Таўжэ́ш ’няўжо, хіба’ (Скарбы), таўжэ́ш ’вядома, канечне’ (шчуч., З нар. сл.). З *та‑ўжэ‑ж, параўн. та ўжэ(ж) ’няўжо ж, ды ўжо’ (Сцяшк. Сл.), гл. та, ужо, ж(а); адрозненні ў семантыцы звязаны з інтанацыйным суправаджэннем.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

паро́да ж., в разн. знач. поро́да;

каро́ва кастрамско́й ~ды — коро́ва костромско́й поро́ды;

паўднёвая п. хваёвых дрэў — ю́жная поро́да хво́йных дере́вьев;

но́вая п. ві́шань — но́вая поро́да ви́шен;

я ўсю іх ~ду ве́даю — я всю их поро́ду зна́ю;

○ го́рныя ~ды — го́рные поро́ды;

вапняко́выя ~ды — известняко́вые поро́ды

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

and [ænd, ənd] conj.

1. i, ды; з;

apples and pears я́блыкі і гру́шы;

bread and butter хлеб з ма́слам;

you and I мы з ва́мі/ты ды я

2. а;

I shall go, and you stay here. Я пайду, а вы заставайцеся тут.

3. у спалучэннях: and/or і/або́;

and now… (ну) а за́раз …;

and so on і да таго́ падо́бнае

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

з’е́здзіцца сов. изъе́здиться;

◊ быў конь, ды ~дзіўся — погов. уката́ли (уходи́ли) си́вку круты́е го́рки

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

прыказа́ць: ка́жа, ка́жа, ды яшчэ́ і прыка́жа говори́т, говори́т, да ещё и приговори́т

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

размахну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.

1. Зрабіць узмах рукой для ўдару, кідання і пад.

2. перан. Вызначыцца шырынёй, смеласцю ва ўчынках, паўнатой праяўлення якой-н. дзейнасці (разм.).

Бацька жаніў сына, ды так размахнуўся, што паўсвету заклікаў гасцей.

|| незак. разма́хвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. разма́х, -у, м. Шырокі р. Р. будаўніцтва.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

why​3 [waɪ] interj.

1. як!; глянь!; а!; ах! (выражае здзіўленне); Why, it’s you! Глянь! Каго́ я ба́чу!

2. (ды) ну, няўжо́ ? (выражае нецярпенне);

Why, sure! Ну, вядома ж!

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

and

[ænd; unstressed ənd]

conj.

1) і (й), ды

girls and boys — дзяўча́ты й хлапцы́

2) ды, дада́ць

4 and 2 makes 6 — чаты́ры ды два — шэсьць

3) informal каб (пасьля́ try, come, go)

Try and do better — Паспрабу́й зрабі́ць ле́пей

Come and see us — Прыйдзі́ адве́даць нас

4) а, але

I shall go and you stay here — Я пайду́, а ты заста́нься тут

•

- and/or

- and so on

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

Варахо́бкі ’старыя малавартасныя рэчы’ (КЭС): «збірай свае варахопкі ды ідзі вон з хаты». Да *ворох ’куча, груда’ і суфіксаў ‑oba‑ і ‑ък. Аб суфіксацыі ‑oba‑ гл. SP, 1, 61–62. Пра *ворох Фасмер, 1, 355; Шанскі, 1, В, 168–169. -

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вы́веска​I

1. (надпись) шы́льда, -ды ж.;

2. перен. шы́льда, -ды ж.; (ширма) шы́рма, -мы ж.; (маска) ма́ска, -кі ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)