Гарні́за ’ўзор у шалёўцы’ (Сцяшк.). Таго ж паходжання, што і гарніз, карніз (да апошняга гл. апісанне семантыкі ў Сцяшк.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сверса́дла (сверса́дло) ‘люстэрка’ (Сл. Брэс.). З польск. zwierciadło ‘тс’, параўн. укр. свіча́до ‘тс’ таго ж паходжання (ЕСУМ, 5, 198).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ты́ры-пы́ры слэнг. ‘тое-сёе’ (Рамза, Бел. гутарк.). Рыфмаванае спалучэнне слоў гукапераймальнага паходжання, параўн. тыр-тыр, пыр 2, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
тэра́са
(фр. terrasse, ад лац. terra = зямля)
1) плоская пляцоўка натуральнага або штучнага паходжання на схіле мясцовасці, якая ўтварае ўступ;
2) прыбудаваная да дома адкрытая або зашклёная пляцоўка з дахам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
род, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
1. Асноўная грамадская арганізацыя першабытнаабшчыннага ладу, аб’яднаная сваяцтвам і агульнасцю гаспадаркі.
Старэйшына роду.
2. Рад пакаленняў, якія паходзяць ад аднаго продка, а таксама ўвогуле пакаленне.
Са знатнага роду.
Весці свой р. ад каго-н. (паходзіць ад каго-н.). Родам гараджанін. 3 роду ў р. (з пакалення ў пакаленне). Без роду, без племені (пра чалавека невядомага паходжання; уст.). Ні роду ні племені (пра чалавека адзінокага, без родных; уст.). Гэта ў іх у родзе (па спадчыннасці). Р. чалавечы (людзі).
3. У сістэматыцы жывёл і раслін: група, якая аб’ядноўвае некалькі відаў, што валодаюць агульнымі прыметамі.
◊
Ад (з) роду (разм.) — ад самага нараджэння.
На раду напісана што (разм.) — прадвызначана.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Галгая́нка ’дурнаватая жанчына’ (Жд. 2). Слова невядомага паходжання: не знаходзіцца роднасных або падобных лексем, якія маглі б праясніць этымалогію галгая́нкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ке́ркаць ’цяжка дыхаць’ (Сцяшк. Сл.), ’гагатаць’ (Сл. паўн.-зах.). Гукапераймальнае, відаць, балт. паходжання. Параўн. літ. kerkti ’кракаць’ (там жа, 458).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кышпало́ць ’перапёлка’ (Нар. лекс.). Другая аснова гэтага складанага слова, відаць, аднаго паходжання з перапіл (< *ре!!!реlъ), ’Першая да кыш (гл.)?
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мярлі́н, мярлюй ’мешкаваты, непаваротлівы чалавек’ (Касп.). Утворана ад (па‑)мёрлы < ст.‑рус. мьрлъ < пргсл. тьгеії. Суфікс ‑ін‑ > магчыма, балтыйскага паходжання.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пэ́ханік ’смольны корч’ (гродз., Сцяшк. Сл.). Ад піхаць, піхаць ’пыхаць, пыхкаць’, гукапераймальнага паходжання, параўн.: папяросай рабіць пэх‑пэх (Янк. 1).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)