прийти́сь сов.
1. (оказаться подходящим) падысці́;
о́бувь пришла́сь мне впо́ру абу́так падышо́ў мне якра́з;
2. (об ударе) тра́піць (па чым);
уда́р пришёлся по ноге́ уда́р тра́піў па назе́;
3. (совпасть) прыпа́сці (на што);
пра́здник пришёлся на пя́тницу свя́та прыпа́ла на пя́тніцу;
4. (стать необходимым, неизбежным) безл. даве́сціся, прыйсці́ся;
ему́ пришло́сь уе́хать яму́ давяло́ся (прыйшло́ся) пае́хаць (вы́ехаць);
◊
не прийти́сь ко двору́ не спадаба́цца, быць (стаць) недаспадо́бы;
прийти́сь по вку́су спадаба́цца, прыйсці́ся да гу́сту (даспадо́бы).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
поп I (род. папа́) м. поп;
◊ шалёны п. хрысці́ў — шально́й поп крести́л;
які́ п., такі́ і прыхо́д (така́я і пара́фія) — посл. како́в поп, тако́в и прихо́д;
не п. — не ўбіра́йся ў ры́зу — посл. не поп — не наряжа́йся в ри́зу;
п. саграшы́ў, а дзяка́ ве́шаюць — погов. с больно́й головы́ на здоро́вую;
п. сваё, а чорт сваё — погов. поп своё, а чёрт своё
поп II: на папа́ (паста́віць, стаць) на попа́ (поста́вить, стать)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
го́рло
1. в разн. знач. го́рла, -ла ср.;
2. (бутылки) ры́ла, -ла ср.;
◊
стать поперёк го́рла стаць упо́перак (папяро́к) го́рла;
застря́ть в го́рле засе́сці ў го́рле;
брать за го́рло браць за го́рла;
наступи́ть на го́рло наступі́ць на го́рла;
во всё го́рло на ўсё го́рла;
по го́рло па го́рла;
промочи́ть го́рло прамачы́ць го́рла;
слёзы подступи́ли к го́рло слёзы падступі́лі да го́рла;
с ножо́м к го́рлу приста́ть з нажо́м да го́рла прыста́ць;
сыт по го́рло сы́ты па го́рла;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
откры́ться сов.
1. (о двери, окне, шкатулке) адчыні́цца, мног. паадчыня́цца, адкры́цца, мног. паадкрыва́цца; (о шторе, занавесе) адкры́цца, мног. паадкрыва́цца;
2. (начаться) пача́цца; (о собрании, заседании и т. п.) адкры́цца;
3. (предоставиться) адкры́цца;
4. (обнажиться) адкры́цца, мног. паадкрыва́цца;
5. (раскрыться) разгарну́цца, мног. паразго́ртвацца; (о глазах) расплю́шчыцца, мног. парасплю́шчвацца, адкры́цца, мног. паадкрыва́цца; (о рте) разя́віцца, мног. паразяўля́цца, адкры́цца, мног. паадкрыва́цца;
6. перен. (разоблачиться) вы́крыцца, мног. павыкрыва́цца, вы́явіцца;
7. (стать видным) адкры́цца;
8. (откровенно высказаться) вы́казаць свае́ ду́мкі, адкры́ць свае́ ду́мкі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
займе́ць сов. (каго, што)
1. (завести что-л. для себя) обзавести́сь (кем, чем);
з. сям’ю́ — обзавести́сь семьёй;
з. дзяце́й — обзавести́сь детьми́;
з. сваю́ гаспада́рку — обзавести́сь свои́м хозя́йством;
2. (стать обладателем чего-л.) приобрести́, получи́ть; (найти — ещё) обрести́;
з. спецыя́льнасць — приобрести́ (получи́ть) специа́льность;
з. но́вых сябро́ў — приобрести́ (обрести́) но́вых друзе́й;
3. разг. (взять, принять что-л. желанное) получи́ть; заполучи́ть;
з. рабо́ту — получи́ть рабо́ту;
з. ула́ду — получи́ть (заполучи́ть) власть;
◊ з. кло́пат — нажи́ть хло́поты;
з. мо́ду — обрести́ привы́чку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
набы́ць I сов.
1. (стать обладателем) приобрести́;
н. каня́ — приобрести́ ло́шадь;
2. приобрести́, овладе́ть (чем);
н. ве́ды — приобрести́ зна́ния; овладе́ть зна́ниями;
н. пра́ва — приобрести́ пра́во;
3. приня́ть, приобрести́;
пако́й набы́ў ране́йшы вы́гляд — ко́мната приняла́ (приобрела́) пре́жний вид;
размо́ва ~ла́ во́стры хара́ктар — разгово́р при́нял о́стрый хара́ктер;
4. (заработать) заслужи́ть, сниска́ть, стяжа́ть;
н. сла́ву — заслужи́ть (сниска́ть, стяжа́ть) сла́ву;
5. (что-л. неприятное) получи́ть, нажи́ть;
н. хваро́бу — получи́ть (нажи́ть) боле́знь
набы́ць II сов., разг. (какое-л. время) пробы́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
склад I м. (запас чего-л., помещение) склад;
с. збро́і — склад ору́жия;
працава́ць на ~дзе — рабо́тать на скла́де
склад II (род. скла́ду) м.
1. (структура) соста́в;
с. прэзі́дыума — соста́в прези́диума;
2. склад, стать ж.; телосложе́ние ср.;
3. (характер) склад; о́браз;
с. ду́мак — о́браз мы́слей;
◊ ні скла́ду ні ла́ду — ни скла́ду ни ла́ду
склад III м., лингв. слог, склад;
чыта́ць па ~да́х — чита́ть по слога́м (склада́м);
○ адкры́ты с. — откры́тый слог;
закры́ты с. — закры́тый слог
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
стена́ в разн. знач. сцяна́, -ны́ ж.;
капита́льная стена́ капіта́льная сцяна́;
городска́я стена́ гарадска́я сцяна́;
переле́зть че́рез сте́ну перале́зці це́раз сцяну́;
стена́ рва сцяна́ ро́ва;
ме́жду ни́ми вы́росла стена́ перен. памі́ж і́мі вы́расла сцяна́;
дви́гаться стено́й ру́хацца сцяно́й;
стена́ ржи сцяна́ жы́та;
◊
в стена́х у сце́нах;
в четырёх стена́х між чатыро́х сцен;
как за ка́менной стено́й як за му́рам;
как об сте́ну горо́х як у сцяну́ гаро́хам;
на́ стену лезть на сцяну́ ле́зці;
прижа́ть (припере́ть) к стене́ прыпе́рці да сцяны́;
встать (стать) стено́й стаць сцяно́й.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
паспе́ць I сов.
1. созре́ть, поспе́ть;
аўсы́ даўно́ ~пе́лі — овсы́ давно́ созре́ли (поспе́ли);
2. разг. (стать готовым для еды) поспе́ть;
устава́й з пасце́лі — бліны́ ~пе́лі — встава́й с посте́ли — блины́ поспе́ли
паспе́ць II
1. успе́ть, поспе́ть;
п. на цягні́к — успе́ть (поспе́ть) на по́езд;
ён ~пе́ў зрабі́ць усю́ рабо́ту — он успе́л сде́лать всю рабо́ту;
2. (не отстать) успе́ть, поспе́ть, угна́ться;
я не магу́ п. за ва́мі — я не могу́ угна́ться (успе́ть, поспе́ть) за ва́ми;
◊ ~пе́еш з ко́замі на торг — не торопи́сь, успе́ешь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
кол (род. кала́) м.
1. кол; (длинный — ещё) шест;
2. (для привязывания лодок, домашних животных) прико́л;
3. (школьное арго) кол, едини́ца ж.;
◊ пасадзі́ць на к. — посади́ть на́ кол;
у віру́ на калу́ — у чёрта на кули́чках;
стаць кало́м у го́рле — стать коло́м в го́рле;
хоць к. на галаве́ чашы́ — хоть кол на голове́ теши́;
забі́ць асі́навы к. — вбить оси́новый кол;
кало́м яму́ зямля́ — коло́м ему́ земля́;
як саро́ка на калу́ — как соро́ка на колу́;
ні кала́ ні двара́ — погов. ни кола́ ни двора́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)