эквівале́нт
(лац. aequivalens, -ntis = раўназначны, раўнацэнны)
1) што-н. раўназначнае чаму-н., здольнае поўнасцю замяніць яго (напр. механічны э. цяпла);
2) тавар, які выражае вартасць іншых тавараў, на якія ён абменьваецца.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Пла́віць 1 ’сплаўляць (лес)’ (в.-дзв., лід., Сл. ПЗБ; ТС; Варл.), укр. пла́вити, рус. пла́вить ’сплаўляць па вадзе, гнаць з плынню’, ст.-рус. плавити ’тс’ (1504 г.), ’перапраўляць уплаў коней’, польск. pławić ’сплаўляць тавар’, ’купаць (скаціну)’, ’акунаць у ваду, рабіць так, каб нешта плыло’, н.-луж. plawiś ’сплаўляць (лес)’, ’купацца’, в.-луж. plawić ’сплаўляць’, чэш. plaviti, славац. plaviť, славен. pláviti ’тс’, серб.-харв. пла̏вити ’разлівацца (пра ваду) у разводдзе’. Прасл. *plaviti — каўзатыў да прасл. *pluli > плысці, плыць (гл.).
Пла́віць 2 ’пераўтвараць цвёрдае цела ў мяккае шляхам награвання’ (ТСБМ), укр. пла́вити, рус. пла́вить, стараж.-рус. плавити (1229 г.), польск. старое pławić (з 1466 г.), чэш. plaviti, славац. plaviť, славен. plavíti. Прасл. *plaviti ’тс’ — каўзатыў да прасл. *pluti ’плысці’ < і.-е. *pleu̯‑ ’цячы’ (Бязлай, 3, 51; Банькоўскі, 2, 621).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
По́пыт ’патрабаванне на рабочую сілу, тавар, патрэба’ (ТСБМ, Гарэц., Байк. і Некр.), укр. по́пит ’запатрабаванне (тавару, асобы), патрэба; папулярнасць’, польск. popyt ’запатрабаванне (тавару, асобы), патрэба, папулярнасць’. Насуперак Банькоўскаму (2, 702), які лічыць польск. popyt калькай ням. Nachfrage ’тс’, можа разглядацца як самастойнае славянскае аддзеяслоўнае ўтварэнне з прыстаўкай по- і семантыкай выніковасці дзеяння ад пытацца (гл.), як і шэраг падобных утварэнняў, параўн. пабо́р, пада́так, паку́пка, рус. побо́р, поку́пка, по́дать, польск. pobór, podatek, ст.-польск. pokup, popłat, podaz, чэш. poptávka, славац. poplatok ’плата, збор’, славен. poprašanje ’запрос, пытанне, апытванне’, poplača ’заробак’, popúst ’зніжка’, якім адпавядаюць рознапрыставачныя, у тым ліку беспрыставачныя формы з ням. мовы: Kauf ’пакупка’, Lohn ’заробак’, Befrage ’запрос’, Unterlass ’зніжка’ і інш. У першасным значэнні попыт, імаверна, азначала ’запытанне, распытванне пра належнасць тавару’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́кінуць, -ну, -неш, -не; -кінь; -нуты; зак.
1. каго-што. Кідаючы, выдаліць, пазбавіцца ад чаго-н. непатрэбнага, лішняга.
В. ілюстрацыю.
В. грошы на вецер (перан.). В. прагульшчыка з завода (перан.).
2. перан., што. Абвясціць, аб’явіць (разм.).
В. лозунг.
3. перан., што. Пусціць, накіраваць.
В. тавар на рынак (пусціць у продаж; разм.).
4. што. Падняць, вывесіць.
В. сцяг.
5. што. У спартыўных практыкаваннях: выставіць, высунуць рэзкім рухам.
В. руку ўперад.
6. што. Учыніць, устроіць (разм.).
В. жарт. В. штуку.
|| незак. выкіда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і выкі́дваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. вы́кід, -у, М -дзе, м. (да 5 знач.).
|| прым. выкідны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
раху́нак, -нку і -нка, мн. -нкі, -нкаў, м.
1. -нка. Дакумент з указаннем належнай сумы грошай за адпушчаны тавар ці выкананую работу.
Р. за міжгароднія перагаворы.
2. -нку. Дакументальна аформленае права асобы або ўстановы, арганізацыі праводзіць праз банк розныя грашовыя аперацыі; дакумент, які дае такое права і адлюстроўвае стан фінансавых разлікаў, наяўнасць грашовых укладаў.
Адкрыць р. у банку.
3. -нку. Падлік даходаў і расходаў.
Падвесці р. зробленых за тыдзень расходаў.
4. -нку, перан. Узаемныя прэтэнзіі, крыўды, незадавальненні.
У мяне з ім асобы р.
○
Асабовы рахунак — рахунак у банку, адкрыты на пэўную асобу.
Бягучы рахунак — рахунак укладчыка ў банку
|| прым. рахунко́вы, -ая, -ае (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
камяне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
1. Станавіцца цвёрдым, як камень. Камянела ў бочках мазь для колаў і марнеў іншы небагаты тавар. Самуйлёнак.
2. перан. Станавіцца нерухомыя, застылым; мярцвець. Камянець ад страху. □ Калі адзін на адзін з .. [дзяўчынаю] заставаўся, то ў мяне адразу аднімала язык, у сярэдзіне ўсё камянела і я маўчаў як пень. Краўчанка. Падымаліся каскі Ад страху ў тых слухачоў, Камянелі, Як маскі, Іх твары І стыла іх кроў. Куляшоў.
3. перан. Станавіцца жорсткім, бяздушным, абыякавым да ўсяго. Пяшчотнае сэрца [Машэкі] камянее ад зганьбаванага кахання. Шкраба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разгрузі́ць, ‑гружу, ‑грузіш, ‑грузіць; зак., каго-што.
1. Вызваліць ад грузу. Разгрузіць вагон. Разгрузіць параход. □ Глыбакавата села, не выцягнуць... Трэба разгрузіць машыну. Аляхновіч. // Зняць адкуль‑н. (груз); згрузіць. Разгрузіць тавар. □ — Эй..! — загаварыў на ломанай рускай мове пажылы немец. — Можа разгрузіце муку? Гурскі.
2. перан. Разм. Вызваліць, ачысціць ад чаго‑н. непатрэбнага, лішняга і пад. Разгрузілі і пакой цёткі Машы, падрыхтаваўшы яго для танцаў. Дубоўка. Каб разгрузіць сталіцу Беларусі ад залішняга руху, пракладзена не так даўно кальцавая дарога. В. Вольскі. // Зняць частку работы, вызваліць ад дадатковай нагрузкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
усумні́цца, ‑нюся, ‑нішся, ‑ніцца; зак.
Адчуць сумненне, няўпэўненасць у чым‑н. Сотнікаў,.. расплюшчыўшы вочы, моўчкі ляжаў на саломе, не ведаючы яшчэ, верыць пачутаму ці ўсумніцца. Быкаў. Аднаго разу Леў Раманавіч усумніўся, а ці было наогул тое неразумнае пісьмо, якое ён атрымаў учора раніцою. Асіпенка. — А як жа ты аднясеш тавар на той бок? Зловяць, — усумніўся Васіль. Пальчэўскі. // Выказаць сумненне. — А можа гэта выдумка, няпраўда ўсё, што вы толькі што мне казалі? — усумніўся Форстэр. Сачанка. [Маці:] — Яна ж так чакала цябе! — Так ужо і чакала? — жартаўліва ўсумніўся.. [Максім]. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
komis, ~u
м. камісійны магазін; камісіёнка;
brać w komis — браць на камісію;
oddać w komis — здаць (тавар) на камісію;
kupować w ~ie — купляць у камісіёнцы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
discount
1. [dɪsˈkaʊnt]
v.
1) рабі́ць зьні́жку, адліча́ць
2) ня ве́рыць; адкіда́ць; не прыма́ць пад ува́гу
3) прадава́ць тава́р са зьні́жкай
2. [ˈdɪskaʊnt]
n.
1) зьні́жка, скі́дка f.
2) дыско́нт -у m., адлічэ́ньне n., адлі́к -у m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)