немно́го

1. нареч., безл., в знач. сказ. няшма́т; нямно́га, ма́ла;

немно́го по́льзы от э́того няшма́т (нямно́га, ма́ла) кары́сці ад гэ́тага;

2. нареч. (чуть-чуть, слегка) тро́хі, крыху́;

немно́го голова́ боли́т крыху́ (тро́хі) галава́ балі́ць;

вы́пить немно́го воды́ вы́піць тро́хі (крыху́) вады́;

немно́го подви́нуть тро́хі (крыху́) пасу́нуць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

плева́ть несов., прям., перен. плява́ць;

◊

плева́ть! (пустяки́) фам. плява́ць!;

не плюй в коло́дец — пригоди́тся воды́ напи́ться посл. не плюй у крыні́цу — пры́йдзеш па вадзі́цу; не плюй у вадзі́цу, давядзе́цца ж напі́цца;

плева́ть в потоло́к ле́нца ва́жыць; слу́хаць, як свіння́ ву́хае; зу́бы на со́нцы грэць; лы́нды (бі́бікі) біць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нейтра́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які захоўвае нейтралітэт у адносінах да ваюючых дзяржаў. Нейтральная краіна. // Які паводле міжнароднай дагаворанасці не можа быць тэатрам ваенных дзеянняў або месцам размяшчэння войск. Нейтральныя воды. Нейтральны порт. // Нікім не занятая прастора паміж двума ваюючымі бакамі. Наша вёска знаходзілася на нічыйнай зямлі, у нейтральнай паласе. Хадкевіч. Вагон мінае памежныя слупы, праходзіць вузкую паску нейтральнай зоны і ідзе пад драўлянай аркай. Галавач.

2. перан. Які не становіцца на чый‑н. бок (у палітычнай барацьбе, спрэчках і пад.). Заняць нейтральную пазіцыю ў спрэчках. Нейтральны наглядальнік. // Уласцівы для такога чалавека. Нейтральныя паводзіны.

3. Які не мае выразных адзнак (пра святло, колер і пад.). Святло ў Рэмбрандта ніколі не бывае рассеяным і нейтральным, яно заўсёды сканцэнтраванае, мэтанакіраванае. «Беларусь».

4. Спец. Які не дае ні шчолачнай, ні кіслай рэакцыі. Нейтральны раствор.

5. Спец. Які не нясе ні адмоўнага, ні дадатнага зараду. Нейтрон з’яўляецца нейтральнай, незараджанай часцінкай. «Маладосць».

[Ад лац. neuter — ні той, ні другі.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

схлы́нуць, ‑не; зак.

1. Сцячы з сілаю; хлынуўшы, збегчы (пра ваду). Снег .. неяк увачавідкі растаў і схлынуў патокамі ў рэчкі і вадаёмы. Сабаленка. Андрыян Цітавіч думаў аб тым, як неўзабаве канал будзе закончаны і па ім схлынуць спрадвечныя гнілыя воды балота. Марціновіч. // перан. Адначасова пайсці аднекуль (пра вялікую масу людзей). Аляксандр пачапіў мяшэчак на адно плячо, перакінуў вінтоўку і, калі схлынуў натоўп, падаўся к выхаду. Грахоўскі. Як схлынуць турысты, прыеду я ў вёску Хатынь У надвечар чысты — пад неба гарачую стынь. Гаўрусёў. // перан. Хутка, адразу знікнуць, аслабнуць (пра стан, пачуццё). Калі першая ўзрушанасць схлынула, хлопцы сталі распытваць Міколу. Навуменка.

2. Хутка прайсці. Перад дажджом крымская прырода страціла фарбы .. Але схлынуў лівень, выбліснула сонца, і вочы зноў захапляе бясконцая, невымерная, невымоўная сінеча. Лужанін. // перан. Мінуцца, скончыцца. Назаўтра, як толькі схлынула навала тэлефонных званкоў, Васіль Пятровіч сам пайшоў у сектар адводу зямель. Карпаў. Крыху пацішэла, першая хваля гаворкі схлынула, узбуджэнне паступова спала. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мо́кры мо́крый;

◊ ~рая ку́рыца — мо́края ку́рица;

во́чы на ~рым ме́сцы — глаза́ на мо́кром ме́сте;

то́лькі ~рае ме́сца застане́цца — то́лько мо́крое ме́сто оста́нется;

~рая спра́ва — мо́крое де́ло;

як ~рае гары́ць — как мо́крое гори́т;

пабы́ў у вадзе́ і не м. нідзе́ — погов. вы́шел сухи́м из воды́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыбы́ць сов.

1. (прийти, приехать) прибы́ть;

цягні́к ~бы́ў своечасо́ва — по́езд при́был во́время;

2. (увеличиться) прибы́ть, приба́виться; (в весе — ещё) приба́вить;

вады́ ў рацэ́ ~было́ — безл. воды́ в реке́ при́было (приба́вилось);

◊ на́шага палку́ ~было́ — на́шего полку́ при́было;

ні прыбу́дзе, ні адбу́дзе — ни прибу́дет, ни убу́дет

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Aquam turbare dedecet, ne pura tibi desit

Не прыстала муціць ваду, каб чыстай табе хапіла.

Не подобает мутить воду, чтобы чистой тебе хватило.

бел. Не плюй у вадзіцу: згадзіцца напіцца. Не плюй у крыніцу: прыйдзеш па вадзіцу.

рус. Не плюй в колодец: пригодится напиться. Воду не мути, придётся черпнуть.

фр. Il ne faut jamais dire: Fontaine, je ne boirai de ton eau (Никогда не стоит говорить: фонтан, я не буду пить твою воду).

англ. Let every man praise the bridge he goes over (Пусть каждый хвалит мост, по которому идёт).

нем. Spei nicht in den Brunnen: vielleicht wirst du noch sein Wasser trinken (Не плюй в колодец: возможно, ты напьёшься из него воды).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Exspecta, bos, olim herbam

Карова, чакай у будучым травы.

Корова, жди в будущем травы.

бел. Пакуль сонца ўзыдзе, раса вочы выесць. Пакуль тыя барышы, у бацькоў не будзе і душы. Калі тое свята будзе.

рус. Пока трава зазеленеет, кобылка околеет. Пока солнце взойдёт, роса очи выест. Покуда у бабы поспеют кныши, у деда не будет души. Пока зацветут цветы, у нас не будет души. Улита едет, да когда то будет. Пока толстый похудеет, из тощих дух вон. Пока трава подрастёт, много воды утечёт.

фр. Attendre le boiteux (Ожидать хромого).

англ. While the grass grows the horse starves (Пока растёт трава, конь голодает).

нем. Indessen das Gras wächst, verhungert der Gaul (Пока вырастет трава, умрёт с голоду лошадь).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Stipite momenta nulla sunt fune retenta

Час не прывязаны да ствала дрэва канатам.

Время не привязано к стволу дерева канатом.

бел. Вада плыве ‒ гады ідуць. Час ‒ не конь: не падгоніш, не спыніш. Мінуліся тыя лята, што пасвілі цялята. Гады ідуць ‒ не ждуць: зіма, лета ‒ і год, зіма, лета ‒ і год.

рус. Солнышко восходит, барских часов не спрашивается. Время не ждёт. Уплыли годы, как вешние воды. Молодости не воротить, а старости не избыть.

фр. Le temps dévore tout (Время съедает всё).

англ. Time and tide wait for no man (Время и прилив не ждут никого).

нем. Zeit, Ebbe und Flut warten auf niemand (Время, отлив и прилив никого не ждут). Alles währt nur eine Zeit (Всё длится лишь определённое время).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Factu scintillae fit saepe perustio villae

Часта маленькая іскрынка дашчэнту спальвае дом.

Часто маленькая искорка дотла сжигает дом.

бел. 3 малой іскры бывае вялікі пажар. Малым пачалося, а вялікім кончылася.

рус. Малая искра города поджигает. От малой искры большой пожар бывает. От искры Москва загорелась. От копеечной свечки Москва сгорела. Мала искра, да великий пламень. От искры сыр-бор загорелся.

фр. Petite étincelle engendre grand feu (Маленькая искра порождает большой пожар).

англ. A little spark kindles a great fire (Из маленькой искры разгорается большой огонь).

нем. Aus einem Funken wird oft ein großes Feuer (Из одной искры разгорается большой огонь). Kleine Löchlein machen Schiff voll Wasser (В корабль и через мелкие пробоины полно воды натечёт).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)