дзяўбці́, дзяўбу́, дзяўбе́ш, дзяўбе́; дзяўбём, дзеўбяце́, дзяўбу́ць; дзёўб, дзяўбла́, -ло́; дзяўбі́; дзяўба́ны; незак., каго-што.
1. Есці, хапаючы дзюбай ежу (пра птушак).
Галубы дзяўблі крупы.
2. Біць дзюбай.
Куры дзяўблі адна адну.
3. Паслядоўнымі частымі ўдарамі паглыбляць, рабіць адтуліну.
Д. мёрзлую зямлю ломам.
Д. долатам паз.
4. перан. Бесперапынна паўтараць адно і тое ж (разм.).
Што каму наўме, той тое і дзяўбе (прыказка).
5. перан. Папракаць, крытыкаваць (разм.).
Яго ўжо даўно дзяўбуць, а ён і вухам не вядзе.
◊
Дзяўбці ў галаву (разм.) — настойліва пераконваць каго-н. у чым-н.
|| зак. прадзяўбці́, -дзяўбу́, -дзяўбе́ш, -дзяўбе́; -дзяўбём, -дзеўбяце́, -дзяўбу́ць; -дзяўба́ны (да 3 знач.) і вы́дзеўбці, -дзеўбу, -дзеўбеш, -дзеўбе; -дзеўбаны (да 3 знач.).
|| наз. дзяўба́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
боле́тьI несов.
1. (быть больным) хварэ́ць;
он уже́ давно́ боле́ет ён ужо́ даўно́ хварэ́е;
2. (чем) хварэ́ць (на што і чым);
боле́ть гри́ппом хварэ́ць на грып;
3. перен. хварэ́ць (за каго, за што);
боле́ть душо́й (се́рдцем) хварэ́ць душо́й (сэ́рцам).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
lánge
adv до́ўга, до́ўгі час
zwei Jáhre lang — на праця́гу двух год
schon ~ — ужо́ даўно́
mein Lében lang — (за) усё маё жыццё
es ist noch nicht ~ her — гэ́та было́ яшчэ́ не так даўно́
so ~, bis… — да таго́ ча́су, паку́ль…
das ist noch ~ kein Bewéis — гэ́та яшчэ́ нічо́га не дака́звае [ні аб чым не све́дчыць]
das ist noch ~ nicht genúg — гэ́тага яшчэ́ далёка недастатко́ва
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
захлісну́ць, ‑не; зак., каго-што.
Узняўшыся, заліць (пра ваду, хвалі). Хваля захліснула лодку. // перан. Захапіць, авалодаць, паглынуць (пра пачуцці, падзеі і пад.). Я прамаўчаў, бо ўспамін захліснуў мяне, абудзіў невыразнае, забытае даўно пачуццё замілаванасці да таго цудоўнага дня. Асіпенка. У Марыны з новай сілай падступіла пад сэрца туга па дзецях, захліснула ўсю яе істоту. Шарахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нефарбава́ны, ‑ая, ‑ае.
Не пакрыты фарбай. Нефарбаваная, даўно не мытая падлога была ўся ў плямах і насіла на сабе сляды рознага бруду. Колас. Новая мэбля, нефарбаваная, простая,.. была дасціпна парасстаўлена на сваім месцы. Чорны. // Не апрацаваны ў фарбавальным растворы. [Чэся] была адзета па суровай модзе ваеннага часу: у світ[э]ры і спадніцы, вязаных з нефарбаванай воўны. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пані́ч, ‑а, м.
1. Сын пана; малады пан. Даўно схавалі ў склепе пана, паніч стаў за гаспадара. Дубоўка.
2. Разм. Спешчаны чалавек; беларучка. — Збераце камсамольскі сход.. Каго-каго, а разбэшчаных панічоў трэба караць. Карпаў.
3. толькі мн. (панічы́, ‑о́ў). Абл. Тое, што і павой. Па-ранейшаму цвілі пад вокнамі чырвоныя вяргіні, высокія панічы. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
while1 [waɪl] n. час, праме́жак ча́су;
for a while на не́йкі час;
in a little while ху́тка;
a little/long while ago няда́ўна/даўно́
♦
once in a while ча́сам, і́ншы раз;
quite a while даво́лі до́ўга;
worth while : Іt isn’t worth your while asking him. Табе не варта нават і пытацца ў яго.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
зіхаце́нне і зіхце́нне, ‑я, н.
Яркае пералівістае святло, якое выпраменьваецца або адлюстроўваецца чым‑н. Зіхаценне зорак. □ Не так даўно глядзеў шчаслівы ён На баявыя бацькавы медалі, Іх зіхаценне дзіўнае і звон Яму спакою проста не давалі. Вярцінскі. Тут мне дорага ўсё, Да душы прыкіпелі І празрыстасць расы, І зіхценне вясёлак, І вясенняя песня Птушынай капэлы. Матэвушаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запу́шчаны 1, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад запусціць 1.
запу́шчаны 2, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад запусціць 2.
2. у знач. прым. Пакінуты без догляду, без увагі, даведзены да запусцення; закінуты, занядбаны. Запушчаны сад. □ У запушчаным цётчыным двары даўно трэба мужчынская рука. Навуменка.
3. у знач. прым. Не вылечаны своечасова; застарэлы. [Марыя Гарасімаўна] старанна апрацавала запушчаную рану. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дасе́дзецца, ‑джуся, ‑дзішся, ‑дзіцца і дасядзе́цца, ‑джуся, ‑дзішся, ‑дзіцца; зак.
Разм.
1. Тое, што і даседзець, дасядзець.
2. Прасядзеўшы, прабыўшы доўга дзе‑н., наклікаць на сябе якія‑н. непрыемнасці, бяду. — Я ўжо даўно думаю — што мне рабіць, — загаварыў Валодзя. — Так можна даседзецца да таго, што нехта прыйдзе, возьме мяне і ў палон да немцаў завядзе. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)