Verbum

замяні́ць, -мяню́, -ме́ніш, -ме́ніць; -ме́нены; зак., каго-што.

1. кім-чым. Узяць, скарыстаць, паставіць узамен другога.

З. сакратара новым.

2. Заняць чыё-н. месца, стаўшы раўнацэнным яму.

Сястра замяніла яму памерлую маці.

3. З’явіцца на змену каму-, чаму-н.

Песня заменіць сум.

4. Выпадкова ці наўмысна ўзяць чужую рэч замест сваёй, падмяніць.

З. галошы.

|| незак. заме́ньваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. заме́на, -ы, мн. -ы, -ме́н, ж.

ухапі́ць, ухаплю́, ухо́піш, ухо́піць; ухо́плены; зак.

1. каго-што. Схапіць, узяць.

У. за хвост.

Стараецца ў. сабе пабольш.

2. перан., што. Хутка, адразу зразумець, улавіць.

Мы адразу ж ухапілі яго думку.

3. што і чаго. З’есці чаго-н. крыху або наспех (разм.).

У. некалькі лыжак супу.

4. што і чаго. Паспець зрабіць што-н., управіцца з чым-н. (разм.).

Работы многа, за дзень не ўхопіш.

пра́віла, -а, мн. -ы, -віл і -аў, н.

1. Палажэнне, якое выражае заканамернасць, пастаянныя суадносіны якіх-н. з’яў.

Граматычныя правілы.

Па ўсіх правілах (так, як трэба; разм.).

2. звычайна мн. Пастанова, палажэнне, якія абавязваюць захоўваць пэўны парадак пры выкананні чаго-н.

Правілы вулічнага руху.

Правілы ўнутранага распарадку.

3. Склад думак, норма паводзін, прывычка.

Чалавек строгіх правіл.

Узяць сабе што-н. за п.

◊

Як правіла — звычайна, найчасцей.

не́дзе, прысл.

1. У нейкім, дакладна невядомым месцы; дзесьці.

Н. пачуўся стрэл.

2. з інф. Няма месца (дзе можна было б што-н. зрабіць, размясціцца і пад.).

Схавацца н.

3. з інф. Неадкуль (што-н. узяць, атрымаць і пад.).

Н. было напіцца.

4. Невядома куды, кудысьці.

Сысці н. з дому.

5. Ужыв. ў выпадках, калі дакладна не вызначаецца час дзеяння.

Прыехалі н. к вечару.

пазво́зіць, -зво́жу, -зво́зіш, -зво́зіць; -зво́жаны; зак.

1. што. Звезці ў адно месца ўсё, многае.

П. жыта ў зернясховішча.

2. каго-што. Забраўшы, адвезці куды-н. усё, многае або ўсіх, многіх.

П. каменне з палёў.

3. каго-што. Везучы, перамясціць зверху ўніз усё, многае ці ўсіх, многіх.

П. дзяцей на санках.

4. каго-што. Едучы, узяць з сабою ўсё, многае або ўсіх, многіх.

П. чужыя кнігі.

пазно́сіць, -о́шу, -о́сіш, -о́сіць; зак.

1. каго-што. Знесці адкуль-н. усё, многае або знесці ў адно месца ўсіх, многіх ці адно, многае.

П. бульбоўнік з агарода.

П. параненых у санітарную машыну.

2. што. Спусціць уніз усё, многае.

П. сена з вышак.

3. што. Сарваўшы, разбурыўшы, знесці з месца ўсё, многае.

П. масты.

4. што. Пайшоўшы, узяць з сабой усё, многае.

П. чужыя рэчы.

прыхапі́ць, -хаплю́, -хо́піш, -хо́піць; -хо́плены; зак. (разм.).

1. каго-што. Узяць з сабою.

П. памочніка.

2. што і чаго. Дастаць, пазычыць.

П. грошай у каго-н.

3. каго-што. Застаць, заспець.

Нас у дарозе прыхапіла мяцеліца.

4. Прымацаваць, замацаваць чым-н.

П. валасы грэбенем.

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.), што. Пашкодзіць (марозам).

Мароз прыхапіў кветкі або марозам прыхапіла (безас.) кветкі.

|| незак. прыхо́пліваць, -аю, -аеш, -ае.