ВУНТ

(Wundt) Вільгельм (16.8.1832, г. Мангейм, Германія — 31.8.1920),

нямецкі псіхолаг, фізіёлаг, філосаф, мовавед. Адзін са стваральнікаў эксперыментальнай псіхалогіі (у 1879 у Лейпцыгу заснаваў першую ў свеце лабараторыю эксперым. псіхалогіі, пазней пераўтвораны ў ін-т). Лічыў, што ў галіне свядомасці дзейнічае асаблівая псіхічная прычыннасць, а паводзіны вызначаюцца аперцэпцыяй. Вылучаў 3 ступені працэсу пазнання: пачуццёвае пазнанне паўсядзённага жыцця; разважнае пазнанне асобных навук, якія ўяўляюць сабой толькі розны пункт погляду на адзін і той жа прадмет даследавання; разумнае пазнанне — філас. сінтэз розных ведаў, якім займаецца «метафізіка». Прадмет метафізікі — быццё — вызначаў як сістэму духоўных, надзеленых воляй каштоўнасцей. Яго «Псіхалогія народаў» (т. 1—10, 1900—20) — адна з першых спроб даследавання этнапсіхалогіі — змяшчае псіхал. тлумачэнне міфаў, рэлігіі, мастацтва і інш. з’яў культуры.

т. 4, с. 294

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

аб’е́кт

(лац. obiectum = прадмет)

1) усё тое, што складае частку знешняга, матэрыяльнага свету;

2) факт, прадмет, з’ява, якія трэба вывучыць, разгледзець (напр. а. назірання);

3) прадпрыемства, будоўля, асобны ўчастак чаго-н. як месца чалавечай дзейнасці (напр. а, будаўнінтва, ваенны а.);

4) лінгв. дапаўненне.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

гаржэ́тка

(фр. gorgette)

прадмет жаночага туалету ў выглядзе палоскі футра ці цэлай шкуркі звярка, якую носяць замест каўняра.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Artíkel

m -s, -

1) арты́кул (у газеце)

2) тава́р, прадме́т; пункт (дагавору)

3) грам. арты́кль

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Дуба́с ’вялікі, тупы нож’ (Нас.: Вілен., Ковен., Гродз. губ.). Укр. дубас ’вялікі нож’. Няясна. Параўн. фармальна ідэнтычнае, але з іншым значэннем рус. дуба́с ’від лодкі’. Магчыма, спачатку ’лодка грубай работы’ > ’грубы прадмет’. Параўн. у рус. гаворках (СРНГ, 8, 223): дубас «с заостренным носом и тупою кормою грубой работы, наподобие простого корыта». Адсюль, відаць, метафарычна: ’грубы, тупы прадмет’ (> ’тупы нож; тупы, вялікі нож’). Лексему дуба́с ’лодка’. Фасмер (1, 548) выводзіць ад *dǫbъ ’дуб’ (насуперак Міклашычу, які зыходзіў з тур. tombaz).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кача́ць

1. (шар, мячык) róllen vt; wälzen vt (цяжкі прадмет);

2. тэх wálzen vt (сталь); wálken vt (войлак);

3. (разгладжваць) mángeln vt, róllen vt (бялізну)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Лю́шчына ’непатрэбная рэч, прадмет’ (міёр., Нар. словатв.). Утворана ад прасл. асновы lusk‑/luzg‑ ’лушпайкі, лупіна’. Да лушчыць (гл.). Пачатковае лʼ‑, як у серб.-харв. љу̀скати ці балг. люште ’лушчыць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ашча́дак, ‑дку, м.

Разм. Грошы і іншыя матэрыяльныя каштоўнасці як прадмет або вынік ашчады. Ніякага ранейшага ашчадку ў Бычыхі не было, а спраўляе яна сякія-такія строі дачцэ і сыну за іншыя грошы. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кана́па, ‑ы, ж.

Прадмет мяккай мэблі для сядзення і ляжання, са спінкай і падлакотнікамі. [Георгій] апусціўся на канапу і стомлена адхінуўся да спінкі. Мележ. Пры сцяне пад вокнамі стаяла масіўная, са смольных дошак канапа. Сабаленка.

[Фр. canapé.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ло́жак, м.

Прадмет мэблі для сну ў выглядзе доўгай рамы з ножкамі і дзвюма спінкамі, на якую кладуцца матрац і пасцель. Драўляны ложак. Жалезны ложак. □ Хлопчык ляжаў на ложку, захутаны ў дзве коўдры. Хомчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)