арце́ль, -і, мн. -і, -ей, ж.

1. Адна з форм вытворчага аб’яднання грамадзян для вядзення калектыўнай гаспадаркі на аснове абагульнення сродкаў вытворчасці.

Рыбалавецкая а.

Сельскагаспадарчая а.

2. Аб’яднанне асоб некаторых прафесій для сумеснай работы з удзелам у агульных даходах і агульнай адказнасцю.

А. грузчыкаў.

|| прым. арце́льны, -ая, -ае.

Арцельная гаспадарка.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паро́дыя, -і, мн. -і, -дый, ж.

1. Твор, сатырычны або камічна падроблены пад іншы твор.

П. на апавяданне.

2. перан. Насмешка, здзек са знешняга, няўдалага пераймання чаго-н., скажонага падабенства да чаго-н.

Не абутак, а адна п.

|| прым. парады́йны, -ая, -ае і парады́чны, -ая, -ае.

Парадыйны жанр.

Парадычны прыём.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

се́рыя, -і, мн. -і, -рый, ж.

1. Шэраг якіх-н. аднародных прадметаў, якія маюць агульную прымету, аб’яднаны агульным прызначэннем, складаюць адну групу.

С. артыкулаў.

С. станкоў.

С. вопытаў.

2. Разрад, катэгорыя каштоўных папер, дакументаў.

С. і нумар пашпарта.

3. Адна з частак вялікага кінафільма, якая дэманструецца самастойна.

Кінафільм у чатырох серыях.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

проціва́га, -і, ДМа́зе, ж.

1. Груз для ўраўнаважвання сіл, якія дзейнічаюць у машынах, збудаваннях (спец.).

2. перан. Тое, што процідзейнічае, процістаіць чаму-н. іншаму.

Адна думка служыць процівагай іншай.

У процівагу, прыназ. з Д — у адрозненне ад каго-, чаго-н., супраць каго-, чаго-н.

Выставіць прапанову ў процівагу апаненту.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дзяле́нне, -я, н.

1. гл. дзяліць, дзяліцца.

2. Матэматычнае дзеянне, шляхам якога пазнаецца, у колькі разоў адна велічыня большая за другую.

Д. лікаў.

Д. дробаў.

3. Спосаб размнажэння ў прасцейшых арганізмаў і клетак.

Д. клетак.

4. Адлегласць паміж дзвюма суседнімі рыскамі на вымяральнай шкале.

Ртуць на тэрмометры паднялася на тры дзяленні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ГАЗАВА́Т

(араб.),

адна з назваў «свяшчэннай вайны» мусульман супраць іншаверцаў. Гл. таксама Джыхад.

т. 4, с. 424

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

даўгата́, ‑ы, ДМ ‑гаце, ж.

Адна з геаграфічных каардынат — вугал паміж плоскасцямі пачатковага мерыдыяна і мерыдыяна данага пункта.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

альтэрнаты́ва, ‑ы, ж.

1. Неабходнасці выбару паміж дзвюма магчымасцямі, адна і якіх выключае другую.

2. Кожная з гэтых магчымасцей.

[Фр. alternative ад лац. alternare — чаргавацца.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бамба́рда, ‑ы, ДМ ‑дзе; Р мн. ‑аў; ж.

Адна з першых буйнакаліберных агнястрэльных гармат, якая страляла каменнымі ядрамі.

[Фр. bombarde.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

глыбо́зны, ‑ая, ‑ае.

Разм. Вельмі глыбокі. Страшны замак, цяжкі, грозны. Пара вежаў, як адна, А навокал роў глыбозны. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)