самавы́ значыцца , ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; зак.
1. Знайсці, вызначыць сваё месца ў жыцці, у грамадстве. Малады аўтар цвёрда самавызначыўся і пачаў працаваць у аб ранай ім галіне. «Маладосць» .
2. Атрымаць самастойную нацыянальную дзяржаўнасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
удаскана́ ліцца , ‑люся, ‑лішся, ‑ліцца; зак.
1. Стаць больш дасканалым, больш дакладным.
2. Павысіць, палепшыць сваё майстэрства ў якой‑н. галіне, авалодаць тонкасцямі яго. // Развіцца, стаць вельмі ўспрымальным, вострым (пра пачуцці і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
wygłosić
зак. сказаць, прамовіць;
wygłosić przemówienie — сказаць прамову;
wygłosić odczyt — прачытаць лекцыю;
wygłosić swoje zdanie — выказаць сваё меркаванне
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Ú nsere
sub
der ~ (die ~, das ~, die ~n) — наш (на́ ша, на́ шае, на́ шы); пры ўказанні на прыналежнасць да дзейніка свой (свая́ , сваё , свае́ )
das ~ — сваю́ маёмасць
wir tun das ~ — мы зро́ бім сваё [што ў на́ шых сі́ лах]
die ~n — на́ шы, на́ шы блі́ зкія [ро́ дныя]; на́ шы [свае́ ] лю́ дзі [прыхі́ льнікі]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Лярва , ля́ рвіна ’лічынка’ (чэрв. , КЭС ), ’распушчаная жанчына’ (Нас. , Шат. , Гарэц. , Др.-Падб. , Бір. Дзярж. , Юрч. Фраз. 1 ), ’гультай, абібок, вялікая гультайка’ (Юрч. Фраз. 1 , міёр. , Нар. словатв. ), ’бесхарактарная, мягкая натура’ (Мядзв. ). Запазычана з польск. larwa ’лічынка, зародыш’, ’прывід’, ’брыдкі чалавек, асабліва жанчына’, ’страшыдла’, ’распусніца’, якое з лац. lārva ’прывід, страшыдла, вампір’, ’шкілет’ < Larēs ’Лары, духі — захавальнікі дамашняга ачагу, дзяды’. Значэнне ’лічынка’ — з франц. larve ’маска’ < ’той, хто хавае сваё сапраўднае аблічча’ (Слаўскі , 4, 53; Кюнэ, 72). Сюды ж лярвёнак ’пазашлюбнае дзіця’ (Нас. ), а таксама ля́ рва — забабонны тэрмін? (КЭС ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адмалява́ ць сов. , разг.
1. (маслом, красками ) отмалева́ ть, написа́ ть;
2. (покрасить краской ) покра́ сить, вы́ красить;
3. (перестать заниматься малеваньем ) отмалева́ ть;
ён сваё ўжо ~ва́ ў — он своё уже́ отмалева́ л
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пазакіда́ ць , -а́ ю, -а́ еш, -а́ е; -а́ ны і пазакі́ дваць , -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.
1. каго-што . Ускінуць на што-н. або закінуць куды-н. усё, многае.
П. стары абутак на гарышча.
2. што . Кінуўшы, палажыўшы не на сваё месца, згубіць усё, многае (разм. ).
П. інструменты.
3. што . Адкінуць, адвесці (частку цела, аддзенне і пад. ) убок, уверх, уніз.
П. рукі назад.
4. што . Кідаючы, запоўніць ці прыкрыць усё, многае.
П. ямы зямлёй.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
папра́ віць , -ра́ ўлю, -ра́ віш, -ра́ віць; -ра́ ўлены; зак.
1. што . Ліквідаваўшы пашкоджанні, зрабіць прыгодным для карыстання.
П. калёсы.
2. што . Прывесці да належнага выгляду, парадку.
П. капялюш на галаве.
3. што . Палепшыць, умацаваць.
П. сваё здароўе.
4. што . Тое, што і выправіць ¹ (у 3 знач. ).
П. памылкі.
5. каго (што ). Указаць каму-н. на зробленую памылку.
П. студэнта.
|| незак. папраўля́ ць , -я́ ю, -я́ еш, -я́ е.
|| наз. папра́ ўка , -і, Д М -ўцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
салда́ т , -а, М -да́ це, мн. -ы, -да́ т, м.
1. Радавы ваеннаслужачы сухапутнага войска, а таксама ваеннаслужачы наогул.
С. музычнага ўзвода.
2. перан. Ваенны чалавек, воін.
Мой тата — стары с.
С. рэвалюцыі (той, хто прысвяціў сваё жыццё справе рэвалюцыі; высок. ).
○
Лясныя салдаты — партызаны.
|| памянш. салда́ цік , -а, мн. -і, -аў, м.
Скакаць у ваду салдацікам (прысл. ; стоячы, у стаячым становішчы). Алавяны с. (дзіцячая цацка — фігурка салдата).
|| прым. салда́ цкі , -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
трыва́ ць , -а́ ю, -а́ еш, -а́ е; незак.
1. што і без дап. Цярпліва пераносіць боль, непрыемнасць і пад.
Так хацелася спаць, што ён не мог т.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв. ). Працягвацца пэўны час.
Усё лета трывала засуха.
Трывала маўчанне.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв. ). Захоўваць прыдатнасць, выконваць сваё прызначэнне; трымацца, служыць.
Кладачка слабая, але яшчэ доўга будзе т.
|| наз. трыва́ нне , -я, н. (да 1 знач. ).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)