Рабіцца слабым ці больш слабым (у 1, 2, 5, 7–9, 14 знач.). Дарога далёкая, цяжкая, коні слабеюць.Брыль.Ён [воўк] рэшту сіл ізноў збірае. Мацней на лапы налягае, Ды іх няма за што зацяць, Яны слабеюць, слізгацяць.Колас.З кожным днём слабела вастрыня зроку.Марціновіч.Пустаты няма. Там, дзе слабее палітычная работа, ажывае чужая ідэалогія.Дзенісевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
непрыго́жы, ‑ая, ‑ае.
1. Які не мае гармоніі ў сваіх абрысах, афарбоўцы; пазбаўлены прыгажосці. Непрыгожы дом. Непрыгожая тканіна.// Непрыемны па свайму гучанню (пра голас, музыку, гукі і пад.). Непрыгожы голас.
2. Які мае непрывабную знешнасць (пра чалавека). Зрэшты, фройляйн была худая, плоская, недарэчна высокая, непрыгожая з твару.Брыль.І назваць.. [Эльзу] непрыгожай нельга. Толькі прыгажосць яе непрывабная, чужая.Чарнышэвіч.
3. Заганны, несумленны, нядобры. Непрыгожы ўчынак. Непрыгожая гісторыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
штыль1, ‑ю, м.
Адсутнасць ветру, бязветранае надвор’е (на моры, акіяне, возеры і пад.). Мы з табою на тым разышліся паўстанку, Дзе прадрок навальніцу бязветраны штыль.Звонак.Абрыдла ўсё ў вандроўцы дальняй — Чужая соль, і хлеб чужы, І штыль, і шторм дзесяцібальны, З якім нялёгка падружыць.Танк.
•••
Мёртвы штыль — поўная адсутнасць ветру.
[Ад гал. stil.]
штыль2, ‑я, м.
1. Востры стрыжань.
2.Спец. Тое, што і шып 1.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
stranger
[ˈstreɪndʒər]
n.
1) незнаёмы, невядо́мы -ага m., незнаёмая, невядо́мая f.
2) неазнаёмлены -ага m.
3) чужы́ -о́га m., чужа́яf., чужані́ца -ы m. & f.
4) чужы́нец -ца m., чужы́нка f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ГАРБАЧО́Ў Міхаіл Васілевіч
(24.3.1921, в. Бесцвіна Сенненскага р-на Віцебскай вобл. — 7.3.1981),
рускі перакладчык. Засл. дз. культ. Беларусі (1971). Скончыў Маскоўскі паліграф.ін-т (1951). Працаваў у час. «Славяне», на Усесаюзным радыё, у апараце СП СССР. Пераклаў на рус. мову раманы «Людзі на балоце» І.Мележа, «Вецер у соснах» і «Сорак трэці» І.Навуменкі, «Плач перапёлкі» І.Чыгрынава. «Чужая бацькаўшчына» В.Адамчыка, аповесці В.Быкава «Альпійская балада», «Трэцяя ракета», «Мёртвым не баліць», асобныя творы П.Галавача, У.Карпава, А.Кулакоўскага, М.Лупсякова, І.Пташнікава, А.Савіцкага, Т.Хадкевіча, І.Шамякіна і інш.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВЕРАШЧА́ГІН Аляксандр Леапольдавіч
(н. 12.2.1949, г. Архангельск, Расія),
бел. мастак кіно, жывапісец. Скончыўшы Усесаюзны ін-т кінематаграфіі ў Маскве (1977), працуе на кінастудыі «Беларусьфільм». Аформіў маст. Фільмы «Чужая вотчына» (1980, з Я.Ігнацьевым), «Філіял» (1987), «Д’ябал» (1990), «Кветкі правінцыі» (1995) і інш., мультфільмы «Капрычыо» (1986), «З днём нараджэння!» (1996, аўтар сцэнарыя і рэжысёр), спектакль «Запіскі вар’ята» (Тэатр-студыя кінаакцёра, 1980). Жывапісным яго работам уласцівы глыбокі псіхалагізм («Аўтапартрэт», «Журба», абедзве 1994), рысы стараж. абраза («Замілаванне», 1996, і інш.).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БУЛЫЧО́Ў Кір
(сапр.Мажэйка Ігар Усеваладавіч, н. 18.10.1934, Масква),
рускі пісьменнік-фантаст. Аўтар зб. апавяданняў «Цуды ў Гусляры» (1972), «Людзі як людзі» (1975), навук.-фантастычных аповесцяў «Востраў іржавага лейтэнанта» (1968), «Апошняя вайна» (1970), «Палова жыцця» і «Умельства кідаць мяч» (1973), «Вандраванне Алісы» і «Дзень нараджэння Алісы» (1974), «Патрэбна свабодная планета» (1977), «Выкраданне чараўніка» (1979), «Чужая памяць» (1981) і інш., навук.-папулярных кніг і апавяданняў, кінасцэнарыяў. Большасць з іх адрасаваны юным чытачам. За сцэнарыі фільма «Праз церні да зорак» і мультфільма «Тайна трэцяй планеты» Дзярж. прэмія СССР 1982.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
улу́с
1. Месца здабычы, палявання (Слаўг.); чужая паша (Смален.Дабр.).
2. Казённы лес, які адведзены сялянам для карыстання (Смален.Дабр.). Параўн.: улу́с ’вуліца’ (Каверынскі р-н Горкаўскай вобл. РСФСР Рус., 14).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
Cum feriunt unum, non unum fulmina terrent
Маланкі, якія трапляюць у аднаго, палохаюць многіх.
Молнии, поражающие одного, пугают многих.
бел.Чужая бяда вучыць. Авечку стрыгуць, а баран дрыжыць.
рус.Чужая беда учит. Кошку бьют, а невестке наветки дают. Бил дед жабу, грозясь на бабу.
фр. On frappe sur le sac pour que l’âne le sente (Бьют по мешку, чтобы это почувствовал осёл).
англ. Learn wisdom by the follies of others (Учить мудрости на ошибках других).
нем. Man schlägt den Sack und meint den Esel (Бьют по мешку, а думают ‒ по ослу).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
бале́ць, ‑ліць; незак.
1. Выклікаць адчуванне фізічнага болю (пра якую‑н. частку цела). У Тарэнты пачынае балець галава, яму робіцца горача.Галавач.Кандрату Назарэўскаму балела рана на назе.Чорны.Эх, і цяжка касцом... рукі, плечы баляць...Чарот./убезас.ужыв.Баліць у баку. □ Толькі пакутлівая грымаса застыла на.. [хлапчуковым] твары; відаць, яму вельмі балела.Марціновіч.
2.перан. Хваляваць, турбаваць. Цяпер тое, што баліць аднаму, трывожыць усіх, а што радуе грамаду — цешыць і аднаго.Бядуля.Шчыраму сэрцу і чужая болька баліць.З нар.
•••
Душа баліцьгл. душа.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)