дыплама́тыя, -і, ж.

1. Дзейнасць урада па ажыццяўленні знешняй, міжнароднай палітыкі дзяржавы.

2. перан. Тонкі разлік, умельства і спрыт у дзеяннях, накіраваных на дасягненне якой-н. мэты.

Наскрозь бачу тваю дыпламатыю.

|| прым. дыпламаты́чны, -ая, -ае.

Дыпламатычныя адносіны.

Д. падыход да справы.

○

Дыпламатычны корпус — замежныя дыпламаты, акрэдытаваныя ў якой-н. краіне.

|| наз. дыпламаты́чнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

undersecretary [ˌʌndəˈsekrətri] n.

1. наме́снік Генера́льнага сакратара́ (ААН)

2. BrE наме́снік або́ памо́чнік міні́стра;

Parlia men tary Undersecretary of State парла́менцкі наме́снік міні́стра (член урада)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

інсурге́нт

(лац. insurgens, -ntis = які паўстае)

уст. удзельнік узброенага паўстання супраць урада, паўстанец.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

правасхадзі́цельства, ‑а, н.

1. У дарэвалюцыйнай Расіі — тытулаванне некаторых вышэйшых чыноў і іх жонак (ужывалася з займеннікамі «ваша», «яго», «яе», «іх»).

2. Ужываецца ў сучаснай дыпламатычнай мове як форма звароту да кіраўнікоў і членаў урада замежных дзяржаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прэм’е́р-міійстр

(фр. premier ministre)

кіраўнік урада, кабінета міністраў.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

во́тум, ‑у, м.

Рашэнне, прынятае галасаваннем.

•••

Вотум давер’я (недавер’я) — рашэнне парламента, якое адабрае або не адабрае дзейнасць урада або асобных яго членаў.

Плюральны вотум — у заканадаўстве некаторых буржуазных краін — права выбаршчыка карыстацца некалькімі галасамі ў залежнасці ад маёмаснага, адукацыйнага і пад. цэнза.

[Лац. votum — жаданне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фіска́л, ‑а, м.

1. У Расіі 18 ст. — чыноўнік, які назіраў за законнасцю ў галіне фінансавых і судовых дзеянняў урада, устаноў і асоб.

2. перан. Даносчык, паклёпнік. Фіскалам і даносчыкам стваралі такія невыносныя ўмовы жыцця, што яны мімаволі павінны былі пакідаць семінарыю. Сяргейчык.

[Ад лац. fiscalis — казённы.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэспу́бліка, -і, ДМ -ліцы, мн. -і, -лік, ж.

1. Форма дзяржаўнага кіравання, пры якой усе вышэйшыя органы ўлады выбіраюцца або фарміруюцца агульнанацыянальнымі прадстаўнічымі ўстановамі.

Прэзідэнцкая р. (калі на чале дзяржавы стаіць выбраны шляхам прамых або ўскосных выбараў прэзідэнт, які з’яўляецца і кіраўніком урада). Парламенцкая р. (калі ў дзяржаве вяршэнствуе парламент).

2. Дзяржава з выбранымі на пэўны тэрмін органамі ўлады.

|| прым. рэспубліка́нскі, -ая, -ае.

Рэспубліканская канферэнцыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дыплама́тыя, ‑і, ж.

1. Дзейнасць урада па ажыццяўленню знешняй, міжнароднай палітыкі дзяржавы мірным шляхам.

2. перан. Тонкі разлік, умельства і спрыт у дзеяннях, накіраваных на дасягненне якой‑н. мэты. Каця адкінула прэч усялякую дыпламатыю і спытала проста, патрабавальна: — Скажы, Рая, чаму ты капрызнічаеш? Шамякін.

[Фр. diplomatie.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

міні́стр

(фр. ministre, ад лац. minister = слуга)

член урада, які ўзначальвае міністэрства (напр. м. адукацыі, м. прамысловасці).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)