захвалява́цца сов.
1. в разн. знач. заволнова́ться; (начать тревожиться — ещё) забеспоко́иться;
~лася мо́ра — заволнова́лось мо́ре;
нато́ўп ~ва́ўся — толпа́ заволнова́лась;
ра́нены ~ва́ўся — ра́неный заволнова́лся (забеспоко́ился);
2. перен. (прийти в состояние смущения, в замешательство) смути́ться;
хло́пчык ~ва́ўся — ма́льчик смути́лся
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абкружы́ць сов.
1. окружи́ть;
яго́ ~жы́ў нато́ўп людзе́й — его́ окружи́ла толпа́ люде́й;
2. (обвести чем-л. вокруг) окружи́ть;
а. уча́стак кана́вай — окружи́ть уча́сток кана́вой;
3. оцепи́ть;
а. кварта́л — оцепи́ть кварта́л;
4. охот. обложи́ть;
5. (вокруг) обойти́, обежа́ть, объе́хать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ГРАМА́ДСКАЯ ДУ́МКА,
стан масавай свядомасці, які адлюстроўвае адносіны грамадства або яго часткі да з’яў і працэсаў сац.-паліт. і сац.-культ. рэчаіснасці, да дзейнасці пэўных асоб, груповак, арг-цый і г.д. Можа выступаць у экспрэсіўнай, кансультатыўнай і рэгулятыўнай функцыях; у залежнасці ад зместу выказванняў у ацэначных, аналітычных і канструктыўных меркаваннях. Грамадская думка рэгулюе паводзіны індывідаў, сац. груп, суполак, сац. ін-таў у грамадстве, выпрацоўвае пэўныя нормы грамадскіх паводзін; выяўленні нар. характару. Носьбітам (суб’ектам) грамадскай думкі можа выступаць грамадства ў цэлым, а таксама розныя сац. і паліт. групоўкі. Найб. актыўнымі каналамі фарміравання і выяўлення грамадскай думкі ў дэмакр. грамадстве з’яўляюцца сродкі масавай інфармацыі, сходы, мітынгі, маніфестацыі грамадзян, а таксама рэферэндумы, выбары органаў улады, сацыялагічныя апытанні насельніцтва. Навук. распрацоўка праблем грамадскай думкі пачалася ў 2-й пал. 19 ст. франц. сацыёлагам Г.Тардам, у 20 ст. — амер. сацыёлагамі А.Хоўэлам, У.Ліпманам і інш. У Беларусі тэндэнцыя развіцця грамадскай думкі даследуецца Ін-там сацыялогіі АН Беларусі, недзярж. арг-цыяй «Грамадская думка», інш. сацыяльнымі групамі.
Літ.:
Тард Г. Общественное мнение и толпа: Пер. с фр. М., 1902;
Тернер Дж. Структура социологической теории: Пер. с англ. М., 1985;
Горшков М.К. Общественное мнение: История и современность. М., 1988.
Я.М.Бабосаў.
т. 5, с. 397
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
чарада́ ж.
1. верени́ца, череда́; (о птицах — ещё) карава́н м.;
2. гурьба́, вата́га; толпа́;
3. (о животных вообще) ста́я; (о скоте) ста́до ср., гурт м., ота́ра, кося́к м.;
◊ паршы́вая аве́чка ўсю ~ду́ псуе́ — посл. парши́вая овца́ всё ста́до по́ртит
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гусці́ несов. гуде́ть; жужжа́ть;
да ве́чара гула́ малата́рня — до ве́чера гуде́ла молоти́лка;
на дварэ́ гула́ заве́я — на у́лице гуде́ла мете́ль;
на пло́шчы гуў нато́ўп — на пло́щади гуде́ла толпа́;
у вуша́х мо́цна гуло́ — безл. в уша́х си́льно гуде́ло;
но́гі гудзя́ць — но́ги гудя́т;
над ву́хам гудзе́ кама́р — над у́хом жужжи́т кома́р
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дро́гнутьII сов.
1. здрыгану́цца; страсяну́цца; (задрожать) задрыжа́ць; (пошевельнуться) зварухну́цца;
го́лос дро́гнул го́лас задрыжа́ў;
рука́ не дро́гнет рука́ не задрыжы́ць;
у него́ дро́гнули бро́ви у яго́ зварухну́ліся бро́вы;
2. (прийти в смятение) завага́цца; (пошатнуться) пахісну́цца; (податься) пада́цца; (не выдержать) не вы́трымаць;
неприя́тель дро́гнул и на́чал отступа́ть во́раг не вы́трымаў і пача́ў адступа́ць;
толпа́ дро́гнула и потесни́лась наза́д нато́ўп пахісну́ўся і пада́ўся наза́д.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
припере́ть сов., в разн. знач. прыпе́рці;
припере́ть дверь прыпе́рці дзве́ры;
припере́ть до́ску к стене́ прыпе́рці до́шку да сцяны́;
толпа́ припёрла нас к забо́ру нато́ўп прыпёр нас да пло́та;
он припёр к нам за пять киломе́тров груб., прост. ён прыпёр да нас за пяць кіламе́траў;
це́лый мешо́к припёр на себе́ груб., прост. цэ́лы мяшо́к прыпёр на сабе́;
◊
припере́ть к стене́ прыпе́рці да сцяны́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пада́цца сов.
1. в разн. знач. пода́ться; (подвинуться, уклониться немного в сторону, вперёд, назад — ещё) приня́ть;
дзве́ры падалі́ся пад на́ціскам нато́ўпу — дверь подала́сь под давле́нием толпы́;
нато́ўп пада́ўся ўбок — толпа́ подала́сь в сто́рону;
машы́на падала́ся наза́д — маши́на приняла́ наза́д;
ён пада́ўся ў аграно́мы — он пода́лся в агроно́мы;
п. на по́ўдзень — пода́ться на юг;
2. перен. (заметно ухудшиться, ослабеть, постареть) сдать;
3. разг. почу́диться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
увалі́цца I сов.
1. в разн. знач. ввали́ться;
у. ў я́му — ввали́ться в я́му;
у хво́рага ўвалі́ліся во́чы — у больно́го ввали́лись глаза́;
у пако́й ~лі́ўся нато́ўп хлапчуко́ў — в ко́мнату ввали́лась толпа́ мальчи́шек;
2. (внутрь) обру́шиться, провали́ться;
столь ~лі́лася — потоло́к обру́шился (провали́лся);
◊ не капа́й друго́му я́мы, сам ~лішся ў яе́ — посл. не рой друго́му я́мы, сам в неё упадёшь
увалі́цца II сов. уваля́ться;
сукно́ ~лі́лася — сукно́ уваля́лось
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шугану́ць сов.
1. однокр. полыхну́ть;
аго́нь ~ну́ў у вышыню́ — ого́нь полыхну́л вверх;
2. ду́нуть (порывисто);
ра́птам ~ну́ў мо́цны ве́цер — внеза́пно ду́нул си́льный ве́тер;
3. (вывалить, вылить) у́хнуть;
ш. вядро́ вады́ ў печ — у́хнуть ведро́ воды́ в печь;
4. (крыльями) взмахну́ть;
5. (двинуться в большом количестве) ри́нуться; хлы́нуть;
нато́ўп ~ну́ў у адчы́неныя варо́ты — толпа́ ри́нулась (хлы́нула) в откры́тые ворота́;
6. (о воде) хлы́нуть;
7. прогна́ть, погна́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)