скалану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак.
1. каго-што. Прымусіць здрыгануцца, страсянуцца.
С. грушу.
Вецер скалануў дзверы.
Машыну скаланула на калдобіне (безас.).
2. што. Перамяшаць часцінкі вадкасці, страсянуўшы пасудзіну.
С. квас.
3. безас., каго-што. Перакрывіць, перасмыкнуць (пра сутаргавы рух).
Ад холаду яго скаланула.
4. перан., каго-што. Ахапіць, авалодаць (пра пачуцці, думкі); моцна ўзрушыць, усхваляваць.
Жаль скалануў сэрца маці.
5. перан., каго (што). Вымусіць каго-н. аддаць што-н. (разм.).
Калі скаланём, дык аддасць.
|| незак. скалана́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чапа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1. каго-што. Дакранацца, датыкацца да каго-, чаго-н.
Не чапай рукамі!
2. што. Браць, карыстацца (разм.).
Не чапай майго нічога.
3. каго-што. Закранаць, турбаваць каго-н.; крыўдзіць (разм.).
Не чапай яго, няхай спіць.
4. каго-што. Умешвацца ў чые-н. справы; перашкаджаць каму-н. (разм.).
Не чапай дзяцей, хай гуляюць.
5. каго-што. Знішчаць, вынішчаць; прыносіць шкоду каму-, чаму-н.
Нельга ч. птушыныя гнёзды.
6. Нападаць на каго-, што-н.
Воўк падышоў блізка, але авечак не чапаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адарыза́цыя
(ад лац. odorare = рабіць пахучым)
1) дадаванне да газу пахучых рэчываў, якія б сігналізавалі пра яго выцяканне з газаправода або пасудзіны;
2) распыленне ў паветры памяшкання рэчываў з прыемным пахам.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
інтэр’е́р
(фр. intérieur = унутраны)
1) унутраная частка будынка, памяшкання, а таксама яго архітэктурнае і мастацкае афармленне (напр. і. музея, і. станцыі метро);
2) унутраная будова органаў і тканак жывёлы (параўн. экстэр’ер).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
інфраструкту́ра
(ад лац. infra = пад + structura = будова)
сукупнасць прадпрыемстваў, устаноў, сістэм кіравання, сувязі і інш., якія забяспечваюць дзейнасць грамадства або якой-н. яго сферы (напр. і. грамадства, і. транспарту, і. энергазабеспячэння).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
рынг
(англ. ring)
1) агароджаная канатам пляцоўка для боксу;
2) кароткачасовы дагавор паміж прадпрымальнікамі з мэтай атрымаць прыбытак шляхам скупкі тавару на рынку і наступнага продажу яго па больш высокіх цэнах.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
со́ла
(іт. solo, ад лац. solus = толькі адзін)
музычны твор або яго частка, прызначаныя для выканання адным музыкантам, спеваком, танцорам, а таксама выкананне, такога твора адным чалавекам (напр. с. для скрыпкі).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
эквівале́нт
(лац. aequivalens, -ntis = раўназначны, раўнацэнны)
1) што-н. раўназначнае чаму-н., здольнае поўнасцю замяніць яго (напр. механічны э. цяпла);
2) тавар, які выражае вартасць іншых тавараў, на якія ён абменьваецца.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Cave canem
Сцеражыся сабакі (г. зн. будзь асцярожным, уважлівым).
Берегись собаки (т. е. будь осторожен, внимателен).
бел. Трымай вуха востра. Калі баішся сабакі, то палку на яго знойдзеш. Старожа лепей варожы. Хто аглядаецца, той не каецца. Ястраб у небе ‒ куры ў бульбу.
рус. Держи ухо востро. Собаку мани, а палку держи. Дружиться дружись, а за саблю держись. Не всякому верь, запирай крепче дверь. Берегися бед, пока их нет. Левой рукой мосол кажи, а в правой руке плеть держи.
фр. Gare au chien! (Берегись собаки!).
англ. Beware the dog (Бойся собаки).
нем. Die Ohren spitzen (Навострить уши). Augen und Ohren aufhalten (Открыть/держать открытыми глаза и уши).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Ad primos ictus non corruit ardua quercus
Ад першага ўдару не падае высокі дуб.
С первого удара не падает высокий дуб.
бел. Адным махам дрэва не зваліш. Чалавек не арэх: адразу яго не раскусіш.
рус. С одного удара дуба не свалишь. Не отрубить дубка, не надсадя пупка. За один раз дерева не срубишь. Не срубишь дуба, не отдув губы. Враз пироги не пекутся.
фр. L’arbre ne tombe pas du premier coup (Дерево не падает от первого удара).
англ. The tree does not fall at the first stroke (Дерево не падает от первого удара).
нем. Von einem Streiche fällt keine Eiche (От одного удара не упадёт дуб).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)