Дэльфі́н ’дэльфін’ (БРС). Рус. дельфи́н, укр. дельфі́н. У ст.-бел. мове слова делфинъ вядома з XVII ст., але дэльфі́н хутчэй новае запазычанне, магчыма, як і рус. дельфи́н, з ням. Delphin < лац. < грэч. Гл. Фасмер, 1, 497; Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 63. Ст.-бел. делфинъ, здаецца, паланізм (так Булыка, Запазыч.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Ла́зік ’той, хто ўсюды лазіць, сваволіць, верхалаз’ (міёр., З нар. сл.). Малапольск. łazik ’бадзяга, здольны і ўкрасці што-небудзь’, у літаратурнай мове — новае, але ёсць некалькі вытворных. Відаць, бел. лексема запазычана з польскай мовы на ўсходніх крэсах. Утворана ад дзеясл. łazić пры дапамозе суф. ‑ik (Слаўскі, 5, 68). Гл. лазікаваць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

new [nju:] adj.

1. но́вы;

a new film но́вы фільм

2. незнаёмы; нязвы́клы, нязвы́чны;

This part of Africa was new to him. З гэтай часткай Афрыкі ён не быў яшчэ знаёмы.

3. све́жы;

new bread то́лькі што спе́чаны/све́жы хлеб;

new potatoes малада́я бу́льба

4. суча́сны, найно́ўшы; навамо́дны;

the newest fashions апо́шнія фасо́ны ўбо́раў

5. но́вы, і́ншы, другі́;

a new day но́вы дзень

♦

(as) good as new як но́вы/но́венькі;

turn over a new leaf/start a new life пачына́ць но́вае жыццё; выпраўля́цца, станаві́цца ле́пшым;

new broom но́вае нача́льства, но́вая мятла́ (перан.);

tomorrow is a new day ≅ ра́ніца мудрэ́йшая за ве́чар; што было́, то ба́чылі, а што бу́дзе – паба́чым

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

АПЕЛЯ́ЦЫЯ

(ад лац. appellatio зварот, скарга),

у праве многіх краін абскарджанне прыгавораў ці інш. суд. рашэнняў па крымін. і цывільных справах, якія не набылі законнай сілы. Апеляцыйны суд нанава даследуе сабраныя доказы па справе і мае права або зацвердзіць раней прынятае рашэнне, або вынесці новае. Заканадаўства Рэспублікі Беларусь не прадугледжвае апеляцыі, а перагляд суд. рашэнняў (прыгавораў), якія не набылі законнай сілы, адбываецца ў касацыйным парадку (гл. Касацыя).

2) У пераносным сэнсе — просьба падтрымаць у чым-н.

т. 1, с. 422

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Атмасфе́ра. Новае (відаць, пачатку XX ст.) запазычанне інтэрнацыянальнага тэрміна з рускай мовы (Крукоўскі, Уплыў, 90), у якой з 1718 (Біржакава, Очерки, 344) з лацінскай ці французскай, дзе ўтворана ад грэчаскіх слоў ἀτμός ’па́ра’ і σφαῖρα ’шар’. Пераноснае значэнне ’навакольная абстаноўка’ ў рускай мове з 40‑х гадоў XIX ст. Шанскі, 1, А, 172.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ма́льва 1 ’мальва кучаравая, Malva crispa L.’, ’мальва лясная, Malva silvestris L.’ (гродз., Кіс., Яруш.). Новае кніжнае запазычанне з польск. malwa ’тс’ ці з рус. мальва, якія з ням. Malve або непасрэдна з лац. malva < ст.-грэч. μαλάχη ’тс’.

Ма́льва 2 ’шток-ружа, Alcea rosea L.’ (брэсц., Кіс.; Сцяшк.). З польск. malwa ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сіро́п ‘канцэнтраваны раствор соку’, ‘густы адвар’ (ТСБМ), сыро́п ‘тс’ (Ласт., Некр. і Байк.). Новае запазычанне, відавочна, праз рус. сиро́п ‘тс’ (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 73, 79 і наст.) або праз польск. syrop ‘тс’. З франц. sirop ‘патака’, якое з італ. siroppo ад араб. šarab ‘напой’ (Праабражэнскі, 2, 289; Фасмер, 3, 627; ЕСУМ, 5, 243).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

stárten

1.

vi (s)

1) стартава́ць

2) ав. стартава́ць, узляце́ць

3) пачына́ць рабо́ту

2.

vt

1) пачына́ць (эстафету)

ein néues Unternéhmen ~ — пусці́ць но́вае прадпрые́мства

2) пуска́ць, запуска́ць (ракету і да т.п.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

ко́сны ​1, ‑ая, ‑ае.

Схільны да чаго‑н. прывычнага; неўспрымальны да новага, перадавога; адсталы. Як усё пераплялося — старое і новае, вялікае і малое, гераічнае і буднічнае, коснае і перадавое! Шамякін. Выступаючы супроць вузкага, аднабаковага, няправільнага погляду на мужыка як на маленькага, цёмнага, забітага, коснага чалавека, Горкі патрабаваў ад пісьменнікаў па-новаму паказаць старога героя рускай літаратуры. Івашын.

ко́сны ​2, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і касцявы. Косныя хваробы. Коснае рэчыва. Косны клей.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

засво́іць, ‑свою, ‑своіш, ‑своіць; зак., што і з дадан. сказам.

1. Успрыняўшы што‑н. новае або чужое, зрабіць уласцівым, прывычным для сябе. Засвоіць правілы паводзін. □ Каліноўскі цвёрда засвоіў ад вялікіх рускіх рэвалюцыянераў-дэмакратаў.., што адзіным сродкам знішчэння самаўладства і ліквідацыі памешчыцкага землеўладання з’яўляецца ўзброенае паўстанне. Лушчыцкі.

2. Добра зразумеўшы што‑н., запомніць, вывучыць. Засвоіць курс сярэдняй школы.

3. Перапрацаваўшы, увабраць у сябе, спажыць (пра пажыўныя рэчывы). Засвоіць пажыўныя рэчывы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)