насі́лле, -я, н.

1. Прымяненне фізічнай сілы да каго-н.

Грубае н.

Сляды насілля на целе.

2. Прымусовае ўздзеянне на каго-н.

Н. над асобай.

3. Прыцясненне, злоўжыванне сваёй уладай.

Барацьба з насіллем.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

трыно́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.

Падстаўка ў выглядзе жалезнага абруча на трох ножках, на якой гатуюць ежу на адкрытым агні, а таксама козлы, да якіх падвешваецца кацёл над вогнішчам.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Пракла́дзіна ’стрэшка над стогам’ (Мат. Гом.). Да пракласці < класці.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

kretowisko

н. кратавінне; земляны капец (над нарой крата)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

лі́чнік, -а, мн. -і, -аў, м.

У матэматыцы: лік у простых дробах, які стаіць над рысай і паказвае, з колькіх долей складаецца дроб; проціл. назоўнік.

У дробе 3/5 л. 3, а назоўнік 5.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мецэна́т, -а, М -на́це, мн. -ы, -аў, м.

Багаты апякун навук і мастацтваў; увогуле той, хто апякуецца над якой-н. справай.

|| ж. мецэна́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. мецэна́цкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нава́ла, -ы, ж.

1. Нашэсце ворага.

Адолець навалу.

Фашысцкая н.

2. Бяда, няшчасце.

Страшэнная н.

3. Вялікая колькасць каго-, чаго-н.

Н. работы.

4. перан. Нешта цяжкае, непрыемнае, што навісае над чалавекам.

Н. безвыходнасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

улада́рыць, -ру, -рыш, -рыць; незак.

1. Правіць краінай, дзяржавай, быць уладаром, мець уладу на кім-, чым-н.

У. над прыродай.

2. перан. Панаваць, займаць пануючае становішча.

На дварэ ўладарыць восень.

|| наз. улада́ранне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

эстэты́зм, -у, м.

1. Кірунак у еўрапейскім мастацтве, літаратуры 19 ст., які падкрэсліваў перавагу эстэтычных каштоўнасцей над этычнымі і сацыяльнымі праблемамі, выражаў тэндэнцыі еўрапейскага дэкадансу.

2. Схільнасць да прыгожага, да эстэтычных форм.

Вытанчаны э.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

На́варат ’бервяно ў зрубе, над прасценкамі, над вокнамі і над дзвярамі’ (брагін., Шатал.), ’тс’ і ’верхні вушак у дзвярах’ (жытк., Нар. сл.), на́варатня ’бервяно, якое кладзецца над вокнамі і дзвярыма’ (цэнтр.-палеск.), на́воротні ’бярвенні з выдзяўбанымі паглыбленнямі, у якія ставяць кроквы’ (пінск., Нар. лекс.), на́варацень ’бервяно, якое кладзецца на куравіцы і на якім умацоўваецца вясло (на плыце)’ (падзеш., Нар. сл.). Мяркуючы па семантыцы, найбольш верагодна ад вароты ’праём, прастора паміж дзвюма вертыкальнымі апорамі’, тады на́варат і пад. ’тое, што перакрывае такі праём’; менш верагодна ад навярну́ць ’накаціць’, варочаць ’куляць, варочаць’, хаця не выключана, што для плытагонскага тэрміна гэта зусім магчыма.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)