бел. жывапісец. Скончыў Бел.тэатр.-маст.ін-т (1977). Сярод твораў: тэматычныя карціны «Роспач», «Плады-1», «Плады-2», «Пан» (усе 1992), серыі «Спакуса» (1992), «Птушкі, якія не лятаюць» (1993), «Месячны шлях» (1996); пейзажы «Ранні снег» (1983), «Кінутыя гнёзды» (1995); нацюрморты «Сухія кветкі» (1981) і інш.; партрэты бацькі (1980), князя Міндоўга (1990) і інш. Творчасць вылучаецца багатай вобразнасцю, яркай метафарычнай мовай.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
паадлята́ць, ‑ае; ‑аем, ‑аеце, ‑аюць; зак.
1. Адляцець — пра ўсіх, многіх або пра ўсё, многае. Птушкі паадляталі. Самалёты паадляталі.
2. Адляцець, адскочыць ад моцнага ўдару, штуршка — пра ўсіх, многіх. Разгарнуўся дзед Талаш, павярнуў сваімі шырокімі плячамі, крутнуўся, і жаўнеры паадляталі ад яго, як шчэпкі.Колас.
3.(1і2ас.мн.неўжыв.). Разм. Адарваўшыся, адпасці — пра ўсё, многае. Куртачка на .. [Алесю], — як на футбольным мячы пакрышка, у кашулі ніводнага гузіка, — усе паадляталі.Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перадыхну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
1. Зрабіць глыбокі ўдых і выдых; перавесці дух. Юра перадыхнуў, быццам яму не хапала паветра.Якімовіч.
2. Зрабіць кароткі перапынак для адпачынку ў час хадзьбы, працы і пад. Рукі пачыналі млець і ныць ад стомленасці, цягнула хоць трошачкі перадыхнуць, на нешта абаперціся.Кулакоўскі.Адразу, не перадыхнуўшы пасля доўгага пераходу, кінуліся [танкісты] ў бой.Мележ.Усё часцей і часцей садзіліся птушкі, каб перадыхнуць — давалася ў знакі стома.Клышка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
rosół, ~ołu
ros|ół
м.кул.
1. булён;
~ół z drobiu — булён са свойскай птушкі;
2. расол;
~ół ogórkowy — расол з агуркоў; агурочны расол
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Весяле́ц ’журавель’ (Мат. Гом., КСТ) разам з польск.wesełyk ’назва жураўля’ (Варш. сл.) і ўкр.весе́лик складаюць вузкі арэал, дзе гэта эўфемістычная назва, відавочна, даволі старая. Тое ж і ў Б. Грынчанкі: «Назва жураўля, якую трэба ўжываць замест журавель тады, калі гэтыя птушкі прылятаюць вясной, інакш будзеш журыцца цэлы год» (Грынч., 1, 141). Польск.wiesiołek ’асліннік, Oenothera’ і ’скрыпень, Epilobium’ не звязана з бел.весялец. Гл. васіле́ц.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Турухта́н ‘батальён, балотная птушка сямейства сяўцоў Philomachus pugnax’ (ТСБМ; Дарафееў, Птушкі; Цярохін, Охота), укр. ‘птушка Philomachus Merrem’, рус. ‘птушка Tringa pugnax’, дыял.курухта́н ’тс’. Не зусім яснага паходжання, відаць, гукапераймальнага (Праабражэнскі, 2, 21). Асоўскі (Stud, sławist., 153) выводзіць з рус.курохтан, курухтан, што з куро́хта (XVIII ст.) < *kuropta < *kuropъta (гл. таксама Сабалеўскі, РФВ, 64, 137; Фасмер, 2, 428), ідэнтычна да курапатка, што падаецца штучным.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
frill
[frɪl]1.
n.
1) фальбо́на, фальбо́нка f. (у суке́нцы); жабо́n., indecl.
2) непатрэ́бныя аздо́бы (то́лькі для фо́рсу); крыўля́ньні (у гу́тарцы, трыма́ньні)
3) Anat. чапе́ц -ца́m. (у пту́шкі, жывёліны)
2.
v.t.
аздабля́ць фальбо́нкамі; мо́ршчыць (у збо́ркі)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Птах ’птушка (звычайна вялікая)’, ’птушка-самец’, ’птушкі; агульная назва дзікіх птушак’ (ТСБМ, Мік., Булг., Нас., Ласт., Байк. і Некр.; драг., З нар. сл.; стол., Нар. лекс.; Ян.; бяроз., ЛА, 1), пташ ’тс’ (Нас.), таксама пта́ха ’птушка; вялікая птушка’, ’птушкі; агульная назва дзікіх птушак’ (ТСБМ, Нас., Янк. 3., Мат. Гом.; маст., жабін., ЛА, 1), пта́шка ’птушка’ (Мат. Гом., ТС), ’дробная птушка; агульная назва дзікіх птушак’ (ТСБМ, ЛА, 1), пташʼё ’тс’ (дзятл., Сл. ПЗБ), пта́шы ’птушыны’ (Нас.). Ст.-бел.птахъ (1580, Карскі 2-3, 36). Укр.птах, пта́ха, пта́шка ’птушка’, рус.дыял.птах, пта́ха (птя́ха), пта́ша ’тс’. Вытворныя ад прасл.*pъta (гл. птушка) з рознымі агентыўна-пеяратыўнымі суфіксамі. Булыка (Запазыч., 270) ст.-бел.птахъ ’птушка’ лічыць запазычаннем з польск.ptach ’тс’, але шырокі дыяпазон вытворных з такімі суфіксамі ва ўсходнеславянскіх мовах паказвае, што птах магло ўтварыцца і на уласнай глебе. Німчук (Давньорус., 171) сцвярджае, што памяншальна-ласкальныя формы тыпу стараж.-рус.пътахъ, пътаха маюць яшчэ праславянскае паходжанне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
drapieżny
drapieżn|y
1. драпежны; драпежніцкі; хіжы;
ptak ~y — драпежная птушка; хіжак;
2. ~e мн.заал. драпежнікі (Carnivora);
3. ~e мн.заал. драпежныя птушкі (Falconiformes)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
АРХАЗА́ЎРЫ
(Archosauria),
самы вялікі падклас выкапнёвых паўзуноў. 5 атр.: тэкадонты (зыходная група архазаўраў), кракадзілы, дыназаўры яшчара- і птушкатазавыя, птэразаўры (лятучыя яшчары). Знойдзены ў адкладах верхняй пярмі на ўсіх кантынентах. Насялялі сушу, прэсныя і марскія воды, паветра.
Даўж. да 35 м, маса да 50 т. Пярэднія канечнасці карацейшыя і слабейшыя за заднія. Чэрап з дзвюма скроневымі ўпадзінамі. У многіх скурны панцыр. Драпежнікі і раслінаедныя. У сучаснай фауне прадстаўлены толькі кракадзіламі. Ад архазаўраў паходзяць птушкі.