стра́ўліваць I несов. стра́вливать, стравля́ть, трави́ть; см. страві́ць I

стра́ўліваць II несов. (о пищеварении) перева́ривать; см. страві́ць II

стра́ўліваць III несов., мор., спец. стра́вливать, стравля́ть; см. страві́ць III

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мори́ть несов.

1. мары́ць; (травить) труці́ць, атру́чваць; (уничтожать) вынішча́ць;

мори́ть мыше́й труці́ць мышэ́й;

2. (мучить) мары́ць, стамля́ць; (изнурять) мардава́ць;

мори́ть го́лодом мары́ць го́ладам;

3. спец. мары́ць;

4. (об угольях) обл. тушы́ць, гасі́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Траві́ць 1 ’засвойваць у працэсе стрававання, ператраўліваць’ (ТСБМ, Ласт., Некр. і Байк., Сл. ПЗБ, Гарэц., Др.-Падб.), ’карміць’ (Сцяшк. Сл.), ’харчавацца, есці’ (Хрэст, дыял.), ’спажываць’ (ТС), тра́віць ’ператраўляць (пра страўнік)’ (Нас.). Укр. трави́ти, дыял. трови́ти ’тс’, польск. trawić, чэш. tráviti ’ператраўляць ежу’, ’праводзіць час’, славац. tráviť ’тс’, серб. тра́вити ’карміць травой’, ’засяваць травой’, ст.-слав. травити ’жэрці’, натроути ’накарміць’. Прасл. *traviti < *truti, trovešь (параўн. мар. truju < trutʼ ’ператраўляць (пра страўнік)’, славац. trova ’выдаткі’) выступае ў славянскіх мовах у ступенях: *tru‑, *trov‑, *trav‑ (апошняя — з *‑ō‑), а таксама *trū‑, параўн. серб.-ц.-слав. трыти, трыѩ, балг. три́я ’тру, выціраю’, ц.-слав. растръва ’страта, згуба’, ’пагібель’, троути ’вынішчаць’ з багатым наборам значэнняў — да ’атручваць’ (Фасмер, 4, 92; Махэк₂, 650). Роднасныя: ст.-грэч. τρώω ’раню’, τρΰω ’знішчаю, свідрую’, ’выводжу’, ст.-в.-ням. drawa ’пагроза’, англ.-сакс. đréa ’тс’, ’кара’. Сной₂ (778) дапускае дзве і.-е. асновы для разглядаемай лексемы: 1) і.-е. *treu̯H‑ ’раздрабляць, раскрышваць, малоць, спажываць, расходаваць’: ст.-грэч. τρῶμα, τραῦμα ’рана’, вал. taraw ’таўчы, біць’, с.-брэтонск. tarauat ’працерці’, літ. trunýti ’гніць, тлець’; 2) і.-е. аснова *trōu̯ah2, *treu̯ah2, якая з і.-е. *(s)ter‑, — з апошняй выводзіцца ст.-інд. tṛ́ḥa ’трава’, прасл. *tьrnъ > бел. цёрн. Сюды ж траўленне ’страваванне’, траве́нье ’кармленне’ (ТС); траві͡енё ’ператраўліванне, засвойванне’ (беласт., Сл. ПЗБ), якое з польск. trawienie (Сл. ПЗБ, 5, 111).

Траві́ць 2 ’таптаць лугі, з’ядаць пасевы; рабіць патраву’ (ТСБМ, Нас., ТС, Сержп. Прык.): козамі сена травіць (Пятк. 2), тра́віць ’тс’, ’нацкоўваць сабак на коз і свіней, каб не пустошылі агароды’ (Нас.). Укр. трави́ти ’рабіць патраву’, дыял. трови́ти ’выпасаць, травіць траву на корані’, рус. трави́ть ’псаваць, пашкоджваць, нішчыць, спустошваць, разбураць’, польск. trawić ’тс’, ’марнатравіць’, ’выдаткаваць’, ’паліць, спальваць’. Прасл. (паўночнае) *traviti ’нішчыць, выдаткоўваць’ (Борысь, 640). Да травіць 1 (гл.). Сюды ж траві́ць ’апрацоўваць паверхню чаго-небудзь кіслатой або іншымі рэчывамі’ (ТСБМ), ’атручваць каларадскіх жукоў’ (Ян.), ’труціць, атручваць’ (ТС; віл., Сл. ПЗБ), траві́тісе ’труціцца’ (беласт., Сл. ПЗБ).

Траві́ць 3 ’паволі, патроху адпускаць ліну, снасць, аслабляючы нацяжэнне’ (ТСБМ). Відавочна, з рус. трави́ть (снасть, канат) ’тс’.

Траві́ць 4 пытраві́ць палоску ’апрацоўваць зямлю плугам трэці раз, пасля баранавання’ (бабр., ЛА, 2). Да траі́ць, трайні́ць, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

выво́дзіць несов.

1. в разн. знач. выводи́ть; (сооружать, строить — ещё) возводи́ть;

2. (похищать) уводи́ть;

3. перен. выводи́ть, удаля́ть, исключа́ть;

4. (уничтожать) выводи́ть, вытравля́ть, трави́ть, изводи́ть, своди́ть, переводи́ть, истребля́ть;

5. (делать умозаключение) выводи́ть, заключа́ть, умозаключа́ть;

6. (в художественном произведении) выводи́ть, изобража́ть, пока́зывать, представля́ть;

7. разг. (звук, ноту) выводи́ть, вытя́гивать;

1-7 см. вы́весці

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гнаць несов.

1. в разн. знач. гнать; (охот. — ещё) трави́ть; (добывать перегонкой — ещё) кури́ть;

г. ста́так — гнать ста́до;

г. машы́ну — гнать маши́ну;

г. рабо́ту — гнать рабо́ту;

ве́цер го́ніць хма́ры — ве́тер го́нит ту́чи;

г. плыты́ — гнать плоты́;

саба́кі го́няць за́йца — соба́ки го́нят за́йца;

г. зве́ра — гна́ть (трави́ть) зве́ря;

сасну́ го́ніць уве́рх — безл. сосну́ го́нит вверх;

г. прако́с — гнать проко́с;

г. смалу́ — гнать (кури́ть) смолу́;

г. слі́ну — безл. гнать слюну́;

2. (принуждать удалиться) гнать, выгоня́ть, прогоня́ть;

г. з ха́ты — гнать (выгоня́ть, прогоня́ть) и́з дому;

3. безл. (о поносе) нести́;

4. разг. (давать, предоставлять — обычно в повелительном наклонении) гнать;

гані́ гро́шы — гони́ де́ньги;

◊ г. мятло́ю — гнать метло́й;

г. у ка́рак — гнать в ше́ю (в три ше́и, взаше́й);

куды́ яго́ чорт го́ніць — куда́ его́ чёрт го́нит

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

псава́ць несов.

1. по́ртить; (механизм и т.п. — ещё) поврежда́ть;

п. праду́кты — по́ртить проду́кты;

п. радыёпрыёмнік — по́ртить (поврежда́ть) радиоприёмник;

2. (приводить в болезненное состояние, ослаблять) по́ртить, расша́тывать, расстра́ивать;

3. (ухудшать, делать скверным) по́ртить;

4. (воспитанием, дурным влиянием) по́ртить;

5. (безобразить) уро́довать;

◊ п. кроў — (каму) по́ртить кровь (кому);

п. не́рвы — по́ртить не́рвы;

п. ма́рку — по́ртить ма́рку;

стары́ вол баразны́ не псуе́ — ста́рый вол борозды́ не по́ртит;

паршы́вая аве́чка ўсю чараду́ псуе́ — посл. парши́вая овца́ всё ста́до по́ртит;

няма́ чаго́ ко́замі се́на п. — не́чего ко́зами се́но трави́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)