усла́ць, усцялю, усцелеш, усцеле; зак., што.
Пакрыць усю паверхню чым‑н. Дробныя ігліцы яловых лапак высахлі і асыпаліся, услаўшы дно салашоў тоўстым пухкім пластом. Колас. // Заняць сабою ўсю прастору, паверхню чаго‑н. Не пужайся, што здрадныя хмары Неба ўслалі з канца да канца. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
poszyć
зак.
1. пакрыць; накрыць;
poszyć dach słomą — накрыць страху саломай;
2. нашыць; пашыць;
poszyć ubrania — нашыць адзежы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
powetować
незак. кампенсаваць; нагнаць;
powetować straty — пакрыць (вярнуць) страты;
powetować krzywdę — адплаціць за крыўду;
powetować czas — нагнаць час
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
абадра́ць, абдзяру́, абдзярэ́ш, абдзярэ́; абдзяро́м, абдзераце́, абдзяру́ць; абдзяры́; абадра́ны; зак., каго-што.
1. Здзерці з усіх бакоў, абдзерці, злупіць, ачысціць.
А. кару.
А. пяньку.
2. Пакрыць драпінамі; падрапаць.
А. нос.
3. перан. Абабраць, абакрасці, ашуканствам пазабіраць што-н. у каго-н. (разм.).
А. пакупніка.
|| незак. абдзіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. абдзіра́нне, -я, н. (да 1 і 3 знач.) і абдзі́рка, -і, ДМ -рцы, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
абадра́цца, абдзяруся, абдзярэшся, абдзярэцца; абдзяромся, абдзерацеся; зак.
1. Аблупіцца (пра кару дрэва). // Пашкодзіць скуру, пакрыць паверхню чаго‑н. драпінамі. — Пакурым, — яшчэ ўсё спакойна вырашыў Максім, — а потым усцягнем свой карабель на гэтыя клавішы. Вось толькі смала са дна абдзярэцца. Брыль.
2. Разм. Знасіць усю вопратку, абутак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падбялі́ць, ‑бялю, ‑беліш, ‑беліць; зак., што.
1. Пабяліць злёгку, дадаткова. Падбяліць сцены мелам. // Засыпаць, пакрыць што‑н. (снегам, туманам). Горад як бы павесялеў. Першы снег падбяліў яго, і ён, здавалася, аж вуліцы рассунуў. Сабаленка.
2. Падбавіць у якую‑н. рэдкую страву малака, смятаны. Падбяліць боршч смятанаю.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазамуро́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Замураваць, закласці муроўкай усё, многае. Пазамуроўваць праёмы ў сценах.
2. Змясціць усё, многае або ўсіх, многіх у памяшканні, тайніку, наглуха закладзеным муроўкай.
3. перан. Разм. Пакрыць снегам, лёдам усё, многае. Мароз пазамуроўваў лугі і балоты, гаці і палі. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папы́рскаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
1. каго-што і без дап. Злёгку апырскаць, пакрыць пырскамі. Папырскаць кветкі вадой. □ Калі Мірон скончыў стрыгчы, я заўважыў, што ён зрабіўся нейкім змрочным. Нават не папырскаў адэкалонам і забыў узяць грошы. Нядзведскі.
2. Пырскаць некаторы час. Дождж папырскаў крыху і сціх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заляпі́ць, ‑ляплю, ‑лепіш, ‑лепіць; зак., што.
1. Запоўніць, замазаць чым‑н. вязкім, ліпкім. Парабкі колькі разоў спрабавалі заляпіць гэтыя бліскучыя літары, але гліна ад ветру трэскаецца і асыпаецца. Бажко. // Закрыць, заклеіць чым‑н. Заляпіць разбітую шыбу паперай. // Разм. Закрыць, закласці чым‑н. Дранкай заляпіў [Сузон] страху на хаце. Галавач. // Наклейваючы што‑н., пакрыць паверхню чаго‑н. Заляпіць усю сцяну афішамі.
2. Абляпіць, пакрыць сабой паверхню чаго‑н. Пакуль Забраліся, снег заляпіў, выбеліў цалкам постаці Прыстрома і Дзераша. Шынклер.
3. і без дап. Разм. Моцна ўдарыць, нанесці ўдар. Заляпіць аплявуху. Заляпіць у вуха.
4. Разм. Рэзка, рашуча зрабіць што‑н.; уляпіць (у 2 знач.). Заляпіць вымову. Заляпіць двойку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Капо́ра 1 ’ланцуг для прывязвання лодкі’ (петрык. Мат. Гом.). Няясна. Магчыма, у выніку распадабнення з какора (гл.) ’крывы камель, корань дрэва’, семантыка якой развівалася наступным чынам: ’крывы камель (дуба), які выкарыстоўваўся ў якасці шпангоўта лодкі’ > верхняя частка шпангоўта, за якую прывязвалі лодку’ > ’ланцуг’.
◎ Капо́ра 2, напора ’а нічога, дармо’, ’няхай сабе, ліха з ім’ (пін., Нар. лекс., Жыв. сл.). Відавочна, з’яўляецца працягам укр. капар. якое з іўрыцк. kappärä ў пераносным значэнні ’варты жалю’, ’мізэрны’, ’нічога не варты’, якое з дзеяслова карат ’пакрываць’ кірзгг ’выбачыць, пакрыць віну’ (ЕСУМ, 2, 369).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)