адсту́каць сов., разг.

1. отсту́кать;

а. такт мело́дыі — отсту́кать такт мело́дии;

2. (перестать стучать) отстуча́ть;

3. прост. (срок наказания, службы) отбы́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

даслужы́цца сов.

1. дослужи́ться;

д. да паса́ды зага́дчыка — дослужи́ться до до́лжности заве́дующего;

2. прост., ирон. (получить в результате своего поведения) зарабо́тать

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

дра́ла в знач. сказ., прост. дра́ла;

даць (зада́ць) д. (дзёру, драпака́, ця́гу, лататы́) — дать (зада́ть) дра́ла (дёру, тя́гу, лататы́, стрекача́, стречка́)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

прыкаці́ць I сов.

1. прикати́ть;

п. ко́ла — прикати́ть колесо́;

2. разг. (приехать) прикати́ть

прыкаці́ць II сов., прост. роди́ть, произвести́ на свет

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

прыто́птвацца несов.

1. прита́птываться; примина́ться;

2. прост. (слабеть от старости) сдава́ть;

1, 2 см. прытапта́цца;

3. страд. прита́птываться; примина́ться; см. прыто́птваць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

прасаката́ць сов.

1. (о курице) прококота́ть;

2. разг. прострекота́ть, протарахте́ть, протреща́ть;

3. разг. (проболтать) прострекота́ть, протарато́рить;

4. прост. (быстро проехать) прокати́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

напха́цца сов., прост.

1. груб. (наесться вдоволь) нало́паться, натре́скаться;

2. наби́ться;

у ваго́н ~ха́лася мно́га наро́ду — в ваго́н наби́лось мно́го наро́ду

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

шмана́ць: і не ~на́е прост. и у́хом не ведёт, и в ус не ду́ет; как с гу́ся вода́, хоть бы что

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

Прут 1 ’тонкая доўгая палачка, галінка, дубец, розга’, ’доўгі металічны стрыжань’, ’кавалак дроту’, ’вітка’, ’вочап у студні з жураўлём’, ’тупы край касы — патоўшчаная яе частка, супрацьлеглая вастрыю’, ’прут у жолаба навою для прымацавання палатна’ (ТСБМ, Нас., Шат., Янк. 2, Сцяшк.; маст., Шатал., ТС; брэсц., Нар. словатв., Сл. ПЗБ), ’прут у ярме’ (ЛА, 2, 355), пруто́к ’стрыжанёк, на якім абарачаецца цэўка ў чаўнаку’ (Тарн., Бяльк., Янк. 2; Уладз.; лун., в.-дзв., Шатал.), ’адзін рад саломы на страсе’ (ТС), ’кіёк у ніце’ (ТС, Скарбы), ’сухі чалавек’ (полац., Нар. лекс.), пруткі́ ’спіцы для вязання’ (ТСБМ, Нас., Шат., Касп., Гарэц., Сцяшк.; віл., беласт., Сл. ПЗБ; Сл. Брэс.), пруты́ ’жалезныя цягі, якімі злучаюцца ручкі плуга з дышлам’ (Тарн.), прут ’жалезны прут, якім злучаюцца ручкі плуга’ (Смул.), ’металічныя стрыжні ў аснове бараны’ (драг., Выг.; лях., Сл. ПЗБ), ’тонкія жэрдкі, якія прымацоўваюць упоперак латы пры крыцці саламянай страхі’ (Сцяшк., ТС), пру́цік ’спіца для вязання’ (Мат. Маг.), ’палачка ў бёрдзе’ (віл., Сл. ПЗБ). Ст.-бел. прутъ ’адзінка вымярэння даўжыні і плошчы’ (гл. падрабязна Скурат, Меры, 24 і наст). Рус. прут ’галінка, дубец, розга; металічны стрыжань, кавалак дроту’, прутки́ ’вязальныя спіцы’, укр. прут ’галінка, дубец’, ст.-рус. прутъ ’прут, дубец’, польск. pręt, палаб. prǫt, в.-луж. prut, н.-луж. pšut, чэш. prut, славац. prút, серб.-харв. пру̑т, славен. prọ̑t, балг. прът ’прут’. Прасл. *prǫtъ, паводле Фасмера (3, 390) і Брукнера (436), роднаснае слав. *prǫdъ‑ ’цячэнне’ (гл. пруд) з першасным значэннем ’галінка’, параўн. у семантычных адносінах рус. побе́г ’ветка; парастак’ ад бежа́ть. У і.-е. мовах у якасці роднасных прыводзяцца ст.-ісл. spretta ’ўскокваць, пырскаць, прарастаць’, англ. sprint ’мчацца’, с.-в.-ням. sprenzen ’пырскаць’ і да т. п. Менш верагодныя параўнанні з рус. пря́тать (бел. пра́таць), (Брукнер, 436; Праабражэнскі, 2, 145 і наст.); з рус. прыть, пры́ткий (Брукнер, 436), з польск. promień (Петарсан, BSL, 82). Інакш таксама Махэк₂ (488), які параўноўвае *prǫtъ з чэш. prtiti ’ўсходзіць вясной з зямлі (аб траве)’ і да т. п.; з’яўленне насавога галоснага ён тлумачыць “афектаваным” характарам слова, якое прывяло да падваення зычнага ў канцы слова: *prъttъ > prъntъ > prątъ, што вельмі штучна. Гл. Шустар-Шэўц, 2, 1164; ЕСУМ, 4, 617; БЕР, 5, 831; Банькоўскі, 2, 776. Гл. яшчэ прэнт. Аб пруто́к у ткацкай тэрміналогіі гл. Трубачоў, Этимология–1963, 20.

Прут 2 ’раскладка снапоў для малацьбы’ (ДАБМ, камент., 872), ’укладка посуду аднаго ў адзін’ (Вярэн.). Да прут 1; гэтыя значэнні можна вывесці з ’рад, роўны, як прут’; параўн. прут 1 ’рад саломы на страсе’, а таксама пакладка на прост (пад прост 1).

Прут 3 ’згуба, пагібель, смерць’ (капыл., Нар. словатв.). Адваротны дэрыват ад пруцяне́ць, апруцяне́ць (гл.). Параўн. яшчэ паралельныя ўтварэнні апру́да ’смерць’, апру́дзіцца ’цяжка захварэць, акалець’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

наваля́ть сов.

1. (опрокинуть во множестве) наваля́ць;

2. (изготовить валяньем) навалі́ць, мног. панава́льваць;

наваля́ть ва́ленок навалі́ць (панава́льваць) валёнак;

3. (набросать) прост. накі́даць, мног. панакіда́ць, панакі́дваць;

4. (небрежно написать) прост. накрэ́мзаць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)