сы́тна,
1. Прысл. да сытны.
2. безас. у знач. вык. Пра сытнае жыццё. Нам тут і цёпла і сытна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
філёр, ‑а, м.
Тайны паліцэйскі агент; сышчык, шпік. [Валодзя:] — Толькі будзьце асцярожны, тут апрача паліцыі многа філёраў і шпікоў. Машара.
[Фр. fileur.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тутэ́йшы ‘мясцовы, які жыве тут, не прыезджы’, ‘які ўласцівы гэтай мясцовасці, не прывазны’ (ТСБМ, Нас., Яруш., Гарэц., Федар. 5, Бяльк., ТС, Касп., Вруб., Байк. і Некр.; акрамя ўсходняй Магілёўшчыны і Гомельшчыны, ЛА, 3), ‘абарыген, карэнны жыхар, тубылец’ (Ласт., Некр. і Байк.), ст.-бел. тутэйшы ‘родам адсюль, тубылец’, ‘які знаходзіцца тут’ (1635 г., ГСБМ). Паводле Карскага (1, 166), запазычана з польск. tutejszy — прыметнік ад tutej ‘тут’, хаця формай нагадвае параўнальную ступень прыметніка тутъ ‘гэты, вось гэты’ з суф. ‑эйш‑. Дзіні (Балтийские яз., 402) звяртае ўвагу на паралельнае літ. šišioniškiai (ад šišionai, šičionai ‘тут, сюды’), якім называюць сябе жыхары раёна Клайпеды. Пра рэгіянальную мадэль tutejsi/tutejšyja ‘die Hiesigen’ на беларуска-польскім паграніччы гл. Трэптэ ў Regionale Bewegungen in Regionalismen in europäischen Zwischenräumen seit der Mitte des 19. Jahrhunderts, Marburg, 2003, 145–157. Параўн. туташні, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
поми́н уст., прост. памі́н, -ну м.;
◊
лёгок на поми́не лёгкі на ўспамі́н, пра во́ўка памо́ўка, а воўк і тут;
(и) в поми́не нет (і) за́ваду няма́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
wnet
1. хутка; неўзабаве;
wnet skończy się lato — хутка скончыцца лета;
2. тут жа; зараз жа; адразу
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
piernik
м.
1. пернік;
2. разм. стары корч;
co ma piernik do wiatraka? — пры чым тут гэта?
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
gadu-gadu
разм. тары-бары; балбатаць, гаманіць;
my tu gadu-gadu a ... — пакуль мы тут тары-бары ...
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Аджджуба́сіць ’высцебаць’, гл. аддубасіць (Бяльк.). Гл. таксама аджджвічыць. Тут кантамінаваліся формы аддубасіць і аджджвічыць (Мартынаў, БЛ, 1972, 1, 18).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
спрацава́насцьII
1. ж (узгодненасць у працы) gut aufeinánder ábgestimmte Zusámmenarbeit; Hand-in-Hand-Árbeiten n -s;
тут адчува́ецца спрацава́насць hier klappt die Árbeit;
2. (змардаванасць) Erschöpftheit f -
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
змяні́цца, змяню́ся, зме́нішся, зме́ніцца; зак.
1. Стаць іншым.
Жыццё ў вёсцы змянілася.
З. з твару (пра перамену ў выразе твару).
2. Замяніцца другім, другімі (на якой-н. пасадзе, месцы).
За апошні час тут змяніліся тры старшыні калгаса.
3. Вызваліцца ад абавязкаў, якія выконваюцца пазменна.
З. з дзяжурства.
4. Змяніць на сабе бялізну, адзенне (разм.).
Не было ў што з. (безас.).
|| незак. зме́ньвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. змяне́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.) і зме́на, -ы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)