◎ Лёндар, лондар ’макацёр’ (ТС) утварылася ў выніку перастаноўкі зычных з рондаль ’каструля з ручкай’ (< польск.rondel ’тс’ < франц.rondelle ’кружок, шайба’). Сюды ж памяншальнае жытк.лёндрік ’малы збан’ (Нар. словатв.) і швянч.лёндрачка ’від міскі’ (Сл. паўн.-зах.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
washer
[ˈwɑ:ʃər]
n.
1) мы́йнік -а m., той, хто мы́е
2) машы́на для мыцьця́
3) пракла́дка, ша́йбаf.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
krążek
м.
1. кружок; дыск;
krążek kuchenny — камфорка;
2.спарт.шайба;
3.тэх. ролік
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
гол
(англ. goal)
1) забіты або прапушчаны ў вароты мяч (шайба);
2) ачко, якое залічваецца камандзе за забітыя ў чужыя вароты мяч або шайбу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
аўт
(англ. out = па-за)
1) становішча ў спартыўных гульнях, калі мяч або шайба выходзіць за межы спартыўнай пляцоўкі;
2)каманда суддзі на рынгу, якая азначае, што баксёр у накаўце.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
аўт
(англ. out = па-за)
1) становішча ў спартыўных гульнях, калі мяч або шайба выходзіць за межы гульнёвага поля, пляцоўкі;
2) каманда суддзі на рынгу, якая азначае, што баксёр у накаўце.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
АКСІЯ́ЛЬНА-ПО́РШНЕВАЯ ПО́МПА,
помпа ротарнага тыпу з вярчальным рухам ротара і зваротна-паступальным рухам поршняў (звычайна 7—9). Прызначана для нагнятання мінер. масла ў гідрасістэмы станкоў, транспартна-цягавых машын і абсталявання. Можа выкарыстоўвацца як гідраўлічны рухавік.
Пры вярчэнні ротара галоўкі поршняў слізгаюць па апорнай шайбе (пліце) і рухаюцца адносна ротара ўздоўж яго восі. Велічыня падачы масла вызначаецца рухам поршняў. Масла ўсмоктваецца і нагнятаецца праз размеркавальны дыск, злучаны каналамі з масляным бакам. Прадукцыйнасць да 800 л/мін, ціск да 30 МПа, аб’ёмны ккдз да 0,96.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Рэ́пка1 ’драўляны блок, які прыводзіць у рух шпульку ў калаўроце’ (Касп., Нар. сл., Скарбы), ’кальцо для замацавання шпулькі ў калаўроце’ (Сл. ПЗБ, Шатал.), ’кальцо для прымацавання шыйкі касы да касся’ (Шатал.), рипа ’дэталь самапрадкі, якая злучае верхнюю частку з падстаўкай’ (Уладз.). Форма рэ́пка ўтварылася паводле народнай этымалогіі, магчыма, з-за знешняга падабенства дэталі да рэпы. З лат.ripa ’дыск; круг; шайба’.
Рэ́пка2 ’надкаленная косць’ (ТСБМ, Жд. 2; смарг., Сл. ПЗБ), анат. ’макаўка (у жывёлін)’ (гродз., Сл. ПЗБ). Укр.рі́пиця ’тс’. Іншая назва чашка (гл.). Паводле знешняга падабенства звязана з рэпка1 (гл.).
Рэ́пка3 ’скрутак лык’ (Жыв. сл., ЛА, 4), ’звязка апрацаванага льну’ (Сцяшк. МГ), ’скрутак’ (віл., раг., Сл. ПЗБ). Паводле знешняга падабенства звязана з рэпка1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэ́хва ’жалезны абруч, які наганяецца на драўляную калодку кола’ (ТСБМ, Байк. і Некр., Бяльк., Касп., Нас., Скарбы, Сцяц., Шат.), ры́хва ’тс’ (Нар. словатв.), ’жалезны абруч; шайба, якая закручваецца на канцы восі; кольца, якім змацоўваюць часткі ў прыладах працы’ (Сл. ПЗБ), ’кольца, якім прымацоўваецца каса да касся’ (Сцяшк. МГ, Янк. Мат.), ’кальцо для замацавання шпулькі ў калаўроце; невялікі жалезны абруч, які надзяецца на слуп і на вароты, каб іх зачыніць’ (Шатал.), рэ́хвіна ’рэхва’ (ушац., Нар. лекс.), рэ́квачка ’металічнае кольца якое прымацоўвае касу да касся’ (ЖНС), ’кольца (на грабільне)’ (Сцяц.), рэ́квачка ’жалезная пятля прымацоўваць аглоблі да саней’ (Сцяшк. Сл.), ра́хва, ри́хва, ра́фы ’тс’ (Маслен.); сюды ж рэ́хва ’дурань’ (Жд. 3, Сцяц.). Ст.-бел.рефа (рефъ, рехва, рыфа) ’вобад’ < ст.-польск.refa, ryfa ’тс’ < ням.Reif ’вобад, абруч’ (Булыка, Лекс. запазыч., 120). Формы ори́хва, горе́хва, орехоўкі ’тс’ (Маслен.) паўсталі з несвядомага імкнення адаптаваць, зрабіць зразумелым чужое слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Schéibe
f -, -n
1) дыск, круг, ко́ла
2) шы́ба, шы́біна
3) лу́стачка, скі́б(к)а
etw. in ~en schnéiden* — нараза́ць лу́стачкамі [скі́бачкамі]
4) вайск. мішэ́нь
nach der ~ schíeßen* — страля́ць па мішэ́ні
5) тэх.ша́йба
6) со́ты
ja ~ ! — разм. не вы́йшла!; про́мах!
◊ da kann man sich éine ~ (davón) ábschneiden — ≅ тут ёсць чаму́ павучы́цца
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
