага тво́ру

5) пра́ца кішэ́чніка, спаражне́ньне n.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

конь, каня́, мн. ко́ні і (з ліч. 2, 3, 4) кані́, ко́ней, м.

1. Буйная свойская аднакапытная жывёліна, якая выкарыстоўваецца для перавозкі грузаў і людзей, а таксама для верхавой язды.

Купіць каня.

Навязаць каня.

Па конях! (кавалерыйская каманда для пасадкі на коней).

2. Шахматная фігура з галавой каня.

Хадзіць канём.

3. Абабіты скурай брус на чатырох ножках для гімнастычных практыкаванняў.

◊

На кані і пад канём — у самых разнастайных, прыемных і непрыемных сітуацыях (пабываць, быць).

Ні па кані, ні па аглоблях (разм.) — не так, як хацелася (зрабілася, атрымалася).

Ход канём — пра смелае, рашучае дзеянне.

|| памянш. ко́нік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.).

|| прым. ко́нны, -ая, -ае (да 1 знач.) і ко́нскі, -ая, -ае (да 1 знач.).

К. двор.

Конская грыва.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)