вы́беліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак.
1. што. Пабяліць што‑н. мелам, вапнай і пад. Выбеліць столь. // Зрабіць белым. Выпаў першы снег. ..Апушыў стрэхі, выбеліў вуліцы. Машара.
2. каго-што, у што. Разм. Запэцкаць чым‑н. белым. Выбеліць спяцоўку ў вапну.
3. што. Надаць святлейшы колер хімічнай або фізічнай апрацоўкай. Выбеліць палотны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́віхнуты, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад вывіхнуць.
2. у знач. прым. У якім парушана правільнае спалучэнне касцей у суставе (пра нагу, руку, палец і пад.).
3. у знач. прым.; перан. Разм. Які мае адхіленні ў паводзінах, псіхіцы (пра чалавека). — Ён [Валодзя] у нас яшчэ змоладу быў нейкі вывіхнуты. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апаі́ць, апаю, апоіш, апоіць; зак., каго.
1. Напаіць больш чым трэба, празмерна. Апаіць каня. □ — Го, браток, — смяяліся мужчыны. — Апоіць цябе цётка малаком. Хадановіч.
2. Уст. Напаіць з мэтаю атруціць, адурманіць. — Можа, чары хто кінуў на іх, апаілі мо зеллем благім? Гэты лёх вартавалі ўтраіх і заснулі адзін за другім. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адасо́біцца, ‑блюся, ‑бішся, ‑біцца; зак.
Аддзяліцца, выдзеліцца з агульнага, цэлага; заняць асобнае месца. // Адмежавацца ад людзей. Адчуваючы, што гаворка Панцялея Іванавіча была падобнаю на сватаўство, Крушыны яшчэ больш, адасобіўся ад людзей. Пальчэўскі. [Раман] адасобіўся ад усіх, паставіў свой ложак у кутку пакоя і адгарадзіўся нейкай.. шырмай, якую дастаў у тэатральным рэквізіце. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пані́кнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. панік, ‑ла; зак.
1. Схіліцца, апусціцца, прыгнуцца. Два хляўцы з паветкамі, хілы плот панік. Машара. Выспела ажына. Пачарнела ад ягад, панікла долу: ягады абляпілі яе, што жучкі. Пташнікаў.
2. перан. Паддацца прыгнечанаму настрою; стаць разбітым духоўна. [Валя] апусцілася ў крэсла і панікла, як ад бязмернай стомы. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папяро́чны, ‑ая, ‑ае.
Які праходзіць, размяшчаецца ўпоперак чаго‑н.; проціл. падоўжны. Узышоўшы на другі паверх, наведвальнікі траплялі ў папярочны шырокі калідор, дзе размяшчалася гардэробная. Машара. З году ў год ствол дрэва таўсцее, на ім як бы нарастаюць чахлы. Гэтыя чахлы ў выглядзе кольцаў добра відаць на папярочным зрэзе бервяна. Штыхаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расша́ркацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
1. Раскланяцца, шаркаючы нагой. Ён падышоў да яе, расшаркаўся, як самы далікатны кавалер, і стаў мармытаць кампліменты. Крапіва. [Максім:] — А перад Эмай, бач, як расшаркаўся і ручку пацалаваў, па прыкладу сваіх польскіх калег. Машара.
2. перан. Выказаць залішне пачціва-ветлівыя адносіны да каго‑н. Расшаркацца перад начальствам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
самаабаро́на, ‑ы, ж.
1. Абарона ўласнымі сіламі; абарона самога сябе ад небяспекі. Вялічка быў моцны чалавек і валодаў тэхнікай самаабароны. Машара.
2. Абарона краіны сіламі і сродкамі самога насельніцтва разам з абаронай сіламі дзяржавы. У першыя дні вайны ў Прылуках дзейнічалі атрады самаабароны на чале з сакратаром райкома партыі Сафроненкам. Жычка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скапы́ціць, ‑пычу, ‑пыціш, ‑пыціць; зак., каго-што.
Разм.
1. Зак. да капыціць.
2. перан. Збіць з ног (пра чалавека). [Казак], як мяшок, асеў на зямлю. .. Народ .. здзіўлена пераклікаўся: — Бачылі, як [Сяргей] казака скапыціў? Адным махам рукі! Машара. // Прынізіць, пазбавіць ранейшага становішча. [Старая:] — Спірыдон вунь як выжыльваўся ды стараўся. А што? Усё роўна скапыцілі. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трапло́, ‑а, н.
1. Прылада, пры дапамозе якой трэплюць лён. З траплом у руцэ ў старой, старой адрыне стаю ля плоймы лёну на калу. Машара.
2. перан. Разм. Чалавек, які гаворыць лухту, бязглуздзіца; многа гаворыць. — Ну і трапло ты, Ваня, першы раз чалавека ўбачыў, а такое гаворыш, — абураецца яго сусед. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)