інквізі́цыя, -і, ж.

1. У 13-19 стст.: следчы і карны орган каталіцкай царквы, які дзейнічаў крайне жорсткімі метадамі ў барацьбе з ерэтыкамі.

Іспанская і.

2. перан. Мучэнне, катаванне.

Гэта не жыццё, а і.

|| прым. інквізіцы́йны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ка́тарга, -і, ДМ -рзе, ж.

1. Цяжкія прымусовыя работы для зняволеных у турмах ці ў іншых месцах зняволення ўзмоцненага рэжыму.

Саслаць на катаргу.

2. перан. Пра цяжкую працу, невыноснае жыццё.

Не работа, а к.

|| прым. ка́таржны, -ая, -ае.

Катаржная праца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бесклапо́тны srg(en)los, srgenfrei, nbesorgt; nbekümmert, nbeschwert; lichtsinnig, lichtfertig (бестурботны);

бесклапо́тнае жыццё srgloses Lben

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Гайдама́к ’гайдамак’ (БРС), гайдама́ка ’разбітны чалавек, гуляка, п’яніца’ (Нас., Мал.), гайдама́чыць ’весці марнатраўнае жыццё’, ’мантачыць’ (Нас.). Рус. гайдама́к. Запазычанне з укр. гайдама́ка, а гэта з тур. hajdamak ’грабежнік’. Гл. Фасмер, 1, 383 (там і іншая літ-ра).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пражы́так у выразе: на пражытакдля таго, каб пражыць. (ТСБМ, Нас.), пражыткі ’перажыванні’ (астравы Сл. ПЗБ). Рус., укр. прожи́токжыццё; сродкі для жыцця’, польскі przeżytek ’перажытак, рэлікт’, чэш. prožitek ’тое, што перажыта’. Суфіксальны дэрыват ад пражыць < жыць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Існава́нне ’наяўнасць чаго-н., каго-н. у рэальнасці, быццё; жыццё, спосаб жыцця’ (ТСБМ), істнава́ньне (Гарэц.). Частковая калька па ўзору польск. istnienie ў пачатку XX ст. (Гіст. лекс., 256; Гіст. мовы, 2, 141); параўн. укр. існува́ння. Гл. існы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

enforce [ɪnˈfɔ:s] v.

1. (on) прымуша́ць, вымуша́ць

2. право́дзіць у жыццё (законы, распараджэнні і да т.п.), сачы́ць за выкана́ннем

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

аэрабія́с аэрабі́яс

(ад аэра- + гр. bios = жыццё)

сукупнасць арганізмаў, якія насяляюць сушу (параўн. гідрабіяс).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

кайназо́йскі

(ад гр. kainos = новы + zoe = жыццё);

к-ая эра — тое, што і кайназой.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

attempt1 [əˈtempt] n.

1. спро́ба, намага́нне;

ma ke an attempt спрабава́ць;

They made no attempt to escape. Яны нават не зрабілі спробы ўцячы.

2. зама́х (на жыццё);

Someone has made an attempt on the President’s life. На жыццё прэзідэнта быў зроблены замах.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)