Прастарэ́ка ’той, хто многа гаворыць пра пустое; гаварун, жартаўнік’, ’малы, які гаворыць, як дарослы’ (ТСБМ, Шат.; глус., Янк. Мат.), ’балбатун’ (“трапло”) (Воўк-Лев., Татарк., 182), ’які паволі гаворыць пустое, няважнае’ (Нас.), ’прастак’ (Янк. 1), ’скамарох; крыўляка’ (полац., Садоўскі, вусн. паведамл.), параўн. укр. просторі́кати ’многа гаварыць’, рус. просторечи́вый ’той, хто гаворыць проста’, просторе́чие ’простая мова’, чэш. prostořeký ’той, хто гаворыць занадта шчыра’. Аддзеяслоўны назоўнік ад *прастарэ́каць ’гаварыць пра пустое, балакаць’, якое ад про́сты і *рэ́каць (гл. урачы). Аднак адсутнасць фіксацыі зыходнага дзеяслова (прастарэ́каваць ’гаварыць несур’ёзнае, пустое’ ад прастарэ́ка) прымушае дапусціць уплыў літ. prieštariẽkas, якое паводле Атрэмбскага (Gramatyka, 2, 284), з’яўляецца nomen agentis ад prieštaráuti ’працівіцца, пярэчыць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дамаро́слы, дамаро́шчаны
1. (выгадаваны дома) aus éigener Zucht, zu Háuse gezógen [gezüchtet, ángebaut];
2. перан, іран (невысокай вартасці, просты) (állzu) éinfach, primitív, provinziéll [-vın-]; éinfach;
3. перан (які навучыўся чаму-н саматугам) Áutodidakt m -en, -en; jémand, der sich im Sélbstunterricht bíldet;
дамаро́слыя ве́ршы selbst gemáchte Gedíchte
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
дроб м матэм Bruch m -(e)s, Brüche; Brúchzahl f -, -en;
дзесятко́вы дроб Dezimálbruch m, Zéhnerbruch m;
про́сты дроб gewöhnlicher Bruch;
пра́вільны дроб échter Bruch;
няпра́вільны дроб únechter Bruch;
скараці́ць дроб éinen Bruch kürzen;
прыве́сці драбы́ да аднаго́ назо́ўніка Brüche auf éinen Nénner bríngen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
erect
[ɪˈrekt]
1.
adj.
1) про́сты
2) натапы́раны (пра во́лас); ашчаці́нены (пра поўсьць у ката́)
2.
v.t.
1) ста́віць (по́мнік); узво́дзіць
2) будава́ць (дом)
3) склада́ць, мантава́ць (машы́ну)
4) заклада́ць (устано́ву)
5) утвара́ць (штат, акру́гу)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Смерд ‘у старажытнай Русі — залежны селянін-земляроб’, ‘чалавек з простанароддзя’ (ТСБМ), смердзь ‘смурод’, ‘просты селянін’ (Нас.), ст.-бел. смердъ ‘селянін’ (Ст.-бел. лексікон). Укр., рус. смерд ‘селянін’, стараж.-рус. смьрдъ, польск. smard, дыял. śmierdź ‘тс’, палаб. smårdi ‘сялянства’, ст.-слав. смръдъ ‘залежны селянін-земляроб’. Прасл. дыял. *smьrdъ ад *smьrděti ‘смярдзець’ (гл. Праабражэнскі, 2, 334; Фасмер, 3, 684 з літ-рай), як пагардлівая назва земляроба з боку прадстаўніка пануючага класа. Параўноўвалі яшчэ з літ. smir̃das ‘той, хто пахне’, лат. smir̃za ‘тс’, але яны, як мяркуе, напрыклад, Скарджус (Slav., 202), хутчэй запазычаны з славянскіх моў. Гл. яшчэ Брукнер, 536; Махэк₂, 561–562; ЕСУМ, 5, 317; Шустар-Шэўц, Этимология–1984, 234–236 (набліжае да літ. mḕrdelis ‘аслабелая ад голаду істота’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дасту́пны
1. (да якога можна прайсці) zúgänglich; erréichbar;
2. (магчымы, пасільны для многіх) erschwínglich;
3. (лёгкі для разумення) geméinverständlich, leicht verständlich;
4. (просты, абыходлівы) éinfach, zúgänglich;
5. (для кантролю) kontrollíerbar; überprǘfbar; überwáchbar;
дасту́пныя цэ́ны erschwíngliche Préise;
быць дасту́пным zúgänglich sein;
у лёгка дасту́пнай фо́рме in leicht verständlicher Form
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
bourgeois
[ˈbʊrʒwɑ:]
1.
n., pl. -geois
мешчані́н -а m., прадстаўні́к сярэ́дняе кля́сы
the bourgeois — сярэ́дняя кля́са, мяшча́нства n., буржуазі́я f.
2.
adj.
1) мяшча́нскі, буржуа́зны
2) мяшча́нскі, звыча́йны; про́сты
bourgeois attitude — мяшча́нскі падыхо́д
bourgeois taste — дро́бнамяшча́нскі густ
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
coarse
[kɔrs]
adj.
1) буйны́
coarse salt — буйна́я соль
coarse sand — буйны́ пясо́к
2) грубы́, неапрацава́ны
coarse cloth — грубо́е палатно́
3) про́сты; благо́га гату́нку
4) недаліка́тны, грубы́, прыміты́ўны, вульга́рны
coarse manners — грубы́я мане́ры
coarse features — недаліка́тныя ры́сы
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
menial
[ˈmi:niəl]
1.
adj.
1) лёкайскі
to do menial tasks — выко́нваць чо́рную пра́цу, працава́ць паслуга́чом
2) ні́зкі, про́сты (пра пахо́джаньне)
2.
n.
слуга́ -і́, лёкай -я, паслуга́ч -а́ m., той, хто выслу́жваецца ў каго́-н.; чэ́лядзь f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
сме́ртны, ‑ая, ‑ае.
1. Які канчаецца смерцю, звязаны са смерцю. Смертны выпадак. Смертны час. // Прызначаны для памёршага. Смертны саван. Смертнае адзенне. Смертная пасцель. // Які служыць прыкметай памірання, звязаны са смерцю. Смертная агонія. Смертныя хрыпы.
2. Такі, які не можа жыць вечна, павінен памерці. Чалавек смертны. // у знач. наз. сме́ртны, ‑ага, м.; сме́ртная, ‑ай, ж. Чалавек. Гэта нас, смертных, абміне такі лёс. А вас, факт, успомняць. Пальчэўскі.
3. Такі, які пазбаўляе жыцця, вядзе да смерці. Смертная кара. Смертны прыгавор. □ [Брыль:] — Ён жа [саюз] абараніў нас ад навалы белых армій і іх саюзнікаў, замежнай буржуазіі, што ў смертнай схватцы прабавала задушыць нас. Колас.
•••
Просты смертны — звычайны чалавек, які нічым не вызначаецца.
Смертны грэх гл. грэх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)