уска́льзывать и ускольза́ть несов.
1. (скользя, вырываться) выслі́згваць, выслі́згвацца;
2. разг. (внезапно уходить откуда-л.) вышмы́гваць; (куда-л.) шмы́гаць; (скрываться) уцяка́ць; (исчезать) зніка́ць;
3. разг. (уклоняться) ухіля́цца; (увиливать) уві́льваць;
4. (оставаться незамеченным) разг. выпада́ць з-пад ува́гі, прахо́дзіць па-за ўва́гай; см. ускользну́ть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
march
[mɑ:rtʃ]
1.
v.i.
1) маршырава́ць
2) ісьці́ пава́жнай хадо́ю
3) ісьці́ напе́рад
2.
v.t.
1) (off) адво́дзіць каго́
2) міна́ць, прахо́дзіць ма́ршам
3.
n.
1) марш -у m. (перахо́д во́йска пахо́дным пара́дкам)
2) марш -у m. (музы́чны твор)
3) разьвіцьцё n., хада́ f. (падзе́яў)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
кандыда́т, ‑а, М ‑даце, м.
1. Той, хто намечан для выбрання, назначэння або для прыёму куды‑н. Кандыдат у дэпутаты Вярхоўнага Савета СССР. Залічыць у інстытут кандыдатам.
2. чаго. Малодшая вучоная ступень у дарэвалюцыйнай Расіі, якая прысвойвалася пасля заканчэння з адзнакай вышэйшай навучальнай установы. Кандыдат славеснасці.
•••
Кандыдат навук якіх — малодшая вучоная ступень у СССР, якая прысуджаецца на падставе абароны дысертацыі; асоба, якой прысуджана гэта ступень. Кандыдат філалагічных навук. Ступень кандыдата тэхнічных навук.
Кандыдат у члены КПСС (партыі) — асоба, якая праходзіць устаноўлены статутам выпрабавальны тэрмін перад прыёмам у члены КПСС.
[Ад лац. candidatus — адзеты ў белае.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
традыцы́йны, ‑ая, ‑ае.
Які з’яўляецца традыцыяй (у 1 знач.); заснаваны на традыцыі і замацаваны ёю. Традыцыйны звычай. □ Аўтары іншых помнікаў хоць і прытрымліваліся традыцыйнага правапісу, але былі менш адукаванымі і таму дапускалі пад уплывам жывога вымаўлення больш памылак. Булыка. // Які праходзіць, адбываецца па традыцыі. Традыцыйны крос. Традыцыйны кірмаш. □ Як бы там ні было, а кожны дзень, ідучы вячэраць у сталоўку, хлопцы з традыцыйным маршам неслі чарговае крэсла і ставілі каля стала. Нядзведскі. // Прыняты па традыцыі; звычайны. Традыцыйны касцюм. □ Абуты [партызаны] былі хто ў боты,.. а хто ў традыцыйныя палескія лапці. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хало́днасць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць халоднага (у 10, 11 знач.).
2. Адсутнасць запалу, страснасці, жывасці, эмацыянальнасці. [Андрэй:] — Канечне, змяніўся... Такое дарам не праходзіць. Але мая халоднасць і жорсткасць — не табе. Арабей. Хоць хуткі ад’езд Марынкі і яе незразумелая халоднасць пры расстанні пакінулі смутак і гаркоту ў сэрцы Паходні, раздумваць аб гэтым, перажываць і пакутаваць проста не было часу. Хадкевіч.
3. Раўнадушша, нядобразычлівасць. Васіль ненавідзеў Алесю, хоць адкрыта і не выказваў гэтага. Затое Аўгіня кампенсавала ёй бацькаву халоднасць гарачымі матчынымі ласкамі. Колас. Хлопчык адчуў халоднасць у .. словах [Азаркевіча] і, зажмурыўшыся, адышоўся да сваёй калясачкі. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ляце́ць, лячу́, ляці́ш, ляці́ць; ляці́м, ляціце́, ляця́ць, ляці́; незак.
1. Перамяшчацца, рухацца ў паветры.
Бусел ляціць над лугам.
Ляцяць самалёты.
2. Тое, што і імчацца.
Ляціць тройка ўдалая.
3. Падаць уніз (разм.).
Л. пад адхон.
4. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Пра час, які хутка праходзіць.
Час ляціць.
5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Хутка ламацца, ірвацца, расходавацца (разм.).
Ляціць адзежа на ім.
6. перан. Імкнуцца куды-н., да каго-н. (думкамі, душой і пад.).
Л. думкамі ў сваё мінулае.
|| зак. паляце́ць, -лячу́, -ляці́ш, -ляці́ць; -ляці́м, -ляціце́, -ляця́ць; -ляці́ (да 3 і 5 знач.).
|| наз. лёт, -у, М лёце, на ляту́, м. (да 1 знач.; спец.).
◊
На ляту —
1) у час лёту, руху ў паветры;
2) мімаходам, на скорую руку, наспех (разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
течьI несов.
1. цячы́;
река́ течёт на юг рака́ цячэ́ на по́ўдзень;
кровь течёт из ра́ны кроў цячэ́ з ра́ны;
кры́ша течёт дах цячэ́;
2. перен. ісці́, прахо́дзіць, міна́ць; (плыть) плы́сці, плыць;
всё течёт, всё изменя́ется усё цячэ́, усё мяня́ецца (змяня́ецца);
вре́мя течёт бы́стро час ідзе́ (прахо́дзіць, міна́е) ху́тка;
мы́сли теку́т ду́мкі плыву́ць;
◊
слю́нки теку́т слі́нка цячэ́;
по уса́м текло́, а в рот не попа́ло быў на мяду́, аблі́ў мёдам бараду́; па барадзе́ цякло́, а ў ро́це су́ха было́; па губа́х цякло́, ды ў ро́це не было́; адно́ гу́бы памачы́ў.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
schodzić
schodzi|ć
незак.
1. сыходзіць; спускацца;
~ć po schodach — спускацца па лесвіцы;
2. сыходзіць; адыходзіць; пакідаць;
~ć na dalszy plan — адыходзіць на задні план;
~ć z kursu — сыходзіць з курсу; збівацца з курсу;
uśmiech nie ~ł jej z ust — усмешка не пакідала яе твару;
~ć komu z drogi — саступаць каму дарогу;
3. сыходзіць; мінаць; праходзіць;
czas schodzić na niczym — час мінае (праходзіць) дарэмна (марна; упустую);
4. сыходзіць; аблазіць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
асе́ліца
1. Дарога, якая праходзіць недалёка ад вёскі (Нясв.).
2. Зямельныя выгоды за сялом ці найчасцей род сенажаці (БРС).
3. Вёска, вуліца ў адзін рад хат (Крыч.).
4. Агароды на вільготнай глебе воддаль ад вёскі (Докш.).
5. Добра ўгноенае поле паабапал вёскі (Стаўбц. Прышч.). Тое ж гноіны (Слаўг.).
6. Наваколле, некалькі блізкіх вёсак (Слаўг.).
7. Лужок каля сядзібы (Мсцісл. Бяльк.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
dahín, dáhin
adv туды́
bis ~ — да таго́ ме́сца; да таго́ ча́су
lass es nicht ~ kómmen, dass… — не давядзі́ спра́ву да таго́, каб…
~ sein — vi (s) зніка́ць, сыхо́дзіць, прахо́дзіць, праміна́ць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)