заве́сці, -вяду́, -вядзе́ш, -вядзе́; -вядзём, -ведзяце́, -вяду́ць; завёў, -вяла́, -ло́; -вядзі́; -ве́дзены; зак.

1. каго-што. Ведучы, змясціць куды-н., увесці.

З. каня ў стайню.

2. каго (што). Ведучы, даставіць куды-н. мімаходам, па дарозе.

З. дзіця ў сад.

3. каго (што). Ведучы, накіраваць куды-н., вельмі далёка, не туды, куды належыць.

З. ў балота.

4. што. Устанавіць, арганізаваць.

З. новыя парадкі.

У нас так заведзена.

5. каго-што. Набыць, абзавесціся кім-, чым-н.

З. пчол.

З. гаспадарку.

6. што. Пачаць што-н. (што абазначаецца назоўнікам).

З. гаворку.

З. песню.

З. дружбу.

7. што. Прывесці ў дзеянне, пусціць у ход (механізмы).

З. гадзіннік.

З. матор.

|| незак. заво́дзіць, -во́джу, -во́дзіш, -во́дзіць.

|| наз. заво́д, -у, М -дзе, м. (да 7 знач.) і заво́дка, -і, ДМ -дцы, ж. (да 7 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зза́ду

1. нареч. (где) позади́, сза́ди; назади́;

ён сядзе́ў далёка з. — он сиде́л далеко́ позади́;

2. нареч. (откуда) сза́ди;

напа́сці з. — напа́сть сза́ди;

3. в знач. предлога с род. поза́ди, сза́ди; за (кем, чем);

ён ішо́ў з. во́за — он шёл позади́ (сза́ди) во́за, он шёл за во́зом

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

заплы́сці I сов.

1. заплы́ть;

з. за буй — заплы́ть за буй;

2. (удалиться, плывя) уплы́ть;

ён ве́льмі далёка ~лы́ў — он о́чень далеко́ уплы́л

заплы́сці II сов., в разн. знач. заплы́ть;

све́чка ~лыла́ — свеча́ заплыла́;

кана́ва ~лыла́ гле́ем — кана́ва заплыла́ и́лом;

во́чы ~лылі́ сляза́мі — глаза́ заплы́ли слеза́ми

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

АДАСО́БЛЕНЫЯ ЧЛЕ́НЫ СКА́ЗА,

залежныя кампаненты, якія інтанацыйна і сэнсава выдзяляюцца ў сказе, каб надаць ім большае значэнне і павысіць камунікатыўную дзейнасць. Вызначаюцца немагчымасцю сінтаксічнай спалучальнасці з інш. членамі сказа, не аб’ядноўваюцца з імі ў словазлучэнні, аддзяляюцца ад іх працяглай паўзай, маюць сінтагматычны націск, аслабленую ці ўзмоцненую інтэнсіўнасць маўлення. Адносна свабодна размяшчаюцца ў структуры сказа і на пісьме выдзяляюцца коскай ці працяжнікам.

Адасобленыя члены сказа могуць быць дапасаваныя і недапасаваныя азначэнні («Неба, зацягнутае шэрымі хмарамі, нізка навісла над лесам», У.Карпаў, «Быў у замку дзед Даніла, родам дзесь з-пад Мазыра», Я.Колас), прыдаткі («Салавей, пясняр крылаты, прыляцеў вясной дахаты», Я.Пушча), дапаўненні («Замест цёмнай нуднай ночы — Ясны дзень даўно настаў», У.Хадыка), акалічнасці («Добра ў садзе хадзіць, сустракаючы сонечны ранак», П.Панчанка). Утвараюць сінтаксічна непадзельныя канструкцыі, якія заключаюць у сабе адпаведнае сцвярджэнне ці адмаўленне і выконваюць паўпрэдыкатыўную функцыю («Ужо не вернецца ніколі краса, адцвіўшая даўно», П.Трус) або служаць для канкрэтызацыі асобных словаформаў, выконваючы ўдакладняльна-паясняльную (непрэдыкатыўную) функцыю («Там, далёка, за дамамі, разляглося поле», Я.Колас).

Л.І.Бурак.

т. 1, с. 96

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГА́РДЗІ, Хардзі (Hardy) Томас (2.6.1840, Апер-Бакхэмптан, графства Дорсет, Вялікабрытанія — 11.1.1928), англійскі пісьменнік. Вывучаў архітэктуру ў Лонданскім ун-це. Працаваў пам. архітэктара ў Лондане (1862—67). З 1880 прафесійны літаратар. У яго раманах, напісаных у рэчышчы крытычнага рэалізму з элементамі натуралізму, дзейнічаюць сяляне і мяшчане з выдуманай мясцовасці Уэсекс («Пад дрэвам Грынвуда», 1872; «Далёка ад шаленства натоўпу», 1874; «Вяртанне сваяка», 1878; «Гарадскі галава Кэстэрбрыджа», 1886; «Тэс, сапраўдная жанчына з д’Эрбервіляў», 1891, і інш.). З імі тэматычна звязаны зб-кі вершаў «Вершы пра Уэсекс і іншыя» (1898) і навел «Грымасы лёсу» (1904). У эпічнай драме «Дынасты» (ч. 1—3, 1903—08), прасякнутай духам фаталізму, паўстае Еўропа напалеонаўскіх войнаў. У апошнія гады жыцця Гардзі сімпатызаваў пісьменнікам левага кірунку (зб. вершаў «Пазнейшая і ранейшая лірыка», 1922).

Тв.:

Works. Vol. 1—37.London, 1919—20;

Рус. пер. — Избр. произв. Т. 1—3. М., 1988—89.

Літ.:

Томас Харди: Биобиблиогр. указ. М., 1982.

Л.П.Баршчэўскі.

т. 5, с. 59

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

zabiec

zabie|c

зак. забегчы;

~c daleko — далёка забегчы;

~c z tyłu (z boku) — забегчы ззаду (збоку);

~c komu drogę — заступіць каму дарогу;

serce krwią ~glo — сэрца аблілося крывёй

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

entférnt

1.

a

1) адда́лены, далёкі

ich bin weit davón ~ — я далёкі ад таго́, каб…

2.

adv здалёк, далёка, на адле́гласці

etw. ~ ándeuten — то́нка намякну́ць на што-н.

~ verwándt sein — быць далёкім сваяко́м

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

забрысці́, ‑брыду, ‑брыдзеш, ‑брыдзе; ‑брыдзём, ‑брыдзяце; пр. забраў, ‑ла, ‑ло; зак.

Разм.

1. Брыдучы, зайсці далёка. [Тварыцкі] не даглядзеў чараду, і адна карова забрыла ў лес. Чорны. — Добрую сухастоіну знайсці нялёгка: аж пад Пугачову грыву забрылі. М. Стральцоў.

2. Брыдучы, зайсці куды‑н. выпадкова, мімаходам. Ніхто не заглядвае, мабыць, сюды, Не кратае хмызу, зарослых дарожак, Хіба забрыдзе калі лось малады, Зашоргае лісцем асыпаным вожык. Ляпёшкін. З хаты Тарэнта бачыць увесь свой хутар, кожнага чалавека, які забрыдзе на яго зямлю. Галавач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

во́льнасць, ‑і, ж.

1. Свабода, незалежнасць. Мы кубкі ўздымалі За вольнасць людскую, за праўду на свеце. Броўка. [Белавус:] — Ішлі вы на смерць, на змаганне За люд наш, за вольнасць зямлі. Колас. // Самастойнасць, неабмежаванасць у дзеяннях. Дзесьці далёка засталася вайна, перапоўненыя салдатамі эшалоны, лазарэт, і вось ён вольны, сам па сабе, нікому не падуладны чалавек. Захацелася хутчэй і паўней адчуць гэтую вольнасць. Галавач.

2. Парушэнне агульнапрынятых правіл, адступленне ад нормы. Паэтычная вольнасць.

3. Нястрыманасць, фамільярнасць; нетактоўнасць. Вольнасць у абыходжанні.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

zurück

adv наза́д; зза́ду

~! — наза́д!, адступі́ць!

~ sein — вярну́цца

~ können* — магчы́ адступі́ць

ein páar Jáhre ~ — не́калькі гадо́ў таму́ наза́д

er ist noch nicht ~ — ён яшчэ́ не вярну́ўся

er ist noch weit ~ — ён яшчэ́ далёка зза́ду

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)