БРЫГ

(англ. brig, скарачэнне італьян. brigantino брыганціна),

1) марское паруснае двухмачтавае судна з прамымі парусамі на абедзвюх мачтах і косым парусам на грот-мачце. Былі пашыраны ў 18—19 ст. 2) Клас баявых караблёў паруснага флоту 18—19 ст. водазмяшчэннем 200—400 т, з парусным аснашчэннем. Даўж. да 32 м, шыр. 8—9 м, асадка 3—4 м, ход да 12 вузлоў. Узброены былі 10—24 пушкамі, экіпаж да 120 чал. Выкарыстоўваліся для разведвальнай, дазорнай, пасыльнай службаў, канваіравання гандл. Суднаў.

т. 3, с. 273

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БЕЛАСТО́ЦКІ ІНСТЫТУ́Т ПАВІТУ́Х, Беластоцкая школа павітух,

спецыяльная мед. ўстанова ў Беластоку ў 1802—37 (з перапынкам у 1807—11), дзе рыхтавалі павітух (акушэрак). З 1811 тэрмін навучання 1 год. Выкладаліся тэарэт. дысцыпліны: анатама-фізіял. асаблівасці жаночага арганізма, ход і анамаліі цяжарнасці, механізм акта родаў, догляд немаўлят і інш. Практычныя навыкі набываліся ў працэсе 4-месячнай практыкі ў радзільных аддз. мед. устаноў. У 1802—07 ін-т выпусціў 90 павітух. Выпускніцы накіроўваліся ў Беластоцкую вобласць, Гродзенскую, Мінскую і Валынскую губ.

Я.М.Цішчанка.

т. 3, с. 71

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

кірава́ць

(польск. kierować, ад ням. kehren)

1) рэгуляваць рух, работу чаго-н. з дапамогай прыбораў, рычагоў і інш.;

2) рабіць уплыў на ход якога-н. працэсу;

3) быць на чале, накіроўваць дзейнасць каго-н., чаго-н.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ракіро́ўка

(ад ракіраваць)

1) адначасовы ход каралём і ладдзёй, калі караля пераносяць цераз адно поле ў бок ладдзі, а ладдзю пераносяць цераз караля і ставяць побач з ім;

2) перагрупіроўка войск першага эшалона па лініі фронту.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

chód, chodu

м.

1. хада; паходка;

lekki chód — лёгкая хада (паходка);

kaczy (kaczkowaty) chód — качыная хада;

mieć chody — ляцець; вельмі шпарка ісці;

ależ masz chody — ну ты і ляціш;

2. ход; рух; функцыянаванне (пра механізмы);

~zegarka — ход гадзінніка;

(być) na chodzie — працаваць; функцыянаваць;

motor był na chodzie — матор працаваў;

3.

chody мн. паляўн. звярыныя сцежкі;

podziemne chody kreta — падземныя хады крата;

4.

chody мн. спарт. спартыўная хада;

5. ход (перасоўванне фігуры, фішкі ў гульні);

chód konem шахм. ход канём;

mieć chody разм. мець сувязі

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

халасты́

1. (чалавек) lédig, únverheiratet;

2. тэх. leer, Leer-; blind, Blind-;

халасты́ ход Léerlauf m -(e)s;

вайск. халасты́ патро́н Plátzpatrone f -, -n;

халасты́ зара́д blínde Ládung;

халасты́ стрэл Blíndschuss m -es, -schüsse

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

пярэ́дні vórder, Vórder-, Vor-;

пярэ́дняя ча́стка Vórderteil m -(e)s, -e;

пярэ́дні план Vórdergrund m -(e)s;

пярэ́днія но́гі Vórderfüße pl;

пярэ́дні ход тэх. Vórwärtsgang m -(e)s;

пярэ́дні край вайск. Háuptkampflini¦e f -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

дына́міка

(гр. dynamikos = моцны)

1) рух цел пад уздзеяннем знешніх сіл;

2) раздзел механікі, які вывучае законы руху цел, выкліканага ўздзеяннем знешніх сіл;

3) ход развіцця, змянення якой-н. з’явы;

4) наяўнасць руху, дзеяння ў чым-н.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ВЯТО́ХІН Іван Андрэевіч

(4.10.1884, г. Жырнаўск Валгаградскай вобл., Расія — 27.3.1959),

бел. фізіёлаг. Чл.-кар. АН Беларусі (1947), д-р біял. н. (1940), праф. (1926). Скончыў Казанскі ун-т (1917). З 1927 у Пермскім ун-це, з 1936 у Мінскім мед. ін-це (адначасова да 1949 праф. БДУ). У 1937—41 дырэктар Ін-та тэарэт. і клінічнай медыцыны АН Беларусі. Навук. працы па нервовых механізмах рэгуляцыі функцый сардэчна-сасудзістай сістэмы, фізіялогіі працы. Упершыню прасачыў кальцавы ход узбуджэння ў жывой тканцы. Старшыня Бел. т-ва фізіёлагаў, біяхімікаў і фармаколагаў (1936—59).

т. 4, с. 403

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

bieg, ~u

м.

1. бег;

2. ход; рух;

bieg planet — рух планет;

3. цячэнне, плынь;

bieg rzeki — цячэнне ракі;

z ~iem rzeki — па цячэнні ракі;

4. перан. ход;

bieg wypadków — ход падзей;

z ~iem czasu — з цягам часу;

5. спарт. бег;

~i krótkie — бег на кароткія дыстанцыі;

bieg na przełaj — крос; бег па перасечанай мясцовасці;

bieg przez płotki — бег з бар’ерамі;

bieg schodów — лесвічны марш

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)