Verbum

Мутва́ ’канаўка з вадой, азярына’ (нараўл., Яшк.). Да мут (гл.). Аб суфіксе ‑ва гл. Сцяцко, Афікс. наз., 202. Сюды ж мутвіца ’рыбалоўнае месца, заліў’ (Нас. АУ).

Наўска́ч ’галопам, скачкамі, вельмі хутка’ (Нас., Гарэц., Яруш., Янк. 1, Бяльк., ТСБМ), на́ўскачы, на́ўскачак, на́ўскачкі ’тс’ (Ян.), на́ўскачка ’тс’ (Гарэц., Янк. БП). Ад ускач, гл. скакаць.

◎ Нязбо́жны ’бязбожны, неміласэрны’ (Нас.). Ад збо́жны ’міласэрны’, параўн. польск. zbożny ’набожны, багабаязны’, чэш. zbožny ’набожны, пабожны’ і іншыя формы, што ўзыходзяць да прасл. *sъbogъ (гл. збожжа).

Ні́жнік ’валет (у картах)’ (Нас., Бяльк.), укр. ни́жник ’тс’, польск. niżnik ’тс’. Відаць, да ніжні, г. зн. ’які знаходзіцца ў паслядоўнасці буйных картаў на самым нізе’.

Прасце́нак ’частка сцяны паміж аконнымі ці дзвярнымі праёмамі’ (ТСБМ, Шушк., Нас., Касп.; в.-дзв., Сл. ПЗБ). Рус. просте́нок ’тс’. Конфікснае (про- + ‑ак) утварэнне ад сцяна (гл.).

Прызна́чыць, прызнача́ць ’загадзя намеціць’, ’назначыць; устанавіць’, ’намеціць, зрабіць метку’ (Нас., Байк. і Некр., ТСБМ, ПСл), ’адпусціць (сродкі)’ (ашм., Сл. ПЗБ). Прыставачна-суфіксальнае ўтварэнне ад знак (гл.).

Прыпі́нда́ ’фартух’ (Нас., ТС), укр. припинда́ ’фартух’, ’хлеўчык, прыбудаваны да памяшкання’. Несумненна, да прыпіна́ць ₁ (гл.), фіналь надае слову іранічна-экспрэсіўнае адценне (гл. ЕСУМ, 4, 575).

◎ Прыцю́паць ’прыйсці павольна, па-старыкоўску’ (Янк. 2), прыцюпацца, пріцюпацца, пріцёпацца ’змарыцца ходзячы, здарожыцца’ (Нас.; мсцісл., З нар. сл.), прытіпатысь экспр. ’прыйсці’ (кам., Жыв. НС). Гл. цюпаць.

◎ Прэз ’праз’ (Нас., Бес., Доўн.-Зап., Чародейство), параўн. і ст.-бел. пресь ’каля, праз, паўз, міма’ (Ст.-бел. лексікон). Улічваючы лінгвагеаграфію слова, — з польск. przez ’тс’.