чужазе́мец, ‑мца, м.

Чалавек з чужой краіны; іншаземец. Ды такое нешта Яшчэ я заўважыў, Што для чужаземца Здалося б міражам. Гэта перад светам Павінен адзначыць: Мне людзей там [у Камуне] смутных Не прыйшлося бачыць. Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Sándmann

m -s, ~männchen n -s ка́зачная асо́ба: (маленькі чалавек, які сыпле дзецям пясочак у вочкі, каб яны заснулі)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Gedéck

n -(e)s, -e

1) стало́вы прыбо́р

ein ~ für drei Persónen — прыбо́р на трох чалаве́к

2) ко́мплексны абе́д

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

дро́бязны

1. (незначительный, ничтожный) пустяко́вый, пустя́чный; ме́лочный; грошо́вый;

~ная спра́ва — пустяко́вое (пустя́чное) де́ло;

~ныя фа́кты — ме́лочные фа́кты;

~ныя разлі́кі — грошо́вые расчёты;

2. ме́лочный;

д. чалаве́к — ме́лочный челове́к;

3. педанти́чный

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сімпаты́чны I симпати́чный;

с. малады́ чалаве́к — симпати́чный молодо́й челове́к

сімпаты́чны II в разн. знач. симпати́ческий;

~ная афтальмі́я — симпати́ческая офтальми́я;

~ная нерво́вая сістэ́ма — симпати́ческая не́рвная систе́ма;

◊ ~нае чарні́ла — симпати́ческие черни́ла

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

фальшы́вы

1. (ненастоящий) фальши́вый, подло́жный, подде́льный;

2. (неискренний, притворный) фальши́вый, лицеме́рный;

ф. чалаве́к — лицеме́рный (фальши́вый) челове́к;

3. (неестественный, ненатуральный) фальши́вый, иску́сственный;

~вая ўсме́шка — фальши́вая (иску́сственная) улы́бка;

4. муз. фальши́вый

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

халасты́ в разн. знач. холосто́й;

х. чалаве́к — холосто́й челове́к;

~то́е жыццё — холоста́я жизнь;

х. ход машы́ны — холосто́й ход маши́ны;

х. патро́н — холосто́й патро́н;

◊ на ~ты́м хаду́ — на холосто́м ходу́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Кавале́р ’мужчына, які танцуе з дамай, суправаджае яе на гулянні і пад.’ (БРС, ТСБМ), ’малады чалавек; халасты мужчына’ (ТСБМ, Бяльк., З нар. сл., Панюц., Шат.). У бел. літар. мове з рус. кавалер: у гаворках — польск. kawaler націск параўн. кава́ляр ’халасты мужчына, малады чалавек’ (Мал.). Польск. kawaler ’халасты мужчына, малады чалавек і інш.’ Зыходная форма для шэрагу еўрапейскіх моў — італ. cavaliere ’кавалерыст’, якое да cavallo ’конь’ (лац. caballus ’тс’). Для польск. мовы ўказваюць на магчыма ням. або франц. пасрэдніцтва, гл. Шанскі, 2, 8, с. 9.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лама́ка 1 ’чалавек, які вядзе першасную апрацоўку льну’ (Жд. 1). З лама́ха (гл.). Суф. ‑ака (замест ‑аха) па тыпу пісака, ваяка, гуляка і інш. (Сцяцко, Афікс. наз., 25).

Лама́ка 2, лома́ка ’ламачына’ (ТС; ельск., Мат. Гом.), ’старая, сапсаваная рэч’ (ТСБМ), ’чалавек, які нічога не ўмее рабіць’ (докш., Янк. Мат., ТС), ’нязграбны, няздатны’ (ТСБМ), ’гультай’ (Сцяшк.), ’няўмека, няздольны да работы’, ламакава́ты ’тс’ (КЭС, лаг.). Укр. ломака ’палка, галіна’, ’вялікі, але нязграбны чалавек’, рус. ломака ’ганарлівец, задавака’, каш. łomaga, łȯmaga ’калека, нехлямяжы’. Утворана ад лама́ць і суф. ‑ака.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лажбе́нь ’свавольнік, упарты хлопец’ (Некр.), ложбе́й, лажбе́нь ’гультай’ (уздз., Жд. 3), лажбе́ль ’непаваротлівы таўстун’ (Шат.). Рус. варонеж. ложбень ’вялікі, моцны, але гультаяваты чалавек’. Сюды ж лексема лазьбень ’аб падлетку — няўклюда, тупіца’ (кіраў., Нар. сл.) з менай ж//з. Метатэза адбылася пад уплывам дзеяслова ляжа́ць. Балтызм. Параўн. літ. labžà ’неахайны’, ’нявыхаваны чалавек’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)