катио́нный катыённы;
катио́нные краси́тели катыённыя фарбава́льнікі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ализари́новый алізары́навы;
ализари́новые краси́тели алізары́навыя фарбава́льнікі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нафто́лавы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны і да нафтолу, утрымлівае ў сабе нафтол. Нафтолавыя фарбавальнікі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тані́навы, ‑ая, ‑ае.
У якім знаходзіцца танін. Танінавыя фарбавальнікі. Танінавая мазь. // Які ажыццяўляецца пры дапамозе таніну. Танінавая пратрава.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
barwnik, ~u
м. фарбавальнік; фарбавальнае рэчыва;
~i spożywcze — харчовыя фарбавальнікі;
~i roślinne — натуральныя фарбавальнікі
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
індыго́іды
(ад індыга + -оід)
сінтэтычныя фарбавальнікі розных колераў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
сярні́сты, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае ў сабе серу; з серай. Сярністыя фарбавальнікі.
2. Які мае ў сваім хімічным саставе серу з пэўнай колькасцю кіслароду. Сярністы газ. Сярністы ангідрыд. Сярністае жалеза.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
га́лавы
(ад лац. galla = чарнільны арэшак)
г-ая кіслата — арганічнае злучэнне, бясколернае крышталічнае рэчыва, якое выкарыстоўваецца для сінтэзу фарбавальнікаў;
г-ыя фарбавальнікі — сінтэтычныя фарбавальнікі, вытворныя галавай кіслаты.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АЗАФАРБАВА́ЛЬНІКІ,
клас фарбавальнікаў, у малекуле якіх адна ці некалькі азагруп -N=N-, звязаных з радыкаламі арган. злучэнняў (араматычных, гетэраараматычных, з актыўнымі CH2-групамі). У склад малекулы ўваходзяць таксама замяшчальныя і незамяшчальныя аміна- і гідраксігрупы, сульфакіслотная група SO3H, нітратная NO3, карбаксільная COOH і інш. Сінтэз азафарбавальнікаў заснаваны пераважна на рэакцыі азаспалучэння. Па колькасці азагруп адрозніваюць мона-, ды- і поліазафарбавальнікі.
Колер монаазафарбавальнікаў залежыць ад хім. будовы радыкалаў, звязаных з азагрупай, колькасці і месцазнаходжання замяшчальнікаў у іх. Прасцейшыя азафарбавальнікі звычайна жоўтага, аранжавага ці чырв. колеру. Паглыбленне колеру звязана з колькасцю аміна-, гідраксі- і азагруп, велічынёй сістэмы спалучэння малекулы азафарбавальнікаў, яе палярызацыяй, наяўнасцю спалучэння паміж азагрупамі. Паводле хім. будовы, асаблівасцяў узаемадзеяння з матэрыяламі азафарбавальнікі падзяляюцца на: пігменты; дысперсныя азафарбавальнікі (нерастваральныя ў вадзе, растваральныя ў арган. растваральніках і палімерах); асноўныя фарбавальнікі; кіслотныя фарбавальнікі; лакі (звычайна нерастваральныя ў вадзе солі барыю ці кальцыю кіслотных фарбавальнікаў); пратраўныя фарбавальнікі, прамыя фарбавальнікі; актыўныя фарбавальнікі (уступаюць ў хім. рэакцыі з малекуламі матэрыялаў); азагены; металазмяшчальныя комплексныя злучэнні азафарбавальнікаў. Уключаюць фарбавальнікі ўсіх колераў і адценняў, усіх груп па тэхнал. выкарыстанні. На долю азафарбавальнікаў прыпадае больш за палову вытв-сці фарбавальнікаў. Выкарыстоўваюцца на фарбаванне прыродных і сінт. валокнаў, скуры, паперы, гумы, пластмас, як пігменты для лакаў, фарбаў, пры вытв-сці каляровых алоўкаў і інш.
Літ.:
Аналитическая химия синтетических красителей: Пер. с англ. Л., 1979.
т. 1, с. 152
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
храматро́пы
(ад храма- + -тропы)
штучныя арганічныя фарбавальнікі, якія выкарыстоўваюцца пераважна ў тэкстыльнай прамысловасці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)