афанізі́я

(ад гр. aphanizo = знікаю)

адзін з тыпаў знікнення органаў на працягу індывідуальнага развіцця арганізма, напр. зубоў у сцерлядзі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

саматаскапі́я

(ад гр. soma, -atos = цела + -скапія)

раздзел саматалогіі, які займаецца апісаннем тыпаў складу чалавечага цела, яго прапорцый, органаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

тыпа́ж, ‑у, м.

1. Сукупнасць тыпаў, узораў, мадэлей якіх‑н. дэталей. Тыпаж самалётаў. Пашырэнне тыпажу металаапрацоўчых станкоў.

2. Сукупнасць прыкмет, характэрных для якога‑н. грамадскага разраду, тыпу людзей. Сацыяльны тыпаж. □ Тыпаж бярэцца сакавіты, персанажы выкрываюць сябе праз учынкі, без надакучлівага маралізавання. Лужанін.

3. Акцёр з яркай характэрнай знешнасцю, які падыходзіць па сваіх даных для пэўнай ролі.

[Фр. typage.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дыктыястэ́ла

(ад гр. diktyon = сетка + стэла)

адзін з тыпаў цэнтральнага цыліндра сцябла вышэйшых раслін, мае сеткаватую структуру (напр. у папарацей).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

сальта́цыі

(лац. saltatio, ад saltare = скакаць)

раптоўныя, скачкападобныя пераўтварэнні арганізмаў, якія нібыта прыводзяць да з’яўлення новых буйных таксонаў (атрадаў, класаў, тыпаў).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Глагала́ць ’голасна, рэзка гаварыць, гарланіць’ (Нас.). Рус. глаго́лать ’гаварыць, казаць’, укр. глаго́лати. Зыходным з’яўляецца ст.-слав., ц.-слав. глаголати ’казаць, гаварыць’ (што з’яўляецца рэдуплікаванай формай: *gol‑gol‑), з якога і запазычаны (праз царкоўную літ-py) усх.-слав. словы. У бел. мове націск змяніўся паводле дзеяслоўных тыпаў на ‑ati (‑аць), а семантыка набыла адценне жартаўлівасці.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

цэну́р, цэну́рус

(ад гр. koinos = агульны + ura = хвост)

адзін з тыпаў фіны, што ўяўляе сабой буйны пузыр, на сценках якога ўтвараецца многа сколексаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

атактастэ́ла

(ад гр. ataktos = бязладны + стэла)

адзін з тыпаў цэнтральнага цыліндра (стэлы) сцябла раслін; складаецца з мноства прыводных пучкоў, якія размеркаваны на папярочным сячэнні сцябла.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

марфаме́трыя

(ад гр. morphe = форма + -метрыя)

раздзел геамарфалогіі, які вывучае лічбавыя характарыстыкі асобных форм і тыпаў рэльефу зямной паверхні (іх даўжыню, плошчу, аб’ём і інш.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

БЕ́ЛАЕ МА́СЛА,

высокаачышчаныя нафтэнава-парафінавыя вуглевадароды. Бясколернае празрыстае мазепадобнае рэчыва. Вырабляецца 2 тыпаў: мед. вазелінавае (кампанент мед. мазяў, слабіцельны сродак) і парфумернае (кампанент касметычных крэмаў, губных памад).

т. 2, с. 385

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)