квадра́т, -а, М -ра́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Роўнастаронні прамавугольнік, а таксама прадмет або ўчастак такой формы.

К. стала.

2. У матэматыцы: здабытак ад памнажэння якога-н. ліку на самога сябе.

Дзевяць — гэта к. трох.

3. У матэматыцы: паказальнік ступені, роўны двум.

Узвесці шэсць у к.

|| прым. квадра́тны, -ая, -ае.

К. двор.

К. корань.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

пераключы́ць, -ючу́, -ю́чыш, -ю́чыць; -ю́чаны; зак.

1. што. Змяніць (напрамак і сілу якой-н. энергіі, руху і пад.).

2. перан., каго-што. Надаць іншы напрамак чаму-н.; перавесці на новую работу, на новыя формы работ.

П. сваю ўвагу на іншы прадмет.

П. цэх на іншую вытворчасць.

|| незак. пераключа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. пераключэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

спіра́ль, -і, мн. -і, -ей і -яў, ж.

1. Незамкнутая крывая лінія, якая ўтварае шэраг абаротаў вакол пункта на плоскасці або вакол восі.

2. Дрот, спружына або іншы прадмет, звітыя, скручаныя па такой лініі.

С. для праса.

|| памянш. спіра́лька, -і, ДМ -льцы, мн. -і, -лек, ж. (да 2 знач.).

|| прым. спіра́льны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

◎ Лама́ш 1 ’стары нож’, ’тупы, малапрыгодны прадмет’ (дзярж., Нар. сл.) — адназоўнікавае ўтварэнне з суф. -аёь. Да лом (гл.).

◎ Ламаш 2 ’лайдак’ (шчуч., Сл. паўн.-зах.), чэш. lamać ’гультай’. Відавочна, балтызм (параўн. літ. lamažas ’неахайны’, lämazis ’тс’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пекані́цы ’здоба’ (шчуч., Сцяшк. Сл.) — аддзеепрыметнікавае ўтварэнне з суф. ‑іц‑ы, якое называе прадмет паводле яго ўласцівасці. Да пекці > ⁺пе́каць — дзеяслоў шматразовага дзеяння ’пячы’, параўн. рус. пека́ть ’тс’. Параўн. таксама пе́канка ’лечаная на вуголлі рыба’ (ТС).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ралю́х ’загон’ (Сл. Брэс., Лексика Пол.), ’частка ўзаранага поля’ (Лексика Пол.), ’склад пры аранні’ (пін., Нар. лекс.). Імаверна, створана ад ралля1/роля (гл.), што азначае прадмет паводле прызначэння, падобна як свінюх ’свінарнік’ (Сцяцко, Афікс. наз., 175).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

крэ́сла, ‑а, н.

1. Прадмет мэблі, звычайна са спінкай, прызначаны для сядзення аднаго чалавека. Венскае крэсла. □ Вялікая гасціная была ўстаўлена добрым дзесяткам крэслаў вакол круглага стала. Ваданосаў. // Такі прадмет мэблі з мяккай абіўкай і ручкамі-падлакотнікамі. [Дзяўчына] падышла пад акно, зірнула на двор і толькі тады вярнулася і села ў мяккае крэсла каля канапы. Мурашка.

2. перан.; звычайна з азначэннем. Разм. Месца работы, пасада. Заняць міністэрскае крэсла. □ Летась залічыў у штат жонку майго лепшага сябра Радзівонава — раскрытыкавалі так, што ледзь у крэсле ўтрымаўся. Вірня.

•••

Крэсла-ложак — раскладное крэсла, якое можна выкарыстоўваць у якасці ложка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Gégenstand

m -(e)s, -stände

1) прадме́т, рэч

2) тэ́ма, аб’е́кт

éinen ~ berühren — закрану́ць яку́ю-н. тэ́му

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

сканцэнтрава́насць, ‑і, ж.

Вялікая колькасць, канцэнтрацыя каго‑, чаго‑н. у адным месцы. Сканцэнтраванасць войск на граніцы. // перан. Накіраванасць на адзін які‑н. прадмет; сабранасць (думак, увагі і пад.). Работа думкі патрабуе вялікай сканцэнтраванасці ўсёй увагі і эмацыянальнай свабоды. «Маладосць».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ramble​2 [ˈræmbl] v.

1. гуля́ць, шпацырава́ць, хадзі́ць;

ramble through the streets гуля́ць па ву́ліцах;

ramble over the country гуля́ць за го́радам

2. (on) балбата́ць, пераско́кваць з прадме́та на прадме́т (у размове)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)