Loro mandendo discit canis corium universum mandere
Грызучы рамень, сабака вучыцца грызці ўсю шкуру.
Грызя ремень, собака учится грызть всю шкуру.
Гл.: Parva...
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
цю́цька, ‑і, м.
Разм.
1. Сабака. Саломінка то пакручвалася перад сабачым носам, то спрытна ўцякала ад выскаленай пысы, а цюцька бег ды бег, брахаў і брахаў да хрыпаты. Лужанін. // Ласкавы зварот да сабакі. Сабакі хутка ачухаліся. Перасталі яе чапаць. — Цюцькі... Цюцькі... — прагаварыла.. [Фрося] з дакорам. Бядуля.
2. Ужываецца звычайна ў параўнальных выразах са значэннем слова сабака. — З-замерзла я, Толік, як цюцька! — засмяялася Люда. — І ніяк не сагрэцца. Брыль. Мокрыя, як цюцькі, вылезлі мы на бераг. Якімовіч.
3. Ужываецца як лаянкавае слова. — Цяпер тут, брат, гіцаль люцейшы за Мухеля. Адстаўны падпалкоўнік.. Цюцька, якіх свет не бачыў, — дадаў Якаў Гошка. Грахоўскі. «Які ты пан? Ты цюцька руды!» — Так пачыналася пісьмо. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
віля́ць несов., прям., перен. виля́ть;
саба́ка віля́е хвасто́м — соба́ка виля́ет хвосто́м;
кажы́ пра́ма, не віля́й — говори́ пря́мо, не виля́й;
◊ в. хвасто́м — виля́ть хвосто́м
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
павіля́ць сов., прям., перен. повиля́ть;
саба́ка ~ля́ў хвасто́м — соба́ка повиля́ла хвосто́м;
не ка́жа адра́зу, а лю́біць п. — не говори́т сра́зу, а лю́бит повиля́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Aedis apud postes canis est magis acer (asper) in hospes
Каля вушака сабака мацней брэша на чужых людзей.
У дверного косяка собака сильнее лает на чужих людей.
бел. На сваім падвор’і і сабака пан. На сваім падворку і сабака адважнейшы. І певень на сваім сметніку гаспадар. Кожны кулік на сваім полі вялік.
рус. На своей улочке храбра и курочка. Всяк петух смел на своей навозной куче. На своём пепелище и курица бьёт, а петух никому спуску не даёт. Всяк в своём доме хозяин. Всяк кулик на своём болоте велик. В своём гнезде и ворона коршуну глаз выклюет.
фр. Tout chien est lion dans sa maison (В своём доме всякая собака ‒ лев).
англ. Every cock is proud on his own dunghill (Каждый петух важен на своей навозной куче).
нем. Der Hahn ist König auf seinem Mist (Петух ‒ король на своей навозной куче).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
łańcuchowy
łańcuchow|y
ланцуговы, ланцужны;
reakcja ~a — ланцуговая рэакцыя;
pies ~y — ланцужны (прывязны) сабака
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
во́пытны, ‑ая, ‑ае.
Які мае вопыт работы ў якой‑н. галіне. Вопытныя кадры. Вопытны праваднік. Вопытны шафёр. // З багатым жыццёвым вопытам; з пэўнымі навыкамі. Бывае, што прадбачанні нават вопытных людзей аказваюцца памылковымі. Ермаловіч. Наперадзе бег.. [леснікоў] неразлучны спадарожнік, — разумны і вопытны сабака. Шчарбатаў. // Спрактыкаваны, натрэніраваны (пра зрок, слых). Вопытнае вока.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уварва́ць, -ву́, -ве́ш, -ве́; -вём, -вяце́, -ву́ць; -ві́; -ва́ны; зак.
1. што і чаго. Хуткім рухам вырваць невялікую частку чаго-н.
У. жменю сена.
У. грошай (перан.). У. часу для размовы (перан.: выкраіць).
2. што і чаго. Прымусіць каго-н. патраціць час, энергію, сілы і пад. (разм.).
Колькі ён мне здароўя ўварваў!
3. каго і без дап. Укусіць.
Сабака ўварваў за нагу.
|| незак. урыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Талала́й фігуральна ’язык’: за сценою косценою брэшэ талалай (загадка) (ТС), ’тс’: миж белиньких бярозак Таылалай брэша (барыс., Ляц.), ’брахлівы, звяглівы сабака’ (слуц., Жыв. НС). Укр. талала́й ’язык’: за билою березою талалай плеще (Грынч.), рус. смал. талалу́й ’тс’. Вытворнае ад талала́ (гл.) (ЕСУМ, 5, 507; Фасмер, 4, 14).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
hound
[haʊnd]
1.
n.
1) го́нчы саба́ка (для палява́ньня), ганча́к -а́ m.
2) informal саба́ка (любы́)
3) саба́ка -і m. (пра чалаве́ка), няго́днік -а m.
4) вялі́кі ахво́тнік да чаго́, ама́тар -а m.
a bridge hound — ама́тар бры́джу
2.
v.t.
1) палява́ць на каго́-што; перасьле́даваць
The police hounded the thief until they caught him — Палі́цыя перасьле́давала зло́дзея, паку́ль не злаві́ла яго́
2) не дава́ць спако́ю, му́чыць
•
- follow the hounds
- ride to hounds
- early hours
- late hours
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)