ме́раць, -аю, -аеш, -ае; -аны; незак.
1. каго-што. Вызначаць велічыню, колькасць чаго-н. пры дапамозе якой-н. меры.
М. тэмпературу.
М. пакой.
2. што. Надзяваць што-н. для прымеркі.
М. чаравікі.
3. перан., што. Хадзіць, рухацца па якой-н. прасторы ўзад і ўперад або ў адным напрамку.
М. гарадскі брук.
|| зак. паме́раць, -аю, -аеш, -ае; -аны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
кружы́ць, кружу́, кру́жыш, кру́жыць; кру́жаны; незак.
1. каго-што. Застаўляць рухацца па крузе.
К. у танцы каго-н.
2. Тое, што і кружыцца (у 2 знач.).
Бусел кружыў над старой ліпай.
3. Блукаць, хадзіць, збіўшыся з дарогі.
Тры гадзіны кружыла па сасонніку.
4. Тое, што і кружыцца (у 3 знач.).
На вуліцы кружыла мяцеліца.
|| наз. кружэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
кульга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1. Хадзіць чыкільгаючы, нясмела ступаючы на карацейшую ці балючую нагу.
2. Быць кульгавым, мець карацейшую ці балючую нагу.
3. перан. Мець недахопы, быць у нездавальняючым стане (разм.).
У яго арфаграфія кульгае.
◊
Кульгаць на абедзве нагі (разм., неадабр.) — мець многа прабелаў (пра чые-н. веды, пра якую-н. справу, работу).
|| наз. кульга́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ша́стаць, -аю, -аеш, -ае; незак.
1. Утвараць лёгкі шум, шоргат.
Шастае дождж па даху.
Ш. сенам.
2. Біць з шумам (разм.).
Ш. дубцом па нагах.
3. Хадзіць, снаваць туды-сюды з мэтай што-н. выгледзець, украсці і пад. (разм.).
Ш. па лесе.
Не трэба ш. дзе не след.
4. што. Рэзаць (разм.).
Ш. сала нажом.
|| наз. ша́станне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
шлёпаць, -аю, -аеш, -ае; незак.
1. каго (што), па чым і чым. Удараць, стукаць чым-н. мяккім, плоскім.
Ш. па руцэ.
Ш. вёсламі па вадзе.
Ш. басаножкамі.
2. Тое, што і шлёпацца (разм.).
Ш. у гразь.
3. Ісці, хадзіць, крочыць (разм.).
Ш. па гразі.
|| аднакр. шлёпнуць, -ну, -неш, -не; -ні (да 1 і 2 знач.).
|| наз. шлёпанне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
проха́живать несов., разг.
1. многокр. (час ад ча́су) хадзі́ць;
2. (проводить лошадь для разминки) право́дзіць;
проха́живать ло́шадь право́дзіць каня́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
апа́ска, ‑і, ДМ ‑цы, ж.
Разм. Асцярожнасць, выкліканая прадбачаннем нядобрага, непрыемнага. Хадзіць з апаскай. Гаварыць з апаскай. // Боязь, страх. Што ты глянула, з такой апаскаю? Глебка. Вялікай апаскі няма — з Журавіч немцы паўцякалі. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пахо́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.
Манера хадзіць; хада. Ішоў чалавек паволі, стомленай паходкай. Чорны. Стаў я іншым, суровым, Стаў новым ад ног да пілоткі, Чалавекам вайсковым, — Былой не пазнаеш паходкі. Куляшоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пешахо́дны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да пешахода. Пешаходны паток. // Па якім можна хадзіць толькі пяшком. Пешаходны мосцік. □ З вёскі цераз узгорак, праз поле і хмызняк, вілася пешаходная сцежка. Чорны. // Які ажыццяўляецца пяшком. Пешаходная прагулка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чалядзі́нец, ‑нца, м.
Тое, што і чалядзін (у 1 знач.). Самае галоўнае — каб трапіць у палац у часе адпачынку, калі сама княгіня адпачывала на канапе і нікому з чалядзінцаў недазволена было хадзіць праз пакоі. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)