Verbum

на¹, прыназ.

I. з В і М.

1. Ужыв. пры абазначэнні месца ці прадмета, на паверхні якога знаходзіцца хто-, што-н. або куды накіраваны рух, дзеянне.

На стале.

Напісаць на паперы.

Легчы на ложак.

Выйсці на паляну.

2. Ужыв. пры абазначэнні месца або часу дзеяння, а таксама асобы ці прадмета, якія з’яўляюцца аб’ектам дзеяння.

Ісці на працу.

Запланаваць сустрэчу на вечар.

Затрымаць погляд на субяседніку.

Вынесці пытанне на агульны сход.

II. з В.

1. Ужыв. пры абазначэнні тэрміну, прамежку часу.

Запас на зіму.

Спазніцца на гадзіну.

2. Ужыв. для абазначэння прадмета, які з’яўляецца прыладай, інструментам, сродкам для якога-н. дзеяння.

Узяць на буксір.

Зашпіліць на ўсе гузікі.

3. Ужыв. пры абазначэнні колькасці, меры, якія вызначаюць межы чаго-н.

Наваколле відаць на пяць кіламетраў.

Работы на гадзіну.

4. Ужыв. пры ўказанні на мэту, прызначэнне якога-н. дзеяння, прадмета.

Спяшацца на дапамогу.

Сабрацца на вячэру.

Лес на будоўлю.

5. Ужыв. пры абазначэнні спосабу дзеяння, стану.

Расказваць на памяць.

Паверыць на слова.

Зрабіць на свой густ.

III. з М.

1. Ужыв. пры абазначэнні спосабу ўтварэння дзеяння або характару выяўлення працэсу.

Поўзаць на карачках.

Усё рабіць на хаду.

2. Ужыв. для абазначэння прадмета, пры дапамозе якога ўтвараецца дзеянне.

Смажыць на алеі.

Рухавік працуе на бензіне.

3. Пры паўтарэнні назоўнікаў паказвае на наяўнасць вялікай колькасці чаго-н. (разм.).

Лата на лаце.

Калдобіна на калдобіне.

по́ручань, -чня, звычайна мн. -чні, -чняў, м.

1. На трапах, на лесвіцах, на бартах суднаў, пры дзвярах вагонаў — прут, брусок, рэмень, за які трымаюцца рукой пры спуску, пад’ёме.

Трымацца за п.

2. Апора для рук у крэсле, калясцы і пад.

Крэсла з поручнямі.

казеі́н, -у, м.

Бялковае клейкае рэчыва, якое ўтвараецца пры стварожванні малака.

|| прым. казеі́навы, -ая, -ае.

К. клей.

камеры́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.

Пакаёўка, служанка пры пані ў багатым дваранскім доме.

пазраста́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -а́ецца; зак.

Зрасціся пры пераломах — пра многае.

Паламаныя косці пазрасталіся.

матня́, -і́, мн. -і́, -е́й, ж.

Мяшок у задняй частцы рыбалоўнай снасці, куды трапляе рыба пры лоўлі.

мія́змы, -аў, адз. мія́зма, -ы, ж. (кніжн.).

Атрутныя выпарэнні, якія ўтвараюцца пры гніенні.

|| прым. міязматы́чны, -ая, -ае.

наве́сны, -ая, -ае.

Такі, пры якім снарады, кулі, апісваючы ў паветры крутую дугу, падаюць зверху.

Н. агонь.