словаўтварэ́нне, ‑я, н.
1. Утварэнне слоў у мове, а таксама спосабы такога ўтварэння слоў. Спосаб суфіксальнага словаўтварэння назоўнікаў.
2. Раздзел навукі аб мове, які вывучае структуру слоў і законы іх утварэння.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
марфало́гія, ‑і, ж.
1. Навука пра будову і форму арганізмаў, рэчываў і пад. Марфалогія жывёл. Марфалогія раслін.
2. Сукупнасць форм слоў якой‑н. мовы, а таксама раздзел граматыкі, які вывучае формы слоў.
[Ад грэч. morphē — форма і logos — вучэнне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
арты́кул, ‑а, м.
1. Навуковы або публіцыстычны твор невялікага памеру ў зборніку, часопісе або газеце. Газетны, публіцыстычны артыкул.
2. Асобны раздзел, параграф у розных юрыдычных дакументах. Артыкул крымінальнага кодэкса. Артыкулы дысцыплінарнага статута.
3. Раздзел фінансавага плана, каштарыс, які вызначае крыніцу даходаў або мэту расходаў. Расходны артыкул.
4. Разрад, від чаго‑н. Важны артыкул экспарту.
5. Тып вырабу, умоўнае абазначэнне тавараў. Артыкул тканіны.
[Ад лац. articulus — частка, раздзел.]
•••
Перадавы артыкул — рэдакцыйны артыкул, змешчаны на першым месцы ў газеце, часопісе, у якім асвятляюцца найважнейшыя надзённыя пытанні.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аддзе́л м
1. (установы, магазіна) Abtéilung f -, -en, Sektión f -, -en;
2. (раздзел у навуцы, кнізе і г. д) Teil m (e)s, -e;
3. вайск гл. атрад 1.
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
этымало́гія, -і, ж.
1. Раздзел мовазнаўства, які вывучае паходжанне і роднасныя сувязі слоў.
2. Паходжанне таго або іншага слова ці выразу.
○
Народная этымалогія (спец.) — памылковае пераасэнсаванне запазычанага слова шляхам устанаўлення сувязі з вядомым словам роднай мовы на аснове некаторых агульных прымет, без уліку рэальных фактаў паходжання.
|| прым. этымалагі́чны, -ая, -ае.
Э. слоўнік.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
тыпало́гія, ‑і, ж.
Навуковы метад, звязаны з сістэматызацыяй або класіфікацыяй прадметаў, з’яў, паняццяў і пад. і вызначэннем іх тыпаў.
•••
Тыпалогія лінгвістычная — раздзел мовазнаўства, які вывучае мовы свету з пункту погляду падабенства і адрознення іх структуры.
[Ад грэч. typos — адбітак, форма і logos — вучэнне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
электрадына́міка, ‑і, ДМ ‑міцы, ж.
Раздзел фізікі, які вывучае закон руху і ўзаемадзеяння электрычных зарадаў і звязаных з імі з’яў; проціл. электрастатыка.
•••
Квантавая электрадынаміка — квантавая тэорыя электрамагнітнага поля і яго ўзаемадзеянняў з зараджанымі часціцамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бальнеатэ́хніка, ‑і, ДМ ‑ніцы, ж.
Раздзел санітарнай тэхнікі, прызначаны ствараць на аснове дадзеных бальнеалогіі неабходныя ўмовы для засцярогі мінеральных вод ад спусташэння і забруджання і выпрацоўваць метады найбольш эфектыўнага іх выкарыстання з лячэбна-прафілактычнай мэтай.
[Ад лац. balneum — лазня і слова тэхніка.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сі́нтаксіс, -а і -у, м.
1. -у. Уласцівыя пэўнай мове спосабы спалучэння слоў у словазлучэнні і сказы, а таксама раздзел граматыкі, які вывучае сістэму моўных катэгорый, звязаных са спалучэннем слоў і будовай сказаў.
С. беларускага простага сказа.
2. -а. Падручнік, кніга, прысвечаныя вывучэнню такога раздзела граматыкі (разм.).
Купіць «Сінтаксіс беларускай мовы».
|| прым. сінтаксі́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ру́брыка, ‑і, ДМ ‑рыцы; ж.
1. Загаловак раздзела ў газеце, часопісе і пад. [Лясніцкі:] — Пачнём справу з экстранага выпуску газеты. Дадзім пад рубрыкай «Не верце фашысцкай правакацыі!..» Шамякін.
2. Раздзел, падраздзяленне чаго‑н.; графа. Разнесці лічбы па рубрыках.
[Ад лац. ruber — чырвоны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)