узго́ркаваты, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і узгорысты. Прыгожыя шматпавярховыя дамы закрыюць ад вока ўзгоркаватае поле, хвойнічкі, складскія будынкі. Карпаў. Перад самым лесам танк з ходу ўз’ехаў на нейкі ўзгоркаваты дзірван. Беразняк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ДАКРЫЯАДЭНІ́Т
(ад грэч. dakryon сляза + адэн... + ...іт),
запаленне слёзнай залозы вока. Бывае востры і хранічны. Востры Д. найчасцей інфекц. паходжання Прыкметы: ацёк, боль, пачырваненне кан’юнктывы вонкавай часткі верхняга павека, можа павышацца тэмпература цела. Лячэнне тэрапеўтычнае. Хранічны Д. узнікае на фоне некат. хвароб (туберкулёз, сіфіліс, хвароба Мікуліча і інш.).
т. 6, с. 13
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
акамада́цыя
(лац. accommodatio)
прыстасаванне да пэўных умоў, з’яў, абставін (напр. а. вока, а. органаў мовы).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
афтальма-
(гр. ophthalmos = вока)
першая састаўная частка складаных слоў, якая выражае паняцці «вочны», «хвароба вачэй».
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
па́нус1
(лац. pannus = кавалачак тканіны)
запаленне рагавіцы вока, што выклікаецца часцей за ўсё трахомай.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Па́свіць ’наглядаць на пашы за жывёлай, птушкай, пасці’ (ТСБМ, Др.-Падб., Мал., Яруш., Шат., Касп., Бяльк., Сл. ПЗБ), пасвіцца ’карміцца’ (Яруш., Касп.). Праз формы пастаіць ’пасвіць’, ’сцерагчы’, ’цешыць вока’, паствіцца ’пасвіцца ў полі’ (Нас.) узыходзяць да прасл. pas‑tva > naCTea (гл.) ’пасьба’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
okamgnienie
okamgnieni|e
н. імгненне;
w ~u — у імгненне вока, у адзін момант
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
сы́шчыцкі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да сышчыка, уласцівы сышчыку або належыць яму. Яны [лістоўкі] не тут, яны далёка, і як вачэй, панок, ні жмур, не знойдзе сышчыцкае вока яго [Данілы] лістовак і брашур. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пу́ще нареч., прост. больш; (сильнее) мацне́й; (хуже) горш;
пу́ще всего́ больш за ўсё;
◊
бере́чь пу́ще гла́за шанава́ць як сваё во́ка.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Рагаві́ца ’празрыстая вонкавая абалонка вока’ (ТСБМ), рус. рогови́ца, укр. рогі́вка, польск. rogówka, чэш. rohovka, в.-луж. rohowka, серб. ро̏жна навлака, славен. roženica, балг. ро́говица, літ. ragenà. Хутчэй за ўсё, слова мае сувязь з арагаве́ць ’стаць цвёрдым’, паколькі абазначае цвёрдую абалонку вока, параўн. ням. Hornhaut ’рагавіца’, якое складаецца з Horn ’рог’ і Haut ’скура’, франц. cornée ’рагавіца’, corne ’рог’, ’арагавеласць’. Паводле Бязлая (3, 191) адпаведнае славенскае слова з нямецкага слова, што з’яўляецца калькай лац. cornea ’тс’. Менш верагодна сувязь з рог 2 ’вугал, куток’, аднак, тады цяжка даць семантычнае абгрунтаванне. Па іншай версіі лічыцца суфіксальным вытворным ад ро́гавы (< рог), матывацыяй у такім выпадку мог паслужыць рознакаляровы адліў знешняй часткі рогаў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)