напалеандо́р
(фр. napoléon d’or)
французская залатая манета вартасцю ў 20 франкаў з партрэтамі Напалеона і і Напалеона ПІ, якая чаканіцца ў Францыі з 1803 г.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
старада́ўні, ‑яя, ‑яе.
1. Які існуе з далёкіх часоў, захаваўся ад далёкага мінулага. Старадаўні звычай. Старадаўні гатычны сабор. Старадаўняя манета. □ Нам асвятлялі Шлях да перамогі Пяць зорак Старадаўняга Крамля. Астрэйка. // Які існаваў у далёкія, старыя часы, быў характэрны для мінуўшчыны. Паміж шафай і сцяной стаяў нізкі, старадаўняй работы стэлаж, на дзвюх паліцах якога блішчалі фальгой і золатам кнігі. Чыгрынаў.
2. Вельмі стары. Старадаўнія ліпы. □ Вузкаю палоскаю На краі нябёс Лёг за нашай вёскаю Старадаўні лес. Глебка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
а́льбус
(лац. denarius albus = белы дэнарый)
высакапробная сярэбраная манета, якая з 2-й пал. 14 ст. выпускалася ў дзяржавах Ніжняга Рэйна, пазней у іншых нямецкіх дзяржавах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
рыа́л
(ар. rial)
1) грашовая адзінка Ірана (роўная 100 дынарам), Йемена (роўная 40 букшам) і некаторых іншых краін;
2) разменная манета Ірака, роўная 1/5 дынара.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
сента́ва
(ісп., парт. centavo, ад лац. centum = сто)
разменная манета Аргенціны, Гватэмалы, Кубы, Мексікі, Партугаліі і некаторых іншых краін, роўная 1/100 іх нацыянальных грашовых адзінак.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Сямяргу́ ’сямёра’: сямяргу бабаў (Сцяшк. Сл.). Вытворнае ад сямёра (гл.) па тыпу двайга́ (гл.) з няясным па паходжанні суф. ‑г‑, параўн. польск. dwojga ’двое’, якое лічыцца Р. скл. ад першапачатковага прыметнікавага лічэбніка dwój, пазней dwoje (Слаўскі, 1, 183) або ўзніклым па тыпу czworga ’чацвёра’ (Бацькоўскі, 1, 313). Спасылкі на літ. dveigỹs ’двухгадовая хатняя жывёліна, двухлетка’, ketvérge ’старажытная дваццацікапеечная манета, што адпавядала чатыром пяцікапеечным’ схіляюць да думкі пра азванчэнне зыходнага суф. ‑к‑, так выводзіць для літоўскіх слоў Смачынскі, 138, 279 (< *dveikys, *ketverkė). Параўн. чацвер (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
цэнт1
(англ. cent, ад лац. centum = сто)
дробная манета ў ЗША, Канадзе, Галандыі і шэрагу іншых краін, роўная 1/100 грашовай адзінкі (долара, гульдэна і інш.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
шы́лінг
(англ. shilling)
1) англійская манета, роўная 1/20 фунта стэрлінгаў (да пераходу на дзесяцічную грашовую сістэму ў 1971 г.);
2) грашовая адзінка Аўстрыі, роўная 100 грошам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Газе́та. Рус. газе́та, укр. газе́та, польск. gazeta і г. д. Запазычанне з зах.-еўрап. моў. Першакрыніцай слова з’яўляецца іт. gazzetta ’тс’ (гэта назва ўтворана ад gazzetta ’дробная манета’: «плата за чытанне зводу навін, газета»). Рус. газета запазычана з франц. мовы (Шанскі 1, Г, 9). Бел. газета запазычанне з рус. мовы. Але бел. дыял. газэ́та (Шат., Бяльк., Сцяшк., Касп., Яруш., Мядзв.) узята непасрэдна з польск. мовы (таксама Слаўскі, 1, 264; ён лічыць, што паланізмам з’яўляецца і ўкр. газе́та). Гл. яшчэ Фасмер, 1, 382. Іншыя этымалогіі, што прапанаваліся рознымі даследчыкамі, гл. у Шанскага (там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гу́льдэн
(ням. Gulden)
1) грашовая адзінка Нідэрландаў, роўная 100 цэнтам 1;
2) залатая, пасля сярэбраная манета ў Германіі і некаторых суседніх з ёю дзяржавах у 14—19 ст.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)