цэлафа́н

(англ. cellophane, ад лац. cellula = клетка + гр. phanos = светлы)

тонкая празрыстая плёнка з цэлюлозы, якая выкарыстоўваецца для ўпакоўкі, а таксама ў паліграфіі, агародніцтве і некаторых іншых вытворчасцях.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

юбіле́й

[лац. jubilaeus (annus) = юбілейны год, ад ст.-яўр. jobel = бараноў рог]

гадавіна якой-н. падзеі, дзейнасці якой-н. асобы, існавання ўстановы, горада, а таксама святкаванне гэтай гадавіны.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

leave​1 [li:v] n.

1.(таксама leave of absence) во́дпуск, адпачы́нак;

be on leave знахо́дзіцца ў во́дпуску;

sick leave вызвале́нне ад пра́цы з-за хваро́бы;

maternity leave дэкрэ́тны во́дпуск

2. fml дазво́л;

give smb. leave to do smth. даць каму́-н. дазво́л зрабі́ць што-н.

♦

take leave of smb./take one’s leave разві́твацца

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

plane​1 [pleɪn] n.

1. (таксама aeroplane BrE) самалёт;

a plane crash авіякатастро́фа;

go by plane ляце́ць самалётам;

The next plane to New-York departs in 20 minutes. Наступны самалёт у Нью-Ёрк вылеціць праз 20 хвілін;

The plane landed in Geneva. Самалёт прызямліўся ў Жэневе.

2. пло́скасць

3. узро́вень, ступе́нь

4. ро́ўная паве́рхня

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

слу́жба, ‑ы, ж.

1. Дзеянне паводле дзеясл. служыць (у 1, 2, 4–6 знач.). Служба ў арміі. Служба машыны.

2. Работа, заняткі і абавязкі служачага, а таксама месца такой работы і знаходжанне на ёй. Асабліва вялікую пашану адчуў да.. [Захарыя] Іліко, калі даведаўся, што гэты чалавек умее кіраваць параходам, што гэта ягоная слуокба. Самуйлёнак. Трошкі пазней Леўка ўладзіўся ў Верамеевічах на нейкую казённую службу і ездзіў каравачнікам па вёсках. Сабаленка. І на службе і прыйшоўшы са службы Рыгор не расставаўся з кніжкаю. Гартны.

3. Выкананне воінскіх абавязкаў, пасада ваеннага, а таксама знаходжанне ў радах арміі, флоту. Кожны салдат лічыць свой род войск самым важным, а службу ў ім — самай цяжкай. Хомчанка. Развітаўся з салёнаю Службай марской, Месцам вахты працоўнай Стаў ціхі пакой. Жычка.

4. Галіна ваенных заняткаў, абавязкаў, а таксама сістэма ўстаноў у структуры арміі, якія іх абслугоўваюць. Служба сувязі. Медыцынская служба арміі. □ Камбрыгу было дваццаць пяць год. Кавалерыст, лейтэнант кадравай службы. Брыль.

5. Галіна вытворчасці, а таксама ўстанова, арганізацыя, якія займаюцца якім‑н. спецыяльным участкам работы. Служба надвор’я. Служба часу. □ Машыністаў, дзяжурных, саставіцеляў — усіх, найбольш звязаных са службай руху, эвакуіравалі, яшчэ калі не быў узарваны мост па Дняпры. Навуменка.

6. Правядзенне набажэнства. У царкве ідзе.. служба, а на вуліцы — незвычайная вясёласць, рогат, гукі і рытм новай песні. Каваль.

7. толькі мн. (слу́жбы, ‑аў). Уст. Падсобныя памяшканні, розныя пабудовы для гаспадарчых патрэб. Розныя гаспадарчыя службы — кухня, склады, кладоўкі, — усё гэта ўваходзіла ў бальнічную сядзібу. Лынькоў.

8. Уст. Абслуговы персанал; слугі. А палац у агнях, служба ўся ў кунтушах. Лужанін. Па сканчэнні «гутаркі» хатняя служба ўжо саджала пана .. ў брычку і побач паклала абкручаны ў палатніну кумпяк. Пестрак.

9. Уст. і разм. Зварот да ваеннаслужачага (звычайна салдата). [Драч:] А сам хто?.. Бародка можа і рабочага, а вусікі быццам а[ф]іцэравы... [Дашынскі:] Блытаеш ты нешта, служба. Губарэвіч.

•••

Інтэнданцкія служба — сістэма ўстаноў і прадпрыемстваў, якія ведаюць харчовым, рэчавым і грашовым забеспячэннем узброеных сіл.

Дружба дружбай, а служба службай гл. дружба.

Не ў службу, а ў дружбу; не па службе, а па дружбе — просьба зрабіць што‑н. для каго‑н. па дружбе, а не па службоваму абавязку.

Паставіць што на службу чаму гл. паставіць.

Саслужыць службу каму-чаму гл. саслужыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

экспеды́цыя

(лац. expeditio)

1) адпраўка і рассылка чаго-н. (карэспандэнцыі, тавараў і інш.);

2) установа або аддзел установы, які займаецца адпраўкай і рассылкай чаго-н. (напр. э. выдавецтва);

3) паездка, паход групы асоб з якім-н. спецыяльным заданнем, а таксама ўдзельнікі гэтай паездкі, паходу (напр. палярная э., дыялекталагічная э.);

4) ваенная аперацыя, якая праводзіцца ўзброенымі сіламі ў аддаленай мясцовасці, а таксама ўзброеныя сілы, прызначаныя для такой аперацыі.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

◎ Пасту́шайка ’пліска, Motacilla alba L.’ (воран., Сл. ПЗБ). Калька-пераклад з польск. pasterka, pastyrka, pastereczka ’тс’, pliszka pasterka ’Motacilla flava L.’ Параўн. таксама і pastuszek ’пліска белая’ (Струтыньскі, Nazwy, 26–27 і 109). Матывацыя: птушка гнездзіцца (жыве) на пашах паблізу скаціны. Параўн. таксама ўкр. гуц. пастирка, пастушка ’пліска жоўтая*

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Жэўлець ’тлець’ (КСТ). Варыянт адлюстравання і.-е. *geul‑, прадстаўленага таксама ў жуляць (гл.). Параўн. жэўрэць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Лазоўніца ’чаротаўка, Calamoherpe phragmit’ (паўн.-зах., КЭС). Утворана ад лазоўнік (гл.). Параўн. таксама лазніко (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ля́жка ’сцягно’ (Гарэц., ТС; маз., хойн., КЭС). Да ля́га 1 (гл.). Гл. таксама ля́шка 2.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)