старадрэ́віна, ‑ы, ж.
Разм. Старое, звычайна сухое дрэва. Вогненная паводка злізвала на сваім шляху адвечны буралом, агонь забіраўся ў дуплы старадрэвін і праз дзіркі вырываўся адтуль вострымі языкамі. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
языкава́ты, ‑ая, ‑ае.
Абл. Языкаты. Пракурора ж звычайна і асабліва пракуроры па палітычных справах падбіраюцца злыя, пякучыя, языкаватыя, адным словам, прайдзісвета. Колас. Прагавіта ліжа, ліжа Усё агонь языкаваты. Калачынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сква́ра ‘гарачыня, спёка’ (Нас., Гарэц.), сквар ‘тс’ (Нас., Др.-Падб., Бяльк., Янк. БП), ‘гарачыя вуголлі; гарачыня’ (Сцяшк. Сл.). Укр. сквар ‘спякота’, шква́ра ‘тс’, рус. сква́ра, шква́ра ‘агонь, гарэнне; вытапкі, выжаркі’, стараж.-рус. сквара ‘агонь, спёка; ахвярапрынашэнне; дым, чад’, польск. skwar, skwara ‘спёка’, чэш. škvár, škvára ‘акаліна’, славац. skvara ‘шлак’, серб.-харв. цква̏ра, сква̏ра ‘растопленае сала; мазь для валасоў з тлушчу’, славен. skvára ‘кропля тлушчу на паверхні вадкасці’, ст.-слав. сквара, скваръ ‘жар, агонь’, ‘чад, дым (ад ахвяры, якую спальваюць)’, ‘пах гарэлага мяса’. Прасл. *skvarъ, skvara, нульсуфіксальны і з суф. ‑a дэрываты ад *skvariti (гл. скварыць). Мяркулава (Этим. иссл., 2, 114–116) мяркуе, што значэнне ‘спёка, спякота’ ў беларускай і ўкраінскай мовах развілося пад польскім уплывам, што цяжка давесці, параўн. народную прыказку: стар любіць сквар, а молад любіць холад (Нас. Сб.), а першасным значэннем было ‘спальванне ахвярнай жывёлы’, прадстаўленае ў стараславянскіх і старажытнарускіх словах.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Kréuzfeuer
n -s вайск. перакрыжава́ны аго́нь
j-n ins ~ néhmen* — вайск. узя́ць каго́-н. пад перакрыжава́ны аго́нь
im ~ (der Kritík і да т.п.) stéhen* — быць пад агнём (кры́тыкі і т.п.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
гвалто́ўны
1. наси́льственный;
~ная смерць — юр. наси́льственная смерть;
2. внеза́пный;
г. аго́нь — внеза́пный ого́нь;
3. бу́йный;
г. ве́цер — бу́йный ве́тер
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
devour [dɪˈvaʊə] v.
1. жэ́рці, пра́гна е́сці
2. праглына́ць, паглына́ць (перан.);
He devoured the novel. Ён праглынуў раман.
3. знішча́ць;
The fire devoured the forest. Агонь знішчыў лес.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
батарэ́йны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае дачыненне да батарэі (у 1 знач.). Батарэйны агонь.
2. Які працуе на энергіі батарэй. На самаробным століку — пішучая машынка «Ундэрвуд» і батарэйны прыёмнік. «Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падбо́льшыць, ‑шу, ‑шыш, ‑шыць; зак., што.
Абл. Зрабіць большым. У лямпе падбольшылі агонь, і праз акно можна было з двара бачыць, як стаяць каля стала і гаспадар, і госць. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праці́ўнік, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Той, хто процідзейнічае каму-, чаму-н., варожа адносіцца да каго-, чаго-н.
П. прымірэння.
2. Вораг, нядобразычлівец.
Гэты чалавек — мой даўні п.
3. зб. Варожыя ўзброеныя сілы, вораг.
Адкрыць агонь па праціўніку.
4. Сапернік у спаборніцтве, барацьбе.
Баксёр лёгка справіўся з праціўнікам.
|| ж. праці́ўніца, -ы, мн. -ы, -ніц (да 1, 2 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ту́хнуць¹, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -не; тух, ту́хла; незак.
1. Пераставаць гарэць, свяціць; гаснуць.
Агонь тухне.
Свечка тухне.
2. перан. Слабець, памяншацца.
Надзея тухне.
|| зак. пату́хнуць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -не; пату́х, -хла, ату́хнуць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -не; ату́х, -хла і сту́хнуць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -не; стух, -хла.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)