перадумо́ва, ‑ы, ж.
1. Папярэдняя ўмова. Словам, створаны самыя спрыяльныя палітычныя, ідэалагічныя, арганізацыйныя, прававыя і матэрыяльна-фінансавыя перадумовы для карэннага, якаснага паляпшэння дзейнасці мясцовых Саветаў. Машэраў.
2. Зыходны пункт якога‑н. разважання.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
самакрыты́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які крытычна ставіцца да сябе, да сваёй дзейнасці, учынкаў. Як ніколі, Мароз на гэты раз быў самакрытычны. Лобан.
2. Які заключае ў сабе самакрытыку, прасякнуты самакрытыкай. Самакрытычны даклад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
неўрапа́тыя
(ад неўра- + -патыя)
парушэнне дзейнасці цэнтральнай нервовай сістэмы ў чалавека.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
działanie
działani|e
н.
1. дзеянне;
~a wojenne — ваенныя дзеянні;
~e uboczne — пабочныя дзеянні;
zakres ~a — сфера дзейнасці;
mieć pole do ~a — мець поле (для) дзейнасці;
podejmować ~a — пачынаць рабіць (дзейнічаць);
2. уздзеянне; уплыў;
3. мат. дзеянне
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Пастра́х, по́страх ’пагроза, прыстрашэнне’ (Нас., Сцяшк.). Укр. по́страх ’страх, жах, запалохванне’, польск., чэш. postrach. Да прасл. straxъ. Прэфікс па‑ (< прасл. po‑) надае назоўніку вынік дзейнасці. Аналагічна і словы з іншымі суфіксамі: бел. пастра́шка ’тс’ (Др.-Падб., Нас.) ∼ рус. пск., цвяр. постра́шка ’страх, прыстрашэнне’, бел. пастрашэнне ’пагроза пакараннем’ (Нас.) ∼ польск. postraszenie ’пагроза, запалохванне’, брасл. пастрашэ́нства ’застрашванне’ (Сл. ПЗБ), якое ўтворана падобна, як бел. непаслушэнства ці польск. okrucieństwo ’лютасць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ноу-ха́у, нескл., н. (спец.).
1. Незапатэнтаваная навукова-тэхнічная, тэхналагічная, камерцыйная, фінансавая і іншая вынаходка або ідэя, якая з’яўляецца камерцыйнай або службовай тайнай, выкарыстоўваецца ў дзейнасці прадпрыемства і прыносіць даход.
Права на ноу-хау.
Ноу-хау ў вытворчасці мабільных тэлефонаў.
2. перан. Індывідуальнае рашэнне якой-н. праблемы; сакрэт вытворчасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кіт¹, -а́, М кіце́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Вялікая марская млекакормячая жывёліна, знешне падобная на рыбу.
Зубатыя кіты.
2. часцей мн., перан. Пра чалавека, які мае выключна важнае значэнне ў якой-н. сферы дзейнасці.
Кіты навукі.
Кіты сучаснай касманаўтыкі.
|| прым. кіто́вы, -ая, -ае (да 1 знач.).
К. вус.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рэйд², -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
1. Набег рухомых ваенных сіл у тыл праціўніка з мэтай ажыццяўлення баявых дзеянняў.
Р. партызанскіх атрадаў.
2. перан. Нечаканая рэвізія, праверка дзейнасці якіх-н. аб’ектаў, што праводзіцца групай актывістаў па заданні грамадскіх арганізацый.
Р. народных кантралёраў.
|| прым. рэ́йдавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абшчы́на, -ы, мн. -ы, -чы́н, ж.
1. Самакіравальная арганізацыя жыхароў якой-н. тэрытарыяльнай адзінкі, форма аб’яднання людзей, якой характэрна калектыўная ўласнасць на сродкі вытворчасці, сумесная праца з ураўняльным размеркаваннем (гіст.).
Сялянская а.
Гарадская а.
2. Добраахвотнае аб’яднанне для сумеснай дзейнасці; садружнасць, брацтва, арганізацыя.
А. хрысціян.
|| прым. абшчы́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пуцяво́дны, -ая, -ае.
У выразах:
1) пуцяводная зорка —
а) зорка, якая ўказвае напрамак дарогі;
б) перан. пра таго, хто вызначае чый-н. жыццёвы шлях, развіццё дзейнасці (кніжн.).
Ён быў не толькі братам, а і пуцяводнай зоркай усё жыццё;
2) пуцяводная ніць (кніжн.) — тое, што дапамагае знайсці правільны шлях, рашэнне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)