2.узнач.прым. Нагрэты да вельмі высокай тэмпературы.
3.узнач.прым.Разм. Вельмі напружаны, узбуджаны. Шэмет моўчкі ўстаў, абцягнуўся, абтрапаўся і зрабіў крок наперад. Адчувалася, што ён быў увесь як накалены.Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
неасцяро́жны, ‑ая, ‑ае.
Які дзейнічае, не захоўваючы асцярожнасць неабачлівы. Сваім неасцярожным рухам Змітрок рэзка падаў супарт уперад, разец высек сноп іскраў і зламаўся...Ваданосаў.Здаецца, што зараз конь зробіць неасцярожны крок убок ці рванецца наперад, і калымажка праваліцца ў чорную бездань.Шашкоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ускаці́цца, ускачуся, ускоцішся, ускоціцца; зак.
Коцячыся, апынуцца па чым‑н. Мяч ускаціўся на коўдру.// Узлезці, узабрацца, узысці куды‑н. [Барановіч:] — Я ж.. — ледзьве на сані ўскаціўся, так мне баліць цяпер гэтая нага, аж тузае.Чорны.На вышыню ўскацілася пяхота, Штыкі наперад дружна несучы.Калачынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
wybiec
зак. выбегчы;
wybiec naprzeciw komu — выбегчы насустрач каму;
wybiec naprzód перан. забегчы наперад
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
вы́рвацца, -рвуся, -рвешся, -рвецца; -рвіся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Адарвацца, аддзяліцца.
Вырваўся гузік у паліто.
2. Сілай вызваліцца, выйсці адкуль-н.
В. з палону.
Нарэшце мы вырваліся ў тэатр (перан.: знайшлі час).
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выйсці на паверхню адкуль-н. (пра што-н., што паказваецца, прарываецца адразу).
Полымя вырвалася з коміна.
Вырвалася прызнанне.
4. Аддзяліўшыся ад іншых, пераадольваючы перашкоды, выйсці куды-н.
Гоншчык вырваўся наперад.
|| незак.вырыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
БАНДЗЕ́ВІЧ Антон, бел. філосаф, прадстаўнік Гродзенскай філасофскай школы 18 ст. Аўтар курса лекцый і аналагічнага трактата «Філасофія арыстоцеліка-скотаўская...» (Гродна, 1757). Дэталёва распрацаваў раздзелы фармальнай логікі (лагічны квадрат, дыз’юнкцыі, кан’юнкцыі і гэтак далей), розныя тыпы сілагізмаў. У яго натурфіласофіі зроблены крок наперад у параўнанні з папярэднікамі: лічыў філасофію Дэкарта фікцыяй, прызнаваў сістэму Ц.Браге, не адмаўляў і вучэння М.Каперніка.
Літ.:
Очерки истории философской и социологической мысли Белоруссии (до 1917 г.). Мн., 1973.